منظور از دادنامه بیمه بیکاری چیست؟

وضعیت بد اقتصادی، عدم حمایت دولت از کسب و کارها، تعطیلی کارگاه ها و کارخانه ها، حوادث و بیماری های غیرقابل پیش بینی و در نهایت اخراج از محل کار می تواند دلایلی باشد که کارگر بیمه شده ای را از حق اشتغال محروم کند.

• اما این محرومیت از اشتغال ممکن است به بیکاری ایشان منتهی شود یا اینکه مجدد به دنبال کار برگرد و شغل دیگری برای خود اختیار کند اما اگر شغلی پیدا نکرد آیا باید بیکار بماند؟
• آیا دولت حمایتی از کارگر بیکار شده می کند؟
• حق بیمه ای که در دوران کاری کارفرما برایش پرداخت می کرد آیا اینجا به کمکش می آید؟؟

وظیفه کارفرما در خصوص بیمه بیکاری

پاسخ به همه این پرسش ها در پرداخت بیمه بیکاری خلاصه شده است که دو مسیر مراجعه به اداره کار و رفاه اجتماعی و گرفتن نامه ارجاع به سازمان تأمین اجتماعی یا اینکه طرح دعوا علیه کارفرما و گرفتن دادنامه بیمه بیکاری قابل طرح است.

در واقع وظیفه کارفرما در صورت اخراج یا تعدیل نیرو خارج از اراده کارگر این است که نامه ای در اختیار ایشان قرار دهد تا به موجب آن بتواند به اداره کار برای برقرار کردن بیمه بیکاری مراجعه کند اما مشکل آنجا ایجاد می شود که کارفرما این همکاری را با کارگر ندارد که در این صورت کارگر بایست با طرح دعوای بیمه بیکاری علیه کارفرما نسبت به گرفتن دادنامه بیمه بیکاری اقدام کند تا بتواند از مزایای بیمه بیکاری خود بهره مند شود.

اما پیش از اینکه به دادنامه بیمه بیکاری پرداخته شود، بایست ابتدا آشنایی نسبی با بیمه بیکاری داشته باشیم و اینکه مراحل گرفتن بیمه بیکاری به چه نحو است و در نهایت مسیر طرح شکایت از کارفرما در صورت ندادن نامه اخراج یا تعدیل از طریق اداره کار به چه نحو می باشد.

در اتنها نمونه ای از رأی اداره کار مبنی بر الزام به پرداخت بیمه بیکاری آورده خواهد شد.

---

بیشتر بخوانید: همه چیز راجع به ماده‌ی ۱۴۸ قانون کار

---

بیمه بیکاری چیست؟

اگر کارگری بدون میل و اراده خود از محل کار خویش اخراج شود یا اینکه به دلایلی از قبیل ناتوانی کارفرما در ادامه دادن کسب و کار مربوطه یا مسائل اقتصادی، تعطیلی آن محل کسب و مسائل قوه قاهره از جمله همه گیری بیماری، اعتصابات سراسری، کارفرما به ناچار به تعدیل نیرو روی آورد، کارگر مورد حمایت سازمان تأمین اجتماعی از بابت دوران بیکاری خود قرار می گیرد.

بدین نحو که اگر حداقل ۶ ماه بیمه تأمین اجتماعی برای نامبرده واریز شده باشد، ایشان می تواند در صورتی که متأهل باشد تا سقف ۱۲ ماه و در صورتی که مجرد باشد تا سقف ۶ ماه از بیمه بیکاری بهره مند شود.

که کارشناس مربوطه سازمان تأمین اجتماعی با توجه به سابقه واریز حق بیمه و شرایط کاری کارگر بیکار شده، بصورت ماهیانه مستمری برای ایشان در نظر می گیرد تا زمانی که کارگر به کار قبلی برنگشته باشد یا اینکه شغل جدیدی پیدا نکند.

البته اگر کارگر شغلی جدید پیدا کند باید موضوع را سریعاً به سازمان تأمین اجتماعی اطلاع دهد که در غیر اینصورت ممکن است جزای مالی برای ایشان به همراه داشته باشد.

---

بیشتر بخوانید: عدم پرداخت حق بیمه توسط کارفرما

---

مسیر مطالبه بیمه بیکاری

با مبنا قرار دادن قانون بیمه بیکاری مصوب ۱۳۶۹:

فرد بیکار شده می تواند با گرفتن نامه اخراج یا تعدیل نیرو از کارفرما مربوطه ابتدای امر به اداره کار و رفاه اجتماعی مراجعه کند.

تا اداره مزبور با بررسی مستندات، شواهد و تحقیقات مربوطه و اعزام بازرس به کارگاه یا کارخانه ای که کارگر از آنجا بیکار شده، و مورد وثوق قرار گرفتن بیکاری کارگر، با تنظیم گزارش، کارگر را به سازمان تأمین اجتماعی ارجاع می دهد و سازمان مربوطه نیز با بررسی تمامی مستندات موجود در پرونده، نسبت به برقراری بیمه بیکاری کارگر اقدام می کند.

