شاید تا به حال کلمه «لایحه» را زیاد از طریق رادیو و تلویزیون شنیده باشید و در نگاه اول با شنیدن کلمه ی لایحه یادآور الفاظی که توسط نمایندگان مجلس شواری اسلامی و رئیس جمهور و…گفته می شود باشد.
ولی باید بیان داشت که علاوه بر مفهومی که مورد تصور عموم جامعه است دارای مفهومی دیگری می باشد که دراین متن به آن پرداخته می شود.
لایحه چیست
وقتی یکی از اصحاب دعوا یا وکلای آنان تمامی خواسته های خود را در روند دادرسی با ذکر دلایل و مدارک به طور کتبی از قاضی دادگاه بخواهند یا در مواردی که حضور آن ها در جلسه دادرسی ممکن نباشد برای جلوگیری از تضییع حق، می توانند تمامی مطالب مدنظر خود را به صورت کتبی بیان نموده و تقدیم دادگاه نمایند.
ذکر این نکته ضروری است که نباید لایحه را با دادخواست یا شکواییه اشتباه گرفت. در دادخواست و شکواییه خواهان شروع یک دعوا به طور مختصر خواسته های خود را ذکر می کند و هزینه دادرسی مربوطه را پرداخت می کند و شرط لزوم برای ایجاد یک دعوا محسوب می شود.
ولی نوشتن لایحه هم از خواهان یک دعوا قابل تنظیم است و هم از خوانده یک دعوا (طرف مقابل دعوا که نسبت به او ادعایی مطرح می شود) و همچنین اصولا الزامی به نوشتن آن وجود ندارد و می توانند تمامی اظهارات خود را شفاهی نزد قاضی رسیدگی کننده مطرح نمایند.
چگونه یک لایحه بنویسم؟
برای نوشتن یک لایحه شرط اصلی و ضروری آن آگاهی و اشراف کامل به مسائل حقوقی است. توصیه می شود در صورت امکان این عمل را به یک وکیل دادگستری یا افرادی که تسلط کافی در این زمینه را دارند واگذار کنید چرا که هر اقدام نسنجیده ممکن است اثراتی داشته باشد. به طور مثال در اثر سهو و اشتباها، موضوعی را عنوان کنید که به نظر قاضی دادگاه این امر اقرار محسوب شود.
در نوشتن لایحه باید به نکات زیر دقت کرد:
- پیش از شروع نوشتن لایحه می بایست پرونده کاملا و با دقت مطالعه شده باشد و مطالب مهم و کاربردی از آن استخراج شده باشد.
- در نوشتن لایحه باید دقت نمود که مطالب گفته شده تکمیل کننده دادخواست یا شکواییه باشد واز بیان جملات تکراری پرهیز شود.
- در لایحه می بایست خواسته و یا دفاع انجام شده صریحا مشخص و معین باشد و کاملا مرتبط با موضوع بیان شود.همچنین خواسته یا دفاع صورت گرفته با استناد به مفاد قانونی صورت بگیرد و دلایلی ارائه شود که به اثبات موضوع کمک کند یا به نوعی محکمه پسند باشد.
- همچنین درصورت لزوم دلایل و دفاعیات طرف مقابل را به چالش بکشد و با دلایل منطقی و قانونی انکار و مدعی ابطال آن ها باشد.
در چه مواردی نوشتن لایحه الزامی است؟
همانطور که بیان شد اصولا نوشتن یک لایحه اختیاری است و طرفین الزامی به نوشتن لایحه ندارند.
ولی مطابق با قانون آئین دادرسی مدنی چنانچه نسبت به موضوعی حکمی صادر شود و طرفی که محکوم شده است از آن حکم تجدید نظر یا فرجام خواهی نماید طرف دیگر که پیروز دعوا شده است، ظرف موعد مقرر هرگونه دفاع و اقدامی را که جهت دفاع از حکم صادرشده و اظهارات جدید شخص محکوم شده در دعوا که در دادخواست اعتراض قید نموده دارد باید به صورت کتبی مطرح نماید.
در این خصوص دادگاهی که حکم بدوی (اولیه) را صادر نموده با وصول اعتراض شخص محکوم و دفاعیات و اظهارات کتبی شخص پیروز دعوا پرونده را به دادگاه تجدید نظر یا دیوان عالی کشور می فرستد.
علت پیش بینی این اقدام بدین جهت است که اصولا رسیدگی در دادگاه تجدید نظر و دیوان عالی کشور بدون صورت طرفین دعوا صورت می گیرد.
