دعاوی کیفری از جمله دعاوی است که صرف اینکه شاکی حقش مورد تضییع قرار گرفته یا اینکه جرمی توسط مشتکی عنه انجام شده، در اثبات اتهام کفایت نمی کند و ترتیبات و تشریفات رسیدگی و صدور رأی خود را دارد که تمامی اینها در قانونی به نام قانون آیین دادرسی کیفری تجمیع شده است.
دانستن مقررات و الزامات قانون آیین دادرسی کیفری امری نیست که از عموم مردم جامعه توقع داشت چون لازمه دانستن آن داشتن سواد حقوقی و پیش زمینه قبلی نسبت به فهم و درک اصطلاحات مندرج در آن است و این تصور که هر کس شکایتی داشت، قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی را باز کند و مطابق با اتهام از آن مواد استفاده کند.
بلکه قوانین زنجیروار به یکدیگر متصل هستند و صرف دانستن یک قانون نمی توان گواهی دهنده تسلط بر شکایت مطرح شده باشد.
برای مثال شخصی شکایت کلاهبرداری مطرح می کند، طبیعتاً باید در قانون مجازات اسلامی به دنبال آن به گردد اما اولین پرسشی که در ذهنش نقش می بند این است که در قانون مجازات اسلامی سال ۹۲ صحبتی از مجازات کلاهبرداری نشده است.
بعد از اینکه پیگیری می کند به این نتیجه می رسد که بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۷۵ همچنان معتبر می باشد، به دلیل اینکه جرم کلاهبرداری از جمله تعزیرات است (شاید نداند تعزیرات چیست) باید در آن بخش به دنبال مجازات جرم کلاهبرداری بگردد.
اما گذشت و گذار در قانون برایش نتیجه ای در بر ندارد و عنوان دقیق کلاهبرداری حتی در قانون تعزیرات هم پیدا نمی کند.
بله اشراف بر قوانین را نباید با ورق زدن کتاب قانون اشتباه گرفت.
دسترسی آسان به مطلب
وکیل کیفری خوب و متخصص
یک وکیل کیفری تخصصش در حوزه دعاوی کیفری است و همینکه شاکی یا مشتکی عنه موضوع را برای وکیل کیفری مطرح می کند، ذهنش سریعاً معطوف به بخش مشخصی از آن قانون می شود.
حتی ممکن است افراد با برداشت اشتباهی که از جرم دارند، عنوان شکایت را به اشتباه انتخاب کنند و همین امر موجبات اطاله زمان دادرسی است و حتی ممکن است مسئولیت کیفری را برا شاکی به همراه داشته باشد.
یک وکیل کیفری با ویژگی ها و شرایطی که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد، می تواند مسیر طرح شکایت را تا انتها برای شما ترسیم کند و بدانید که چه چیزی در انتظارتان است.
در همین خصوص در این نوشتار ابتدا به تعدادی از جرایم کیفری که به دفعات مورد پرسش عموم است پرداخته می شود و سپس به ویژگی های یک وکیل کیفری که شما با شناخت آنها بتوانید برای شکایت خود، انتخاب صحیحی داشته باشید، توجه ویژه ای می شود.
شرح برخی از جرایم کیفری از این بابت است که متوجه شوید که برخی از جرایم باید تحت چه شرایطی اقامه شوند و اینکه چه شرایطی و ارکانی داشته باشند تا مصداق آن جرم باشند.
کلاهبرداری و نقش وکیل متخصص کیفری
کلاهبرداری از جمله جرایمی است که هر کس در شرایط مال باختگی قرار گیرد، صریحاً این اتهام در ذهنش متصور می شود که مالم رو بردن، کلاهبرداری ازم شده و از این دست حرفا.
اما شاید پس از بررسی ماوقع و اینکه چه اتفاقی برای شاکی افتاده است، متوجه شویم که اصلاً کلاهبرداری تحقق نیفتاده است بلکه خیانت در امانت است یا اینکه بزه انتقال مال غیر محقق گردیده که دانستن این می تواند در ادامه روند رسیدگی قضایی به ما کمک کند.
بله اولین گام پیش از طرح شکایت دانستن عنوان جرم است که یک وکیل کیفری حاذق و توانا مادامی که شما موضوع را برایش تشریح کنید در ذهن خود در لابلای قوانین به دنبال عنوان دقیق جرم می گردد.
جرم کلاهبرداری دارای سه رکن اصلی است:
- مانور متقلبانه.
- فریب شاکی.
- بردن مال دیگری.
که احراز و بودن تمامی این ارکان در تحقق جرم کلاهبرداری شرط است.
اما قانونگذار در برخی از جرایم مثل انتقال مال غیر، معامله معارض و … از عنوان در حکم کلاهبرداری استفاده کرده است یعنی از لحاظ احکام کیفری و مجازات بایست با کلاهبرداری قیاس شود اما عنوان کیفری مستقلی دارند.