اما اگر کارفرما از این تکلیف قانونی خود نسبت به تودیع نامه اخراج یا تعدیل سرباز زند، بدون داشتن نامه اخراج یا تعدیل اداره کار و رفاه اجتماعی شهرستان مربوطه نسبت به درخواست کارگر نمی تواند اقدامی کند بلکه کارگر بایست با طرح شکایت علیه کارفرما در مبنای دادنامه بیمه بیکاری مسیر فوق الذکر را طی کند که این علاوه بر جرایمی که بر کارفرما تحمیل می شود، کارگر می تواند به خواست خود یعنی برقراری مستمری بیمه بیکاری دست پیدا کند. اما مسیر این طرح شکایت چگونه است؟

 طرح شکایت علیه کارفرما بابت دادنامه بیمه بیکاری

برای حصول دادنامه بیمه بیکاری، کارگری که با استنکاف کارفرما از دادن نامه اخراج یا تعدیل مواجه شده است بایست مسیر زیر را گام به گام بپیماید:

گام نخست: کارگر بایست با مراجعه به یکی از دفاتر پیشخوان دولت که خدمات مرتبط با ثبت نام در سامانه جامع روابط کار اداره کار ارائه می کند، مراجعه نماید تا ثبت نام اولیه انجام شود.

چون تمامیه شکایتی که در صلاحیت اداره کار و شعبات تشخیص و حل اختلاف کارگر و کارفرما قرار دارد دیگر به صورت سامانه جامع روابط کار انجام می شود. پس شرط اول ثبت نام در این سامانه می باشد.

گام دوم: در این گام کارگر متقاضی بیمه بیکاری بایست دادخواست الزام به تأدیه بیمه بیکاری یا الزام به تأدیه نامه اخراج یا تعدیل نیرو را از طریق سامانه جامع روابط کار ثبت کند اما پیش از ثبت این دادخواست، بایست مستندات خود از جمله پرینت حساب مبنی بر واریز حقوق، قرارداد کار، یا استشهادیه محلی را تهیه کند تا به عنوان دلایل و مستندات دعوا در بخش مربوطه بارگذاری شود.

بعد از تهیه مدارک و مستندات، بر مبنای خواسته، کارگر متقاضی بیمه بیکاری بایست دادخواست خود را در قالب فایل وورد تنظیم کند که پیشنهاد می شود در این خصوص از وکلاء یا مشاورین حقوقی بهره مند شوید.

پس از تنظیم دادخواست و اسکن کردن تمامی مستندات دادخواست، به سایت سامانه جامع روابط کار به نشانی اینترنتی https://www.prkar.mcls.gov.ir مراجعه و با نام کاربری (که همان شماره ملی شماست) و رمز عبور (که موقع ثبت نام در دفتر پیشخوان دولت به شماره موبایلی معرفی شده، پیامک شده است) وارد سامانه شوید.

گام سوم: سپس از طریق پنجره خدمات بخش ثبت دادخواست بدوی اداره کل نسبت به ثبت دادخواست از قبل تنظیم شده و سایر اطلاعات مربوطه از جمله اطلاعات هویتی طرف دعوا، نشانی اقامتگاه و خواسته خود اقدام کنید.

در نهایت از بخش مستندات و مدارک، مدارکی که اسکن کرده اید را بارگذاری نموده و در نهایت بر روی گزینه ثبت دادخواست بدوی کلیک نمایید.

گام چهارم: پس از ثبت دادخواست بدوی، و وصول آن توسط اداره کار و بررسی آن توسط یکی از شعبات هیئت تشخیص، وقت رسیدگی تعیین می شود.

اگر برای شعبه تشخیص اداره کار اخراج یا تعدیل نیرو کارگر (شاکی) احراز شود، به موجب دادنامه بدوی، رأی بر بیمه بیکاری کارگر صادر می کند که بعضاً دادنامه بیمه بیکاری نیز می نامند.

اما این نکته را بایست در نظر داشت که با صدور رأی بدوی هیئت تشخیص، کار تمام شده نمی باشد بلکه اگر دادنامه بیمه بیکاری به نفع کارگر صادر شده باشد، کارفرما می تواند به آن اعتراض و یا اگر دعوای کارگر به موجب دادنامه هیئت تشخیص رد شود، کارگر می تواند به آن دادنامه اعتراض کند.

پس از اعتراض که ۱۵ روز از ابلاغ دادنامه بدوی بیمه بیکاری است، پرونده در هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما مورد رسیدگی از بابت نقض قوانین و مقررات و یا عدم توجه به مستندات طرفین دعوا مورد رسیدگی قرار می گیرد و هیئت حل اختلاف رأی قطعی و لازم الاجرا صادر می کند.

