پرسش: در مواردی که به لحاظ ارتباط کامل با وحدت منشأ دعاوی، اقامه آن‌ها در یک دادخواست یا رسیدگی توأمان تجویز شده است آیا رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به دعاوی متعدد موصوف باید ترتیبی باشد یا توأمان؟ مثلاً در دعوای خواهان به خواسته اثبات مالکیت و ابطال وقف نامه و مطالبه اجرت‌المثل ایام تصرف، آیا نخست باید به دلایل اثبات مالکیت خواهان سپس به تقاضای ابطال وقف نامه و مطالبه اجرت‌المثل آیا تصرف، رسیدگی و به ترتیب حکم صادر کرد و یا رسیدگی و اتخاذ تصمیم باید توأمان باشد؟
نظر به اینکه دعاوی اثبات مالکیت و ابطال وقف نامه و مطالبه اجرت‌المثل مربوط به موضوع معامله و یا ملک متنازع‌فیه می‌باشد که ارتباط کامل با یکدیگر داشته به نحوی که رسیدگی در هریک از دعاوی مطروحه مؤثر در دیگری است، لذا به استناد مواد ۶۵ و ۱۰۳ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۲۱/۱/۱۳۷۰، دادگاه می‌تواند به‌طور یکجا و توأمان به دعاوی مرتبط رسیدگی نماید.
نظریه مشورتی شماره ۵۳۰۱/۷ مورخ ۱/۹/۱۳۸۹ اداره کل حقوقی قوه قضائیه
طرح دعوی خلع ید و اثبات مالکیت
پرسش: در فرضی که متصرف ملک غیر مبادرت به احداث بنا یا غرس اشجار کند، آیا دعوی مالک با عنوان خلع‌ید قابل پذیرش است یا تصرف عدوانی؟
ماده ۱۷۱ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ و ماده ۳۱۰ قانون مدنی هریک در قلمرو خود قابل اعمال است، بنابراین خواهان در طرح دعوی خلع‌ید به استناد ماده ۳۱۰ قانون مرقوم که ناظر به مالکیت بوده و نوعاً مالی است و مستلزم اثبات مالکیت است و یا طرح دعوی رفع تصرف عدوانی که دعوی غیرمالی بوده و صرفاً مستلزم اثبات سبق تصرف خواهان و عدوانی بودن تصرفات لاحق خوانده و عدوانی بودن آن است مختار می‌باشد.
نظریه مشورتی شماره ۵۱۱/۷ مورخ ۱۶/۳/۱۳۹۱ اداره کل حقوقی قوه قضائیه
