تمکین به معنای لغوی احترام است و در اصطلاح فرمانبری و اطاعت زن از مرد یا به عبارتی انجام وظایف زناشویی توسط زن است.
تمکین به دو قسم تقسیم می شود:
- تمکین عام.
- تمکین خاص.
تمکین عام ناظر به وظایف عام زن و انجام آن توسط ایشان است مثل حضور در منزل مشترک و عدم ترک منزل و تمکین خاص ناظر به مسائل زناشویی زوجین در مقابل هم دیگر است.
وقتی واژه تمکین به میان می آید بیشتر انجام وظایف زن در ذهن تداعی می شود.
درحالی که تمکین برای مرد هم صدق می کند و مرد هم وظایفی دارد نه باید آن را انجام بدهد در مقابل زن.
نتیجه عدم تمکین زن و مرد
عدم تمکین زن، ضمانت اجرای سختی ندارد اما قانون به مرد سخت گرفته و عدم تمکین مرد را مثل عدم پرداخت نفقه را از جهت کیفری جرم انگاری کرده است و مرد را در این موارد قابل مجازات می داند.
در هر حال زنی را که وظایف نامبرده بالا را انجام ندهد و از انجام وظایف خود سرپیچی کند را اصطلاحا ناشزه می نامند و حالت این عدم تمکین، نشوز گفته می شود.
در اینجا قصد داریم بررسی کنیم که اگر دعوای تمکین در دادگاه در حال رسیدگی باشد باید در این دادرسی و جلسه رسیدگی سخن گفت.
دادخواست عدم تمکین توسط مرد/آثار حقوقی تمکین
همانگونه که گفته شد اگر زن از انجام وظایف خود سرپیچی کند تمکین نکرده و اصطلاحا واژه نشوز و ناشزه به وی اطلاق می شود.
در این وضعیت مرد می تواند از دادگاه الزام زن به حضور در منزل را بخواهد.
اثبات داشتن منزل توسط مرد
مرد از قبل باید مدارکی را در جهت اثبات اینکه وی خانه ای را اجاره کرده یا مالک است که زن بتواند در آن حضور یابد آماده کند.
زیرا اگر مرد خانه ای را آماده نکرده باشد الزام به تمکین زن و حضور در منزل معنا ندارد.
دفاع زن در دعوای تمکین
مرد می تواند با اثبات این امر که وی منزل مشترکی را فراهم آورده ولی زن از حضور در منزل امتناع می کند می تواند از طریق دادگاه زن را الزام کند.
از طرفی زن می تواند به نداشتن امنیت و خشونت و کتک کاری مرد استناد کند و عذر عدم حضور خودش در منزل مشترک را موجه نشان دهد.
اثر اثبات عدم تمکین
اگر زن در دادگاه کیفری یا حتی حقوقی دعوای مطالبه اقامه کرده مرد می تواند با اثبات عدم تمکین وی و اثبات ناشزه بودن زن از حکم به پرداخت نفقه آسوده شود و بری الذمه بشود.
زیرا پرداخت نفقه در صورت تمکین زن ممکن است و زنی که ناشزه باشد و تمکین نکند مستحق نفقه نخواهد بود.
عدم تمکین و ازدواج مجدد
اگر مرد اثبات کند که زن تمکین نمی کند و برای مثال در منزل مشترک حضور نمی ابد با اثبات عدم تمکین می تواند مجوز ازدواج مجدد خود را بگیرد.
زیرا یکی از مواردی که قانون گذار اجازه ازدواج مجدد را می دهد عدم تمکین زن از مرد است.
طلاق به علت عدم تمکین و تنصیف دارایی:
در مواردی که طلاق از طرف زوج یا مرد است، اگر علت این طلاق عدم تمکین زن یا ناشزه بودن وی باشد با اثبات ناشزه بودن زن و سرپیچی وی از انجام وظایف مرد می تواند از نهاد تنصیف دارایی که در ضمن نکاح شرط شده برائت یابد و دیگر محکوم به پرداخت آن نخواهد شد.
در دادگاه تمکین چه بگوییم؟
در دادگاه مرد به حضور نیافتن زن در منزل مشترک استناد می کند و خواسته اش این است که زن به زندگی و منزل مشترک برگردد.
در عوض همانگونه که گفتیم زن هم ممکن است که به دلایل خود اتکا کند.
برای مثال بد خلقی مرد، خیانت های وی، بی احترامی کردن وی، اعتیاد و مصرف مواد مخدر و نداشتن امنیت جسمی و جانی را دلیل ترک منزل بیان کند.
- دفاع زن در دادگاه در دعوای تمکین
مواردی را قانون مشخص کرده که زن می تواند تمکین نکند و این نشوزه و عدم تمکین موجه است چون دلیل قانونی دارد.
