ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی جدید

شما می‌توانید با به اشتراک گذاشتن دیدگاه و تجربیات خود در انتهای مقاله به گفتمان آنلاین با کارشناسان وینداد و دیگر کاربران بپردازید.

آنچه در این مقاله می آموزیم

بسیاری از وقوع جرائم امروزی، بر مبنای اعتماد و حسن نیت طرفین نسبت به یکدیگر به وقوع می پیوندد. به عبارت دیگر مجرم یا مجرمین با سو استفاده از اعتماد و جلب رضایت، اقدام به ارتکاب عناوین مجرمانه که اغلب در حوزه ی جرائم مالی می باشند نموده و اموال افراد را تصاحب می نمایند.

در این نوشتار قصد داریم به یکی از این جرائمی که به واسطه ی سو استفاده افراد از اعتماد اشخاص صورت می گیرد، یعنی سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا، موضوع ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی بپردازیم.

سو استفاده از سفید مهر یا سفید امضای متعلق به دیگری

مطابق با ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی:

هر کس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آورده سوء‌ استفاده نماید به مجازات مقرر محکوم خواهد شد که بعدا به آن خواهیم پرداخت.

  1. اولین رکن تحقق این جرم، تصاحب اسناد از سوی اشخاص می باشد که مطابق با قانون می تواند به عنوان امانت، به اجبار و یا حتی تصادفا شخص به آن دسترسی و تصاحب پیدا نموده باشد.
  2. مساله ی بعدی، ذکر عبارت سو استفاده از سفید مهر یا سفید امضا می باشد. اصولا منظور از سو استفاده از اسناد، هر اقدامی که علیه صادر کننده آن صورت گیرد را گفته خواهد شد.

برای مثال شخصی با مراجعه به یک بازیگر، با بیان اینکه تمایل دارد از وی امضایی به یادگاری داشته باشد امضایی از وی در برگه ای دریافت می نماید، پس از دریافت امضا، با درج عبارات ایجاد کننده تعهد در برگه ی دریافت شده (برای مثال در برگه از قول بازیگر می نویسد که متعهد می شود مبلغ دریافتی را ظرف مدت مشخصی پرداخت نمایم) علیه بازیگر استفاده می نماید.

  • اما سوالی که در این باره و در خصوص ماده ۶۷۳ مطرح می شود که، آیا سو استفاده از اسناد تجاری متعلق به دیگری، از جمله سفته و چک نیز مشمول ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی قرار می گیرند؟

در این خصوص ابتدا می بایست با جرم خیانت در امانت آشنا شد که بسیار مشابه با این جرم می باشد.

سو استفاده از سفید مهر

در این باره و مطابق با ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی:

هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به مجازات قانونی جرم محکوم خواهد شد.

همانطور که در متن ماده اشاره شد، در صورتی که اسناد تجاری از قبیل سفته و چک، به منظور و به قصد مشخص و معینی بین طرفین رد و بذل شده باشد و سپس گیرنده ی آن سند، از آن سو استفاده نماید، رفتار ارتکابی جرم خیانت در امانت خواهد بود.

برای مثال کارمندی هنگام استخدام در یک شرکتی، بنا برخواسته ی مدیر شرکت و به جهت جلب اعتماد و ضمانت، سفته ای را تحت عنوان حسن انجام کار به کارفرمای خود تحویل می نماید. اما پس از مدتی، مدیر شرکت بدون اینکه کارمند تخلفی مرتکب شده باشد یا خسارتی به وی وارد نموده باشد، دادخواست مطالبه ی سفته را علیه کارمند تقدیم دادگاه نماید.

در این صورت کارمند علاوه بر اینکه درصورت اثبات عدم تخلف در دادگاه حقوقی، می تواند مبلغ سفته را پرداخت ننماید، می تواند علیه کارفرمای خود طرح دعوای خیانت در امانت مطرح نماید.

مطابق با ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی

مجازات جرم سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا در قانون مجازات اسلامی

قانون مجازات اسلامی سابقا در خصوص جرم سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا، مجازات یک تا سه سال حبس را پیش بینی نموده بود.

اما به مجوب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری این جرم، و بسیاری از جرائم امروزی، متاسفانه یا خوشبختانه با کاهش مجازات حبس روبه رو شدند.

مطابق با ماده ۱۱ قانون مذکور و تبصره ی آن:

مجازات جرم سو استفاده از سفید امضا در حال حاضر شش تا هجده ماه حبس می باشد. این قانون در جرم خیانت در امانت نیز تاثیر گذار بوده و مجازات سابق این جرم را که شش ماه تا سه سال بوده کاهش، و تبدیل به مجازات حبس سه تا هجده ماه نموده است.

