ارتکاب رفتار مجرمانه توسط مجرم یا مجرمین همواره آثار مختلفی را از خود در جامعه به جای می گذارد.
گاهی رفتار مجرمانه اثر مستقیم و اصلی با شخص قربانی و بزه دیده از جرم دارد.
برای مثال جرم صدور چک بلامحل،خیانت در امانت گاهی هم علاوه بر اینکه یک جرم دارای شاکی و بزه دیده است و طبیعتا از وقوع این جرم متضرر شده اند، ارتکاب جرم منجر شده است که به جامعه و امنیت آن خدشه وارد کند برای مثال جرایم سرقت مسلحانه و اختلاس
در این نوشتار قصد داریم به جرم یا جرائمی که در انظار عمومی اصولا محقق می شود یا عموم این عمل را مذموم و ناپسندی به شمار می آورند بپردازیم.
جرائم علیه عفت و اخلاق ماده ۶۳۷ و ۶۳۸ تعزیرات
جرایمی علیه عفت، جرایمی هستند که برخلاف اخلاق، شئون و فرهنگ حاکم بر کشور محقق می شود.
گاه به صورت عمومی و در ملا عام و گاه در حریم خصوصی افراد محقق می شود.
در کتاب پنجم قانون مجازات مبحث تعزیرات در ماده ۶۳۸ و۶۳۷، قانون گذار به طور کلی و بدون بیان جزئیات بیشتر جرائم علیه عفت و اخلاق را جرم انگاری کرده است.
ماده ۶۳۷ قانون مجازات اسلامی بیان می دارد که:
هر گاه زن و مردی که بین آنها علاقه زوجیت نباشد، مرتکب روابط نامشروع یا عمل منافی عفت غیر از زنا از قبیل تقبیل یا مضاجعه شوند، به شلاق تا نود و نه ضربه محکوم خواهند شد و اگر عمل با عنف و اکراه باشد فقط اکراه کننده تعزیر می‌شود.
همچنین ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی بیان می دارد که:
هر کس علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌گردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمی‌باشد ولی عفت عمومی را جریحه‌دار نماید فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
تبصره – زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.
امکان ارتکاب عمل منافی عفت در فضای مجازی
- همانطور که اشاره کردیم به دلیل عدم تفسیر و بیان کلی مشخص نیست آیا ماده ۶۳۷ از طریق فضای مجازی هم محقق می شود؟
هرچند از مفهوم ماده اینطور برداشت می شود که وجود رابطه ی فیزیکی شرط است اما در رویه قضایی بعضا شاهد این موضوع هستیم مطابق این ماده صرف صحبت و رد و بدل شدن موضوعات جنسی بین طرفین را مشمول این ماده دانسته اند.
و همچنین با توجه به عبارت نفس عمل جرم نمی باشد در ماده ۶۳۸ ولی عفت عمومی را جریحه دار نماید متاسفانه این بدعت و شرایط را برای قضات و ضابطین دادگستری به وجود آورده است که بر اساس سلیقه و تفسیر و برداشت های مختلف و متفاوت عملی را جرم انگاری و شخص را بر همین اساس بخواهند مورد مجازات قرار بدهند.
در ادامه به ذکر مصادیق ماده ۶۳۸ پرداخته خواهد شد.
مصادیق جرائم علیه عفت عمومی موضوع ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی
روزه خواری
در هیچ یک از مواد قانون مجازات و سایر قوانین خاص هیچ اشاره ای به روزه خواری نشده است.
در ماده ۶۳۸ عنوان شده است که مرتکب عمل حرامی شود، بسیاری از حقوقدانان معتقدند که چون روزه خواری اصولا عمل حرامی در دین و شریعت ما عنوان شده است و در صورتی که روزه‌خواری (خوردن و آشامیدن) در انظار عمومی محقق شود می توان عمل ارتکابی را مشمول این ماده دانست.
اما این دیدگاه غلط است زیرا ماده ۶۳۸ بحث جرم انگار عمل حرام در معابر نیست بلکه تظاهر مطرح است و روزه خواری تا وقتی که به تظاهر نرسد نباید مشمول ماده ۶۳۸ گردد.
