بر اساس اصل ۱۷۴ قانون اساسی، به جهت نظارت بهتر قوه قضاییه بر حسن جریان امور و اجرای صحیح قوانین در دستگاه‌های اداری، سازمان بازرسی کل کشور تحت نظر رئیس قوه قضاییه به وجود آمد.
درواقع قوه قضائیه به دو روش بر امور دستگاه‌های اداری نظارت می‌کند:
دیوان عدالت اداری و سازمان بازرسی کل کشور که قانون حدود اختیارات و وظایف این سازمان را تعیین می‌کند. طبق اصل ۱۷۴ قانون اساسی، سازمان بازرسی کل کشور دو وظیفه مهم نظارت بر حسن جریان امور و اجرای صحیح قوانین در دستگاه‌های اداری را برعهده دارد.
در ادامه این مطلب به معرفی سازمان بازرسی کل کشور و نحوه شکایت از این سازمان در سامانه مربوط به آن می‌پردازیم.
دسترسی آسان به مطلب
ساختار اداری سازمان بازرسی کل کشور
بر اساس ماده ۴ قانون، رئیس سازمان بازرسی کل کشور توسط رئیس قوه قضائیه و از میان قضات شرع یا قضاتی که رتبه ۱۰ یا ۱۱ قضایی دارند، تعیین می‌شود.
رئیس سازمان همچنین می‌تواند یک نفر را از بین قضات دارای صلاحیت پیشنهادی توسط رئیس قوه قضائیه به عنوان قائم مقام انتخاب کرده و به تعداد لازم نیز معاون داشته باشد.
هیئت بازرسی که وظیفه نظارت و بازرسی را بر عهده دارند نیز از بین اشخاص واجد صلاحیت و توسط رئیس سازمان تعیین می‌شوند.
همچنین رئیس هیئت بازرسی از میان کسانی که پایه قضایی دارند یا متخصص و کارشناس برجسته هستند، انتخاب می‌شود.
بر اساس بند و ماده ۲ قانون، سازمان بازرسی کل کشور، می‌تواند از نیروهای بازنشسته واجد شرایط و متخصص مراجع مذکور در نظارت و بازرسی نیروهای نظامی، انتظامی، امنیتی، شرکت‌ها و موسسات تابع استفاده کند.
سازمان همچنین طبق ماده ۳ قانون، مجاز است جهت انجام بازرسی و اظهارنظر کارشناسی از قضات و اشخاص دارای صلاحیت و متخصصان در هر رشته به صورت دائم یا موقت استفاده کند.
شکایاتی که رسیدگی به آن‌ها در صلاحیت سازمان بازرسی کل کشور است
در زیر، به بررسی شکایاتی که سازمان بازرسی کل کشور وظیفه رسیدگی به آن‌ها را دارد، می‌پردازیم:
- شکایت از دستگاه‌های اجرایی کشور برای سوء جریان اداری و نقض قوانین و مقررات.
- شکایات مربوط به جذب، استخدام و گزینش در دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه‌ها.
- شکایت و اعتراض در ارتباط با انجام مزایده‌ها و مناقصات.
- شکایت اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی در مورد آئین نامه ها و تصویب نامه‌ها و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌های دولتی.
- شکایت و اعلامیه علیه کارکنان دستگاه‌های اجرایی در حوزه تصرف غیرقانونی و تضییع اموال دولتی، اختلاس و دیگر جرایم که در ارتباط با وظایف و تکالیف سازمانی آن‌ها است.
- رسیدگی به شکایات اشخاص حقیقی و حقوقی در موارد مربوط به تصرف و تملک غیرقانونی اراضی و املاک و اموال اشخاص.
- شکایات علیه دستگاه‌های دولتی و مؤسسات وابسته در مورد عدم پرداخت حقوق بیمه کارکنان و کارگران.
- شکایت راجع به اصلاح یا وضع قانون.
- شکایت از دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و مدارس غیرانتفاعی.
- شکایت از کلانتری‌ها، واحدهای نیروی انتظامی و ضابطین دادگستری.
نحوه شکایت از سازمان بازرسی کل کشور
اگر کسی از نحوه ارائه خدمات وزارتخانه، اداره، شرکت دولتی یا موسسه مأمور به خدمت عمومی در مورد نقض قوانین، اطاله رسیدگی، عدم پاسخگویی یا ضعف در ارائه خدمات و عدم انجام وظیفه شکایتی داشته باشد و شخصا ذینفع آن بوده باشد.
علاوه بر راههایی مثل مکاتبه، فکس، تماس با شماره ۱۳۶، ایمیل و مراجعه حضوری به سازمان، می‌تواند شکایت خود را از طریق سامانه رسیدگی به شکایات سازمان بازرسی کل کشور به آدرس https://shekayat.bazresi.ir ثبت کند.
همچنین اگر فردی به عنوان یک شهروند آگاه، در مورد سوء جریان اداری مثل:
- تضییع اموال عمومی.
- دولتی.
- منابع طبیعی و محیط زیست.
- فساد و جرم یا دیگر تخلفات اداری.
اطلاعاتی داشته باشد، می‌تواند اطلاعات خود را در این سامانه به ثبت برساند تا طبق مقررات و قوانین به آن رسیدگی شود.
قبل از تنظیم و ارسال شکایت از طریق این سازمان، باید به این نکته توجه کنید که وظیفه این سازمان، نظارت بر اجرای صحیح قوانین و حسن انجام امور در وزارتخانه‌ها، شرکت‌های دولتی، موسسات و نهادهای دولتی و غیردولتی و به طور کلی دستگاه‌های اجرایی کشور است.
بر این اساس، رسیدگی به شکایات خارج از حوزه‌های ذکر شده جزو موضوعات خارج از صلاحیت این سازمان است.
نکاتی که در زمان طرح شکایت در سازمان بازرسی کل کشور باید به آن‌ها توجه کنید
توجه به نکات زیر در زمان طرح شکایت در سازمان بازرسی کل کشور ضروری است:
- بر اساس ماده ۱۳ آیین نامه اجرایی قانون تشکیل سازمان، شکایت باید دارای هویت شاکی، نشانی و کد ملی و کد پستی او باشد.
بنابراین شکایاتی که صلاحیت ناقص یا نادرستی دارند یا مشخصات شاکی در آن ناقص باشد، رسیدگی نمی‌شوند. - شکایت باید مدلل و مستند باشد و همچنین مسئولیت قانونی مطالب اظهارشده بر عهده شاکی است.
- اگر شکایتی توسط جمعی از افراد حقیقی مطرح شود، باید برای ثبت با عنوان شکایت، شخصی به عنوان نماینده، مشخصات فردی خود را ثبت کند.
- اگر مرجع مورد شکایت از یک مورد بیشتر باشد، شاکی باید از مراجع ذیربط به صورت جداگانه و در قالب چند ظرفیت شکایات خود را به ثبت برساند.