برای مثال شما ملکی را خریداری می کنید، بعد از انتقال قطعی سند رسمی، متوجه می شوید که به موجب سند عادی قبل از شما فروشنده ملک را به دیگری فروخته است، مطمئناً شما اگر بدون راهنمایی و مشورت با وکیل کیفری اقدام کنید، بر کلاهبرداری تأکید خواهید کرد در صورتی که مجازات بزه تحقق یافته در حکم کلاهبرداری است اما عنوان آن معامله معارض است و در قسمت عنوان شکایت شما باید معامله معارض قید نمایید.
گروه وکلای سنا با در اختیار گرفتن وکلای مجرب کیفری و متخصص در زمینه کلاهبرداری سعی را بر این داشته که با تخصص گرایی دز زمینه وکالت، هر عنوان حقوقی یا کیفری به وکیل مجرب همان حرفه سپرده شود.
خیانت در امانت و نقش وکیل کیفری
بزه خیانت در امانت نیز به مانند جرم کلاهبرداری باید ارکان آن احراز شود تا بتوانیم اسم آن را خیانت در امانت گذاریم.
در واقع عنصر اولیه جرم خیانت در امانت، امانت سپاری مال یا شیء می باشد نه اینکه برای بهره مندی شخص از آن مال را به ایشان مطابق با قرارداد داده باشیم.
برای مثال پس از پایان قرارداد اجاره مؤجر نمی تواند با استناد به انقضای مدت اجاره علیه مستأجر شکایت خیانت در امانت کند چون ماهیت عمل مستأجر حقوقی است مگر اینکه مرتکب جرایم دیگری از جمله تخریب شود که مؤجر می تواند از آن بابت شکایت خود را پیگیری کند.
دومین رکن خیانت در امانت بازگرداندن مال است یعنی امانت سپارنده برای مدتی آن را به امانت داده باشد بدون اینکه قصد تملیک داشته باشد و در نهایت پس از درخواست صاحب مال امین از برگرداندن آن سرباز زند یا اینکه حتی مال را تعمداً تلف کرده باشد.
یک وکیل کیفری باید تمامی این ارکان را مورد به مورد در لابلای صحبت های موکل پیدا کند تا ببیند آیا طرح شکایت خیانت در امانت توجیهی قانونی دارد یا نه.
شاید موکل سند دست نویس یا چک سفید امضاء یا سفید مهر در اختیار دیگری قرار داده باشد که آن طرف با سو استفاده از اعتماد دیگری، نسبت به مطالبه آن یا اقامه دعوا بر روی آن سند سفید امضاء یا سفید مهر، برخلاف تعهدات امانت عمل کند.
برای مثال دو نفر برای شراکت در داروخانه ای قراردادی مدنی منعقد می کنند و طرفی که اصل سرمایه مشارکت را تأمین کرده از طرف دیگر چک ضمانت می گیرد.
در واقع این چک سفید امضاء ضمانت در ید طرف دیگر قرارداد، امانت است و نباید بر خلاف تعهدات قراردادی اقدامی بر روی آن چک کند.
اگر اقدامی بدور از هر گونه نقض تعهداتی صورت گیرد، در واقع شریک به اتهام سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء مرتکب خیانت در امانت شده است.
شاید شریک نداند که شریک دیگر مرتکب چنین جرمی شده است و تلاش کند تا ایشان را متقاعد کند از طرح شکایت یا توقیف اموال روی چک منصرف شود، اینجاست که صرف مشورت با یک وکیل متخصص امور کیفری می تواند به شریکی که علم و اطلاعی از قوانین ندارد، نقش منجی را اجرا و ایشان را از وضعیت پیش آمده نجات دهد.
جعل سند و نقش وکیل کیفری کار
جعل هم می تواند شامل:
- اسکناس.
- سکه.
- اسناد رسمی.
- اسناد عادی.
- احکام محاکم.
- اوراق هویتی.
و یا هر سندی که جعل آن موجبات مسئولیت کیفری جاعل را به همراه داشته باشد (شناسایی آن توسط یک وکیل کیفری مجرب انجام می شود).
تشریح اقسام جعل از حوصله بحث خارج است اما با بیان دو مثال شما را به اهمیت بودن یک وکیل متخصص کیفری آگاه می نمایم.
در یک پرونده کیفری جعل ارز خارجی، شخصی به واسطه از یک دلال ارز، دینار کشور عراق را خریداری می کند و برای چنج کردن آن به صرافی مراجعه می کند اما با جعلی بودن آن رو به رو می شود و همین مقدمه ای می شود برای وارد شدن در مشکلی سخت.
متهم از گرفتن وکیل اجتناب می کند و روند دادرسی تا صدور رأی تجدیدنظر ادامه پیدا می کند و در نهایت متهم محکوم به یکسال حبس (حداقل مجازات آن جرم) محکوم می شود.
حال فرض بگیرید که اگر وکیل کیفری متخصص در کنار متهم بود که مطمئناً به تمامی عوامل رافع مسئولیت اعم از فقدان علم و آگاهی نسبت به جعلی بودن سند و همچنین فقدان سوء نیت در تحقق جرم استناد تا بتواند راهکاری برای برائت موکلش پیدا کند نه اینکه حداقل مجازات برای ایشان در نظر گرفته شود.