در این صورت اگر رأی بر دادنامه بیمه بیکاری کارگر صادر شده باشد، با این دادنامه کارگر می تواند نسبت به انجام امور اداری خود به منظور برقراری مستمری بیمه بیکاری اقدام کند ولی آرای هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما به موجب ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در مهلت سه ماه از ابلاغ رأی قابل فرجام خواهی در دیوان عدالت اداری است.

اما این فرجام خواهی حالت تعلیقی ندارد که به صرف طرح دعوای فرجام خواهی، اجرای رأی معلق شود بلکه شاکی بایست در دادخواست تقدیمی به دیوان عدالت اداری بر صدور دستور موقت مبنی بر تعلیق اجرای دادنامه قطعی هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما تأکید کند تا ابتدا شعبه ارجاعی در دیوان عدالت اداری به درخواست دستور موقت رسیدگی کند که اگر درخواست دستور موقت را موجه تشخیص داد، به اصل دعوا خارج از نوبت رسیدگی می کند.

پس در نظر داشته باشید که صرف طرح فرجام خواهی نسبت به آرای هئیت حل اختلاف کارگر و کارفرما دلیلی بر متوقف شدن رأی قطعی و لازم الاجرای آن هیئت تلقی نمی شود.

به موجب دادنامه بیمه بیکاری که کارگر، یا از هیئت تشخیص اداره کار دریافت می کند (در صورتی که کارفرما نسبت به دادنامه هیئت مزبور اعتراض یا تجدیدنظرخواهی نکرده باشد) یا دادنامه قطعی هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما و در نهایت از دیوان عدالت اداری در مقام فرجام خواهی مبنی بر تنفیذ یا رد دادنامه هیئت حل اختلاف صادر می شود، در حکم نامه اخراج و تعدیل نیروی ایشان می باشد.

می تواند با در دست داشتن آن نامه مستقیماً به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه و درخواست برقراری بیمه بیکاری با توجه به سابقه حق بیمه ای خود را مطرح کند که پس از بررسی مدارک و صحت آن ها، سازمان تأمین اجتماعی تا زمانی که کارگر شغل جدیدی پیدا نکرده است یا اینکه به کارگر قبلی برنگشته است، مشروط بر رعایت سقف پرداخت بیمه بیکاری، مستمری بیمه بیکاری را به ایشان پرداخت می کند.

نتیجه گیری

نتیجتاً کارگری که خواهان بیمه بیکاری است و کارفرما در این خصوص با ایشان همکاری ندارد، می تواند با توسل به اداره کار و شکایت علیه کارفرما و گرفتن دادنامه بیمه بیکاری نسبت به برقراری حق و حقوق خود در دوران بیکاری با رعایت گام هایی که در مطالب بالا بیان شد، اقدام کند.

البته دولت در شرایط ویژه بخصوص در شرایط کنونی که بیماری همه گیر کرونا وجود دارد بصورت مقطعی، برخی از مشاغل را مستثنی از این شرط نموده است.

کارگران بیکار شده ناشی از شیوع بیماری کرونا، می توانند با مراجعه مستقیم به سازمان تأمین اجتماعی نسبت به برقراری بیمه بیکاری خود اقدام کنند.

نمونه دادنامه بیمه بیکاری:

شاکی: آقای …….. فرزند ……. نشانی اقامتگاه ………

مشتکی عنه: آقای ……… فرزند …….. نشانی اقامتگاه ……………

خواسته: الزام به پرداخت بیمه بیکاری

حکم هیئت تشخیص:

با عنایت به محتویات پرونده و دفاعیات طرفین شکایت مبنی بر اینکه شاکی در تاریخ ۰۱/۰۴/۹۹ از کار اخراج شده است و کارفرما در این خصوص اظهار داشته که توانایی ادامه دادن کسب و کار مربوطه را نداشته ام، نمی توانستم به کارگر نامه اخراج بدم چون ترس از این امر وجود داشت که علیه من شکایت کند. شعبه …. هیئت تشخیص اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی شهرستان …… با بررسی جمیع اوراق و شواهد، رابطه کارگر و کارفرمایی شاکی و طرف شکایت را احراز و بر همین مبنا حکم بر الزام کارفرما به تأدیه بیمه بیکاری در صورتی که کارگر از حق بیمه قانونی بهره مند نگردیده است، صادر و از تاریخ ابلاغ دادنامه حاضر، طرفین ۱۵ روز مهلت به منظور تجدیدنظرخواهی در هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما دارند.

سؤالات متداول

اگر کارفرما نامه اخراج یا تعدیل نیرو به منظور بهره مندی از بیمه بیکاری نده، باید برم سازمان تأمین اجتماعی؟

خیر بایست با طرح شکایت علیه کارفرما مبنی بر الزام به تأدیه بیمه بیکاری موضوع را از طریق اداره کار پیگیری کنید.

این دادنامه بیمه بیکاری که میگن رو خودمون باید بنویسم ببریم اداره کار؟

خیر دادنامه رأی هیئت تشخیص یا هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرماست که با طرح شکایت و رسیدگی قضایی صادر می شود.