راهکار کیفری، ضمانت اجرای قوی و بسیار فوری برای رفع تصرف متصرف عدوانی است برای همین مقنن در قانون مجازات اسلامی در ماده ۶۹۰ (کتاب تعزیرات ) در این خصوص مقرر داشته است: «هرکس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهر‌کشی، حفرچاه، غَرس اشجار و زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها، منابع آب، چشمه سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تأسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی حق معرفی‌کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذی‌صلاح دیگر، مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط‌زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هرگونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود.
دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.» مطابق ماده مذکور آنچه که موجب تفاوت دو دعوای حقوقی وکیفری تصرف عدوانی با هم می‌شود نیاز یا عدم نیاز به احراز و اثبات مالکیت شاکی یا خواهان است به عبارتی ساده‌تر در حالی که موضوع اثبات مالکیت خواهان در دعوای تصرف عدوانی اهمیت نداشته بلکه صرف سبق تصرف کفایت می‌کند و در صورت ارائه سند مالکیت از سوی خواهان فرض سبق تصرف و استفاده به اثبات می‌رسد؛ اما شکایت کیفری تصرف عدوانی اثبات و احراز مالکیت در از علل لازمه شکایت محسوب شده که در صورت عدم اثبات مالکیت توسط شاکی شکایت کیفری وی با قرار منع تعقیب مواجه خواهد شد.
از باب مشترکات دو دعوای تصرف عدوانی (حقوقی-کیفری) مندرج در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون مجازات اسلامی می‌توان به غیرمنقول بودن موضوع هر دو دعوا اشاره نمود اما در قانون اصلاح جلوگیری از رفع تصرف عدوانی ممکن است موضوع دعوای تصرف، مال منقول یا غیرمنقول باشد.
دسترسی آسان به مطلب
ارکان تشکیل دهنده جرم تصرف عدوانی
۱٫ رکن قانون جرم: ماده ۶۹۰ ق.م.ا.
۲٫ رکن مادی جرم: این رکن متشکل از عناصر ذیل است:
۲-۱٫ رفتار مجرمانه: نظر به نوع تحریر ماده ۶۹۰ رفتار مجرمانه برای ارتکاب چنین جرمی به صورت فعل مثبت خارجی است و نمی‌تواند با ترک فعل تحقق یابد.
۲-۲٫ شرایط و اوضاع اموال جرم: برای تحقق جرم باید شرایط ذیل در عنصر مادی بررسی شود:
– موضوع جرم: باید مال غیرمنقول باشد؛ بنابراین، اموال منقول یا در حکم غیرمنقول از مشمول این جرم خارج می‌باشد.
– متعلق به غیر: باید مال غیرمنقول متعلق به غیر باشد اعم از اینکه غیر، شخص حقیقی باشد یا حقوقی، تفاوتی نخواهد کرد.
۳-۲٫ نتیجه مجرمانه: جرم تصرف عدوانی جرم مقید به نتیجه می‌باشد و تحقق جرم منوط به تصرف مشتکی‌عنه در مال غیرمنقول می‌باشد، هرچند با وجود تصرف از مال غیرمنقول استفاده نکند.
۳- رکن روانی جرم : این رکن از دو عنصر ذیل تشکیل شده است:
۳-۱٫ سوء نیت عام: علم و آگاهی مرتکب نسبت به اعمال مجرمانه را گویند.
۳-۲٫ سوء نیت خاص: قصد متصرف برای به نتیجه رساندن جرم، را گویند.