مجازات جرم سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا

آیا جرم سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا قابل گذشت می باشد؟

حقوقدانان حوزه جزا و جرم شناسی، جرائم را به طبقات و دسته بندی های مختلفی تقسیم می نمایند. برای مثال تقسیم بندی به جرائم علیه مالی، جرائم علیه اشخاص، جرائم آنی، جرائم مستمر، جرائم قابل گذشت و جرائم غیرقابل گذشت و…

مساله ی قبل بحث در این مبحث، جرائم قابل گذشت و غیرقابل گذشت می باشد.

به بیان ساده جرائمی که برای تعقیب، تحقیق و شروع به رسیدگی از متهم پرونده توسط مقام تحقیق (بازپرس) شکایت شاکی ضروری می باشد جرائم قابل گذشت گفته می شود.

مانند جرائم توهین، تخریب.

اما در جرائم غیرقابل گذشت، به دلیل اهمیت و حساسیت موضوع، مقام قضایی می تواند حتی بدون شکایت شاکی، اقدام به تعقیب کیفری از متهم پرونده نماید.

جرائمی همچون، قتل، جاسوسی، اخلال در نظم و امنیت عمومی از جمله جرائم غیرقابل گذشت محسوب می شوند.

حال با بیان توضیحات فوق، باید بیان داشت که سابقا و پیش از تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، هر دو جرم سو استفاده از سفید مهر و هم خیانت در امانت، جرمی غیرقابل گذشت محسوب می شدند، اما به موجب تصویب این قانون، هردو جرم تبدیل به یک جرم قابل گذشت شده و برای شروع به رسیدگی آنها، نیازمند شکایت از سوی شاکی می باشد.

جرم سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا

نتیجه گیری

در پایان و به عنوان نتیجه گیری کلی از آنچه که بیان شد؛ مطابق با ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی، چنانچه شخصی از سفید امضا یا سفید مهری که با رضایت دیگری یا به هر طرف دیگری به دست آورده باشد، علیه صادرکننده آن سو استفاده نموده باشد به مجازات مقرر شده در قانون محکوم خواهد شد.

این جرم با جرم خیانت در امانت بسیار شبیه بوده و اخیرا به موجب تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات آن کاهش و تبدیل به یک جرم قابل گذشت شده است.

سوالات متداول 

اگر شخصی، برحسب تصادف سفید امضا یا سفید مهری را پیدا نموده و علیه صادرکننده آن استعمال نموده باشد آیا بازهم عمل وی دارای وصف مجرمانه خواهد بود؟

مطابق با ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی، تفاوتی میان به دست آوردن سند با توافق یکدیگر یا بر حسب تصادف وجود نخواهد داشت و در هرحال صرف سو استفاده از سفید امضا و سفید مهر دارای وصف مجرمانه می باشد.

آیا سو استفاده از اسناد تجاری که به صورت امانت به شخصی سپرده شده است، مشمول عنوان مجرمانه سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا خواهد بود؟ 

عمل ارتکابی مجرم در این حالت مشمول عنوان مجرمانه سفید مهر و امضا نبوده و مطابق با قانون مجازات، عمل ارتکابی، خیانت در امانت محسوب خواهد شد.

قانون کاهش مجازات حبس تعزیری چه تاثیری بر جرم سو استفاده از سفید امضا داشته است؟

با تصویب این قانون، تغییرات گسترده ای در بسیاری از جرائم از جمله جرم سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا و خیانت امانت به وجود آمده است که این جرائم به موجب این قانون مجازات آنها کاهش و یک جرم قابل گذشت محسوب خواهند شد.

یک پاسخ

  1. با سلام من در سال ۹۶ در شرکتی مشغول به کار بودم در آن سال خودرو سازمانی در اختیار من به صورت نقد و اقساط به من واگذار شد جهت بخش اقساطی معادل کل اقساط یک چک ضمانت بدون تاریخ به شرکت دادم و رسید نیز از این بابت دارم به عنوان چک تضمینی بنا به دلایلی از شرکت منفک شدم مانده بدهی من در حال حاضر ۴۳ میلیون می باشد از طرفی طلب من بابت سنوات خدمت ۶۰ میلیون می باشد که را ی وزارت کار دارم طبق توافق مکتوب زمان واگذاری خودرو مقررشد در صورت قطع ارتباط به هر دلیل اگر مانده بدهی خودرو وجود داشته باشد از محل سنوات من کسر شود در حال حاضر دادگاه بابت سنوات خدمت من اجرائیه صادر نموده من هم طی یک اظهارنامه درخواست تهاتر طلب و بدهی نموده و خواستار پرداخت مابه التفاوت طلب خود را نموده و درخواست عودت چک را کرده ام شرکت تاکنون هیچ اقدامی نکرده حال اگر من بر اساس اجراییه طلب خود را وصول کنم شرکت می تواند روی چک من اقدام کند آیا این موضوع علیرغم اظهارنامه من و رسید تضمینی چک مصداق خیانت در امانت نیست چون رقم چک بیشتر به میزان بدهی اولیه من به شرکت بوده و بخشی از اقساط خود را داده امدر صورت برگشت چک چه اقدامی باید انجام بدم

مقالات دیگر

با ما در ارتباط باشید