پوشیدن لباس های خلاف عرف؛
امروزه با توجه به پیشرفت صنعت مد، گسترش تبادل اطلاعات و موضوع مهم تر این که بسیاری از تولید کنندگان با الهام و به نوعی افراطی تر تقلید از نوع پوشش و مد کشورهای غربی اقدام به تولید انبوه پوشاک و طرح های هنری می نمایند.
اصولا اکثر این این پوشاک و طرح ها در کشور ما رواج یافته و به نوعی جایگزین طرح های ملی و سنتی شده است اما به هرحال درصدی از این البسه با فرهنگ و جامعه ما همخوانی نداشته و ممکن است به نظر مقام قضایی این نوع پوشش را خلاف شأن و عفت عمومی تشخیص دهند.
اما این نظر نیز جایگاهی در ماده ۶۳۸ ندارد زیرا اگر حجاب رعایت شده باشد عمل منافی عفت و عمل حرامی انجام نشده فقط نوع حجاب و پوشش بر خلاف عرف همیشگی می باشد
اما اگر این لباس های خلاف عرف بد حجابی از نظر شرع گردد و کسانی که آن هارا استعمال می‌کنند در معابر عمومی ظاهر شوند قابل مجازات و پیگیری خواهند بود.
ارتباط نامشروع کمتر از زنا در انظار عمومی
اگرچه قانونگذار در ماده ۶۳۷ به تقبیل (به معنای بوسیدن) و مضاجعه (به معنای هم‌بستر شدن) اشاره کرده است اما از آن عمومیت و ارتکاب آن در انظار و اماکن عمومی برداشت نمی شود.
حال اگر مرد و زنی که بین آن ها رابطه ی زوجیتی نبوده باشد و در انظار عمومی مرتکب رابطه نامشروع بشوند ممکن است به مجازات ماده ۶۳۸ محکوم شوند.
لازم به ذکر است صرف صحبت کردن را نباید مشمول این ماده دانست و می بایست لزوما یک ارتباط فیزیکی بین طرفین محقق شده باشد.
مواردی از جمله نمایش اندام و اعضای بدن و به ویژه اعضای جنسی، نمایش و انتشار محتویات روابط نامشروع به صورت عمومی، ادرار در معابر و خیابان ها، همگی اگر در انظار عمومی محقق شود مشمول جرائم علیه عفت عمومی خواهد بود.
چالش ها و منازعات موجود در خصوص جرائم علیه عفت عمومی
از تصویب ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی سالیان زیادی می گذرد و طی این سالیان اقدامی به جهت به روز رسانی و تفسیر این ماده صورت نگرفته است.
که همین امر منجر شده است که بسیاری از اعمال و رفتارهای به ظاهر ساده ای که مخل عفت و اخلاق عمومی هم بنظر نمی رسد به جرائم علیه اخلاق و عفت توسعه یافته و مردم و جامعه را با چالش ها و دردسر هایی روبه رو کند.
یکی از این موارد موضوع دوچرخه سواری خانم ها در ملا عام می باشد.
متاسفانه امروزه شاهد این هستیم با تفسیر ناشایست و ناصحیح از ماده ۶۳۸ قانون مجازات دوچرخه سواری خانم ها را عمل منجر به جریحه دار شدن انظار عمومی قلمداد کنند!!
جدای از این تفسیر نادرست این موضوع، مطابق با اصل تفسیر مضیق قوانین کیفری که بیانگر این موضوع است که در موارد سکوت و عدم وجود عنوان مجرمانه نباید عنوان مجرمانه دیگر را به این موضوع سرایت داد و لذا جرم بودن و ممنوعیت قانونی در این باره از نظر علمی کاملا مردود و اشتباه می باشد.
نتیجه گیری مبحث
در پایان و به عنوان نتیجه گیری از آنچه که گفته شد؛ جرائم علیه عفت، جرائمی هستند برخلاف اخلاق، فرهنگ، عرف و دین کشور ما که این عمل ناپسند و مذموم محسوب می شود.
عدم تفسیر و تبیین این جرائم و تفکیک آن با سایر جرائم و تخلفات منجر شده است که در این خصوص سلیقه و نظر شخصی بسیار دخیل و موثر واقع شود.
مواردی همچون، رابطه نامشروع کمتر از زنا، بی حجابی، تظاهر به روزه خواری، ارتباط نامشروع در انظار عمومی همگی از جمله مصادیق جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی محسوب می شوند.
