خلع ‌ید علیه در ایادی متعاقب

قلع و قمع بنا طرح دعوای خلع ‌ید در حوزۀ مال غیر منقول

پرسش: در دعاوی خلع ‌ید از اموال غیرمنقول و تسلیم مبیع غیرمنقول اگر مال دست‌به‌دست شود و ایادی متعاقب وجود داشته باشد، طرح دعوا علیه چه کسی صورت می‌گیرد و اجرای حکم چگونه انجام می‌شود؟

نظر اکثریت

لازم نیست به شخص که مال (مال مغصوب یا مبیع غیرمنقول) در تصرف او است مراجعه کنیم بلکه به غاصب اولی یا فروشنده مبیع مراجعه کنیم کافی است؛ زیرا ماده۳۱۱ قانون مدنی بیان می‌کند: غاصب باید مال مغصوب را عیناً با صاحب آن رد کند و اگر عین تلف شده باشد باید مثل یا قیمت آن را بدهد و اگر به علت دیگری رد عین ممکن نباشد باید بدل آن را بدهد. مستند دیگر ماده۴۴ قانون اجرای احکام مدنی است.

نظر اقلیت

باید به تمام ایادی مراجعه کرد و علیه همه آن‌ها طرح دعوا کرد؛ زیرا معقول نیست که انسان علیه شخصی طرح دعوا کند که مال در دست او نیست.

نظر کمیسیون نشست قضائی (۱) مدنی

 در مورد بیع ملک غیرمنقول که فروشنده به‌موجب سند رسمی انتقال قطعی، مسئولیت تحویل و تسلیم مبیع را بر عهده دارد در صورت مؤجل بودن زمان تسلیم، به هر تقدیر از آن تاریخ به بعد در صورتی که عین ملک از ناحیه خریدار مطالبه شود تصرفاتش در ملک من غیر حق و غیرمجاز و مشمول حکم ماده ۳۰۸ قانون مدنی است. همین حکم نسبت به سایر اشخاصی که بعداً ملک را به نحو عدوانی و غیرمجاز تصرف کرده‌اند جاری خواهد بود؛ بنابراین بر اساس اصل نسبی بودن آثار قراردادها و حاکمیت و اعتبار آن نسبت به طرفین، خریدار می‌تواند با طرح دادخواست علیه فروشنده تحویل و تسلیم مبیع را تقاضا کند و حکم صادره با رعایت ماده۴۴ قانون اجرای احکام مدنی به‌موقع اجرا گذاشته می‌شود مع‌الوصف با اختیارات حاصله از ماده۳۱۷ قانون مدنی مالک می‌تواند عین مال مغصوب را از غاصب اولی یا از هریک از غاصبین بعدی که بخواهد مطالبه کند که این امر از باب مسئولیت تضامنی غاصبان در ردّ عین است.