در یک پرونده دیگر، شخصی برای مطالبات کاری خود شکایتی در اداره کار مطرح می کند، اما کارفرما با بهره گیری از سند جعلی مدعی شراکت با کارگر می شود.
کارگر نمی داند باید چیکار کند و همین امر منتهی به صدور رأی به نفع کارفرما می شود که البته اگر وکیل کیفری حاذق و با دانشی در کنارش قرار داشت، با درخواست ارائه نسخه ای از سند شراکت مورد ادعای کارفرما، و بررسی جوانب آن و برگزاری جلسات متعدد در جهت اینکه موکلش ظنش به یقین در تحقق جعل تبدیل شود.
شکایت کیفری جعل سند عادی و استفاده از سند مجعول اقامه می کرد و با توجه به تعدد جرم (جعل سند عادی و استفاده از سند مجعول) با عنایت به قانون کاهش حبس های تعزیری در ایده آل ترین حالت ممکن به میانگین حداقل و حداکثر مجازات آن، یعنی هفت و نیم ماه محکوم می شود.
بیشتر بخوانید: نمونه دادخواست ابطال سند به دلیل مجعول بودن
از اینها گذر کنیم به ویژگی های یک وکیل کیفری متخصص می رسیم.
ویژگی ها و شرایط یک وکیل متخصص کیفری
اولین ویژگی یک وکیل کیفری متخصص تفکیک دعاوی به کیفری و حقوقی است یعنی، شاید موکل در نظر و فهم خود توقع طرح شکایت کیفری داشته باشد اما وکیل کیفری طرح شکایت کیفری را به مصلحت موکلش نداند چون ممکن است نتوانند اثبات کنند یا اینکه موجبات و ارکان تحقق یک جرم کیفری (به مانند مثال های بالا) در اتهام مورد درخواست موکلش یافت نکند که همین ابتدای کار مسیر طرح دعوا را تغییر می دهد.
اما در مقابل ممکن است وکیلی که سررشته ای از دعاوی کیفری ندارد موکل را در مسیر طرح شکایت کیفری سوق دهد و در نهایت موجبات مسئولیت کیفری از بابت افتراء را هم برای موکلش به ارمغان بیاورد.
دومین ویژگی یک وکیل کیفری حاذق تسلط بر قوانین کیفری از جمله:
- قانون مجازات اسلامی.
- قانون آیین دادرسی کیفری.
- قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز.
- قانون مبارزه.
- قانون مواد مخدر و …
البته این قوانینی که نامش آمد از جمله قوانین شاخص در دعاوی کیفری است اما یک وکیل کیفری متخصص جدای از دانستن و اشراف بر آن قوانین باید از سایر قوانین حقوقی مطلع باشد چون قوانین ماهیت زنجیروار و متصل بهم دارند.
از جمله ویژگی های شاخص یک وکیل کیفری حاذق، پرهیز از مادی گرایی است:
یعنی منافع موکل را بر منافع مالی (حق‌الوکاله) خود ترجیح دهد.
ممکن است وکیل با تشریح ماوقع توسط موکل، انتهای مسیر دادرسی را هم پیش بینی کند و امیدی به تحقق نتیجه برای موکلش متصور نباشد و موضوع را صادقانه برای موکلش بیان کند اما برخی از وکلا از این موضوع پرهیز و در نهایت با بیان اینکه من تعهدی به نتیجه نداشتم از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کنند که این بدور از سوگند حرفه وکالت و اخلاقیات و انسانیت است.
بروز بودن علم و دانش وکیل از جمله موارد با اهمیت در حوزه دعاوی کیفری است چون قوانین کیفری عموماً در حال بروز رسانی هستند.
برای مثال قانون کاهش حبس های تعزیری مصوب خرداد ۱۳۹۹، از جمله جدیدترین قوانین در این خوزه است و یا آگاهی از آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور که در حکم قانون است می تواند بعنوان ابزارهای حقوقی به یک وکیل کیفری متخصص کمک بسزایی کند.
نتیجه گیری
در مجموع ویژگی ها و شرایط بسیاری را می تواند برای یک وکیل متخصص کیفری در نظر گرفت اما از جمله ویژگی های شاخص یک وکیل کیفری در مطالب بالا بیان شد تا شما را در انتخاب وکیل کیفری متخصص بتواند راهنمایی کند.
در پایان لازم به ذکر است که بنیاد وکلای سنا با همکاری وکلای متخصص در امور کیفری و حقوقی سعی را بر این داشته که با تخصص گرایی در امر وکالت مشکلات حقوقی و کیفری مردم به شخص حاذق و مجرب این حوزه ارجاع داده شود و تا هر وکیل در حوزه ی تخصصی خود دفاع و فعالیت کند و از این طریق احقاق حق مردم نیز با سهولت بیشتری صورت پذیرد.