به عبارتی مواردی هستند که اگر زن به استناد آن ها دفاع کند می تواند در دعوای تمکین پیروز شود و حکم علیه وی صادر نخواهد شد.
در صورت اثبات، این موارد عبارت اند از:
- حضور در خانه مرد برای وی ترس ضرر جسمانی، مالی یا شرافتی داشته باشد.
- ترک انفاق توسط مرد.
با وجود این موارد و اثبات آنها دعوای مرد، رد خواهد شد.
در موردی که مهریه زن عندالمطالبه است، و وی هنوز تمکین خاص نکرده تا زمان گرفتن مهریه، این عذر موجه خواهد بود و با توجه به این مورد دادگاه حق را به وی می دهد. اما اگر زن به اختیار خود تمکین خاص کرده باشد دیگر حق استناد به این قضیه را ندارد. و در صورت عدم اثبات موارد دیگر دادگاه حکم به تمکین وی می دهد.
نتیجه گیری
زن با انعقاد نکاح مکلف است برخی موارد را که وظایف وی محسوب می شوند را انجام دهد و در این زمینه تمکین کند برای مثال در منزلی که زوج انتخاب کرده که البته باید در شان وی باشد سکونت کند یا اینکه باید وظایف زناشویی خود را انجام دهد.
اگر زن از وظایف خود سرپیچی کند، مرد می تواند از دادگاه الزام به تمکین وی را بخواهد.
یکی از آثار عدم تمکین عدم استحقاق نفقه است. مرد معمولا در دادگاه و جلسه رسیدگی خواهان بازگشت زن به منزل مشترک است البته باید اثبات کند که منزل مشترکی فراهم کرده، برای مثال اجاره نامه منزل را یا سند مالکیت آن را ارائه کند.
اما اگر زن منکر داشتن منزل نشود ایرادی ندارد در عوض زن می تواند برای دادگاه علت عدم حضور خود را در خانه توضیح دهد.
برای مثال می تواند به اعتیاد مرد و نداشتن امنیت خود استناد کند یا این که نپرداختن نفقه توسط مرد را اثبات کند.
با اثبات این موارد توسط زن وی در دعوای تمکین محکوم نخواهد شد و دادگاه حق را به زن می دهد و دعوای مرد رد خواهد شد.
سوالات متداول
شرط این که زن را الزام به تمکین کرد چیست؟
شرط این است که از قبل مرد خانه ای را برای زندگی مشترک در نظر گرفته باشد و مقدمات آن را فراهم کرده باشد. تا اصلا دعوای تمکین معنا بدهد.
رابطه تمکین و نفقه چگونه است؟
مستحق بودن زن به گرفتن خرجی و هزینه های زندگی یا نفقه منوط به تمکین وی است.
رابطه تمکین و مهریه چگونه است؟
زن در صورت عدم تمکین ممکن است مستحق نفقه نباشد اما در هر حال تاثیری بر مهریه وی نخواهد داشت و زن در حال عدم تمکین باز هم مستحق مهریه خواهد بود.
در دعوای الزام به تمکین چه کسی اثبات عدم تمکین چگونه است؟
در دعوای الزام به تمکین اصل بر این است که زن وظایف خود را انجام می دهد حال که مرد مدعی است زن تمکین نکرده است و اقامه دعوا نیز کرده باید برای دادگاه ثابت کند این امر را.
جریان زنی که به علت ازدواج دوم مرد خانه را ترک کرده چیست؟
زن در هر حال موظف به تمکین است مگر در مواردی که در بالا گفتیم. لذا برای مطالبه نفقه باید تمکین کند. البته اگر امکان درخواست طلاق و اثبات عسر و حرج نیز وجود دارد.
در دوران عقد، دعوای عدم تمکین چگونه خواهد بود؟
عرف است که دختر و پسر تا زمان عروسی به منزل مشترک نمی روند اما این قانون نیست و طرفین با عقد زن و شوهر می شوند. حال اگر در زمان عقد بین طرفین رابطه زناشویی به اختیار زن رخ داده باشد یا به عبارتی تمکین خاص کرده باشد، با وجود نگرفتن عروسی هم مرد می تواند الزام به تمکین را از دادگاه بخواهد. که دادگاه در صورت بودن منزل مشترک حکم به تمکین می دهد و مهم نیست که عروسی گرفته شده یا نه.
یک پاسخ
سلام
ببخشید همسره من تمام حقو حقوق خود رابخشیده اعم از مهریه و نفقه و…ولی خانواده وی نمیخوان که این رابطه صورت بگیرد یعنی اصرار به طلاق دارن ولی همسرم نظرش با من برابر است که با هم زندگی کنیم الان من میتونم حق تمکین بگیرم یا خیر