دادخواست رفع تصرف عدوانی به همراه دستور موقت
| مشخصات طرفین | نام | نام خانوادگی | نام پدر | سن | شغل | محل اقامت- خیابان – کوچه – پلاک- کدپستی | |
| خواهان |
| ||||||
| خوانده |
| ||||||
| وکیل |
| ||||||
| خواسته یا موضوع | تقاضای رفع تصرف و قلع و قمع بنا مقوم به……. ریال و اجرت المثل ایام تصرف مقوم به……….. ریال به انضمام کلیه خسارات قانونی با صدور دستور موقت | ||||||
| دلایل و منضمات | کپی مصدق سند مالکیت، معاینه و تحقیق محلی با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری | ||||||
| ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی | |||||||
| احتراماً به استحضار می رساند، به موجب سند مالکیت شماره……..، ……………..دانگ پلاک ثبتی…………../………… بخش ……………. واقع در…………….. متعلق به اینجانب می باشد نظر به اینکه خوانده/خواندگان بدون اذن و اجازه اینجانب پلاک ثبتی مذکور را در تصرف غاصبانه خود گرفته و با وصف مراجعات مکرر از رفع تصرفات عدوانی خود و تحویل آن به اینجانب امتناع می نمایند؛ فلذا با تقدیم این دادخواست مستندات به ماده ۳۰۸ و ۳۱۱ قانون مدنی صدور حکم به رفع تصرف عدوانی و قلع و قمع بنای بدون مجوز خوانده/خواندگان جزء پلاک ثبتی فوق الذکر و اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ ………….. لغایت صدور حکم به میزان ……………… ریال به انضمام کلیه خسارات و هزینه دادرسی مورد استدعاست . عند الاقتضا برای اثبات ادعای خود و تعیین اجرت المثل ایام تصرف غاصبانه به معاینه و تحقیق محلی با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری استناد می‌نماید. ضمناً نظر به اینکه خوانده در شرف احداث بنا در پلاک مذکور می باشد بدواً صدور دستور موقت به منع وی از احداث بنا به استناد مواد ۳۱۰ و ۳۲۰ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در مور مدنی و اجرای فوری آن نیز تقاضا می گردد. | |||||||
| محل امضاء – مهر – اثر انگشت | |||||||
| شماره و تاریخ ثبت دادخواست | ریاست محترم شعبه ………… دادگاه …………… رسیدگی فرمایید. نام و نام خانوادگی ارجاع
| ||||||
دادخواست رفع تصرف عدوانی به همراه مطالبه اجرت‌المثل
| مشخصات طرفین | نام | نام خانوادگی | نام پدر | سن | شغل | محل اقامت- خیابان – کوچه – پلاک- کدپستی | |
| خواهان |
| ||||||
| خوانده |
| ||||||
| وکیل |
| ||||||
| خواسته یا موضوع | تقاضای رفع تصرف عدوانی و قلع و قمع بنا مقوم به………… ریال و اجرت المثل ایام تصرف مقوم به…………… ریال به انضمام کلیه خسارات | ||||||
| دلایل و منضمات | کپی مصدق سند مالکیت، معاینه و تحقیق محلی با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری. | ||||||
| ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی | |||||||
| احتراماً به استحضار می رساند، به موجب سند مالکیت شماره………….. ، ……………… دانگ پلاک ثبتی ……………/…………… بخش …………… واقع در …………. متعلق به اینجانب می باشد. نظر به اینکه خوانده/خواندگان بدون اذن و اجازه اینجانب پلاک ثبتی مذکور را در تصرف غاصبانه خود گرفته و با وصف مراجعات مکرر از رفع تصرفات عدوانی خود و تحویل آن به اینجانب امتناع می نمایند؛ فلذا با تقدیم این دادخواست مستندات به ماده ۳۰۸ و ۳۱۱ قانون مدنی صدور حکم به رفع تصرف عدوانی و قلع و قمع بنای بدون مجوز خوانده/خواندگان از پلاک ثبتی فوق الذکر و اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ ………… لغایت ………… جمعاً به میزان ………….. ریال به انضمام کلیه خسارات و هزینه دادرسی مورد استدعاست . عند الاقتضاء برای اثبات ادعای خود و تعیین اجرت‌المثل ایام تصرف غاصبانه به معاینه و تحقیق محلی با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری استناد می نماید. | |||||||
| محل امضاء – مهر – اثر انگشت | |||||||
| شماره و تاریخ ثبت دادخواست | ریاست محترم شعبه ………… دادگاه …………… رسیدگی فرمایید. نام و نام خانوادگی ارجاع | ||||||
دادخواست رفع مزاحمت از حق
| مشخصات طرفین | نام | نام خانوادگی | نام پدر | سن | شغل | محل اقامت- خیابان – کوچه – پلاک- کدپستی | |
| خواهان |
| ||||||
| خوانده |
| ||||||
| وکیل |
| ||||||
| خواسته یا موضوع | الزام به رفع مزاحمت ومطالبه خسارت وارده به همسایه مقوم به …………. ریال به انضمام کلیه خسارات قانونی | ||||||
| دلایل و منضمات | ۱-پرونده تأمین دلیل کلاسه………… شعبه ………….. دادگاه عمومی ……………. ۲ – کارشناسی | ||||||
| ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی | |||||||
| احتراماً به استحضار می رساند، نظر به اینکه اقدامات خوانده در ملک مسکونی/ تجاری خود به نشانی …………….واقع در همسایگی ملک اینجانب به نشانی فوق جزء پلاک ثبتی ……………../……………. بخش ………. دایر بر ……………موجب بروز خسارت گردیده است؛ فلذا با جلب نظر کارشناسی ضمن صدور حکم به رفع مزاحمت، صدور حکم به محکومیت خوانده به جبران خسارت وارده به اینجانب به میزان …………… ریال مستنداً به مواد ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی و ۳۳۱ قانون مدنی به انضمام کلیه خسارات و هزینه دادرسی در حق اینجانب مورد استدعاست. | |||||||
| محل امضاء – مهر – اثر انگشت | |||||||
| شماره و تاریخ ثبت دادخواست | ریاست محترم شعبه ………… دادگاه …………… رسیدگی فرمایید. نام و نام خانوادگی ارجاع
| ||||||
