صدور اجراییه راجع به خلع ید
پرسش: موضوع صدور اجراییه راجع به خلع ید درصورتی که با مراجعه مأمورین اجرای احکام مشاهده شود که متصرف فعلی غیر از محکوم‌علیه است، آیا اجراییه قابل اجراست؟
اتفاق‌نظر
اگر عین محکوم‌به در تصرف کسی غیر از محکوم‌علیه باشد این امر مانع اقدامات اجرایی نخواهد بود و حکم صادره در مورد خلع ید علیه محکوم‌علیه که در زمان تقدیم دادخواست، متصرف ملک بوده با در نظر گرفتن اینکه اثر حکم مربوط به زمان تقدیم دادخواست است، علیه متصرف فعلی نیز که بعد از تقدیم دادخواست، متصرف ملک شده قابل اجرا خواهد بود؛ اما اگر محکوم‌علیه قبل از طرح دعوا از محل موضوع حکم خلع ید کرده باشد، حکم صادره در مورد متصرف فعلی قابل اجرا نبوده و خواهان باید علیه متصرف فعلی دادخواست تقدیم کند.
نظر کمیسیون نشست قضائی (۴) مدنی
اصولاً قانون‌گذار در مورد مالکیت افراد جامعه و تصرف آن‌ها حرمت قائل است به نحوی که در ماده۳۰ قانون مدنی مقرر است هر مالکی نسبت به مالکیت خود حق همه‌گونه تصرف و انتفاع را دارد مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد و نیز در ماده۳۱ همان قانون گفته شده هیچ مالی را از تصرف صاحب آن نمی‌توان بیرون کرد مگر به‌حکم قانون و نیز در ماده ۳۵ قانون مذکور آمده است که تصرف به‌عنوان مالکیت دلیل مالکیت است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. با این مقدمه و عنایت به سؤال مطروحه، آنچه محرز است دادگاه با رسیدگی‌های انجام شده، مالکیت خواهان و تصرفات غیرقانونی خوانده را احراز کرده و حکم به خلع ید غاصب و متصرف غیرقانونی داده است و با توجه به مقررات ماده۳۱۱ قانون مدنی و ماده۴۴ قانون اجرای احکام حکم خلع ید باید اجرا شود.
هرگاه مأمور اجرا که برای تخلیه اقدام می‌کند محل را در تصرف دیگری به غیر از محکوم‌علیه دید با توجه به اثبات مالکیت محکوم‌له و دستور ماده۴۴ قانون اجرای احکام مکلف به اجرای حکم و خلع ید است. بدیهی است در صورتی که متصرف دلیل قانونی بر تصرف خود اقامه کند مأمور اجرا یک هفته به او مهلت می‌دهد تا به دادگاه صلاحیت‌دار مراجعه کند.
چنانچه طرف پانزده روز از تاریخ مهلت مذکور قراری دایر به تأخیر حکم به قسمت اجرا ارائه نشود عملیات اجرایی ادامه خواهد یافت.
