مطالبه خسارت چیست+چه خساراتی قابل مطالبه هستند

مطالبه خسارت تکلیف قانونی، هرکس بدون مجوز عمداً یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به‌موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود خواهد بود و همچنین است در صورتی که مسئولیت یا تعهدی به شخص سپرده شده باشد؛ لیکن وی آن را انجام نداده یا تأخیر در انجام آن داشته باشد.

در مواردی نیز ممکن است شخص با ارتکاب رفتار مجرمانه‌ای مسبب ضرر و زیان به مجنی علیه یا ثالث باشد در این صورت شخص زیان‌دیده به‌عنوان «مدعی خصوصی» می‌تواند جبران تمام ضرر و زیان‌های مادی و معنوی و منافع ممکن‌الحصول ناشی از جرم را مطالبه کند

تمامی موارد فوق نشان از آن دارند که خسارت وارده اعم از مادی یا معنوی، منافع ممکن‌الحصول یا هزینه‌های دادرسی قابل مطالبه از متعهد یا مسبب یا مسئول حادثه یا جنایت می‌باشند البته جهت محکوم کردن وی، لازم است شرایط مطالبه خسارت توسط مدعی خصوصی به اثبات برسد.

الف) مالی یا غیرمالی بودن دعوا:

دعوای مطالبه خسارت یک دعوای مالی محسوب می‌شود و خواهان باید معادل خواسته خود ۳ درصد هزینه دادرسی پرداخت نماید البته اگر خواسته منطبق با صلاحیت شورا باشد در پرداخت هزینه‌ها به تکلیف ماده ۲۳ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴ که مقرر می‌دارد: «رسیدگی شورای حل اختلاف در کلیه مراحل، در دعاوی کیفری و غیرمالی معادل هزینه دادرسی در محاکم دادگستری و در دعاوی مالی معادل پنجاه درصد (۵۰%) آن است رسیدگی به دعاوی مشمول ماده (۸) این قانون بدون هزینه دادرسی است.» عمل خواهد شد.

چنانچه مطالبه خسارت دادرسی یا تأخیر تأدیه به صورت دعوای مستقل اقامه گردد دعوای مالی بوده که بایستی تقویم و به میزان مقرر قانونی هزینه دادرسی پرداخت گردد ولی با مستفاد از مواد ۶۱ و ۶۲ ق.آ.د.م. ۱۳۷۹ مطالبه خسارات قانونی و اجرایی اعم حق‌الوکاله وکیل، هزینه دادرسی، هزینه کارشناسی و همچنین مطالبه خسارت تأخیر تأدیه چنانچه همراه با مطالبه اصل خواسته باشد خواهان تکلیفی به پرداخت هزینه مربوط به آن‌ها را ندارد بلکه باید هزینه دادرسی را نسبت به اصل خواسته پرداخت کند نه نسبت به این نوع خسارات مگر در خصوص خسارت قراردادی یا اجرت‌المثل که باید مبالغ آن‌ها نیز حسب مورد تعیین یا تقویم شده و هزینه دادرسی مربوط به آن‌ها نیز پرداخت گردد.

ب) طریقه تقدیم دعوی به مراجع قضائی:

مطابق ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی رسیدگی به دعوی مطالبه خسارت مستلزم تقدیم دادخواست است و باید تمامی تشریفات مندرج در قانون آیین دادرسی مدنی در مورد این دعوی رعایت گردد به‌تصریح ماده ۱۵ ق.آ.د.ک جدید حتی مطالبه خسارت یا ضرر و زیان ناشی از جرم مستلزم تقدیم دادخواست و رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی است.

ج) خواهان و خوانده دعوا:

در دعوای مطالبه خسارت،خواهان متضرر از جرم یا خسارت دیده بوده که دعوی را به طرفیت مسبب یا مسئول یا مجرم مطرح خواهد نمود.

د) نحوه تنظیم خواسته دعوا:

خواسته دعوای مطالبه خسارت حسب مورد ممکن است «تقاضای الزام خوانده یا خواندگان به پرداخت مبلغ … ریال به‌علاوه خسارت تأخیر تأدیه وجه از تاریخ … لغایت … به انضمام هزینه‌های دادرسی و حق‌الوکاله وکیل» باشد.

نمونه دادخواست مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم

 نمونه دادخواست مطالبه خسارت تاخیر تادیه