تهدید جزء جرایمی است که به طور گسترده ممکن است در روز توسط تعداد زیادی افراد صورت گیرد. برخی از تهدید ها جدی و برخی از آن ها صرفا یک ادعای پوچ هستند.
- اما چه نوع تهدید هایی قابل پیگیری است؟
- آیا اصلا لازم است که برای هر تهدید شکایت نموده تا پیگیری قانونی صورت گیرد؟
در این نوشتار به این موضوعات و شرایط تهدید پرداخته می شود.
تهدید چیست؟
هرگاه کسی، فرد دیگری را برای ارتکاب جرمی علیه او چه الان و چه در آینده بترساند چه جرم گفته شده را انجام دهد و چه انجام ندهد، مرتکب جرم تهدید شده است.
این تهدید می تواند علیه جان، مال یا آبروی وی انجام می شود. گاه ممکن است فرد تهدید شده از ترس اینکه تهدید کننده حرف هایش را عملی کند، تن به هر کاری دهد.
قانون گذار نه تنها برای اعمال غیر قانونی و نامشروع مجازات تعیین کرده، بلکه تهدید لفظی برای انجام ارتکاب جرم نسبت به شخص دیگر را جزء جرایم دانسته و برای آن مجازات تعیین نموده است.
مجازات جرم تهدید
ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی در این مورد اشعار دارد:
” هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد ”.
همچنین ماده ۶۶۸ مقرر می دارد:
” هر کی با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضا یا مهر نماید و یا سند و نوشته ای که متعلق به او یا سپرده به او می باشد را از وی بگیرد به حبس از سه ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
شرایط جرم تهدید
جرم تهدید دارای شرایطی است که در صورت وجود این موارد است که جرم تهدید محقق می شود و بیان هر لفظی نیز تهدید محسوب نخواهد شد.
- تهدید که انجام می شود باید در خصوص یک موضوع معین باشد و استفاده از هر لفظی مانند «من میدونم وتو» یا «به حسابت می رسم» و از این قبیل موارد تهدید عرفی محسوب می شوند. اما زمانی که تهدید مستقیم و واضح باشد مانند «من خانه تو را آتش می زنم» یا «من تو را می کشم» تهدید از منظر قانون مجازات محسوب می شود و جرم انگاری شده است.
- تهدید باید در خصوص امری باشد که قانون برای آن مجازات تعیین کرده و جرم محسوب می شود. همچنین باید نسبت به جان و مال یا آبروی فرد یا اطرافیان وی انجام گیرد. مثلا اگر کسی همکارش را تهدید کند که درباره تخلفات مالی تو به رئیس گزارش می دهم؛ جرم محسوب نمی شود زیرا تهدید وی به یک عمل غیرقانونی نمی باشد. یا اگر تهدید کند که خودم را می کشم، چون نسبت به طرف مقابل یا اطرافیان وی تهدیدی صورت نگرفته است؛ جرم تهدید محقق نمی شود.
- موثر بودن تهدید بسیار مهم است. یعنی باید در فرد تهدید شونده خوف ضرر را ایجاد نماید. مثلا اگر فرد معلول نخاعی شخصی سالم را تهدید به ضرب و جرح نماید، تهدید وی بلا وجه است. شرایط و ویژگیهای فرد تهدید کننده و تهدید شونده از قبیل سن، جنسیت، موقعیت و مقام، قدرت جسمانی و … در تحقق جرم تهدید و میزان مجازات موثر است. بنابراین فرد تهدید شونده این احتمال را بدهد که فرد تهدید کننده این عمل را انجام خواهد داد و امکانات لازم را میتواند داشته باشد.
انواع تهدید
تهدید هم به انجام فعل و هم به انجام ترک فعل نسبت به فرد دیگری صورت می گیرد.
در مجموع تهدید در دو زمینه صورت می گیرد:
- تهدید نفسانی: ترساندن فرد از وارد کردن آسیب بدنی به فردی دیگر و نیز اطرافیان و خانواده وی، مانند تهدید به قتل، تهدید به شکستن دست و پا و …
- تهدید حیثیتی: ترساندن فرد از بردن آبروی با اعمالی نظیر افشای رازهای وی، انتشار تصاویر خصوصی که معمولا این جرم با اخاذی همراه میشود.
شرایط اثبات تهدید
طبق ماده ۱۶۰ قانون مجازات های اسلامی که درباره راه هایی که در جهت اثبات جرم وجود دارد این گونه آمده است:
«ادله ی اثبات جرم عبارت است از اقرار، شهادت، علم قاضی و قسامه و سوگند در موارد مقرر قانون.»
در اثبات تهدید وجود شاهد می تواند در اثبات جرم بسیار مفید واقع شود. همچنین در صورتی که فرد اسناد مدارکی مبنی بر تهدید دارد می تواند به دادگاه ارائه دهد تا به علم قاضی در راستای اثبات جرم کمک کننده باشد.
گاه پیامک یا صدای ضبط شده می تواند در این مورد استفاده شود.
البته این موارد دلیل محسوب نمی شوند و صرفا موجب علم قاضی می شوند.
نحوه شکایت برای تهدید
برای طرح شکایت تهدید باید ابتدا به دفتر خدمات قضایی مراجعه و شکوائیه را ثبت نمود. برای ثبت شکواییه تهدید، مشخصات فرد تهدید کننده، محل وقوع جرم و نیز ادله طرح شکایت نظیر شهود، پیامک، متن های فضای مجازی و … لازم است.
پس از ثبت شکوائیه بر اساس محل وقوع، پرونده به دادسرای مربوطه ارجاع شده و تحقیقات از شاکی برای بررسی صحت و سقم ادعا و ادله وی آغاز میگردد.
نتیجه گیری
تهدید در معنای لغوی به معنی ترساندن و هشدار و به لحاظ حقوقی به معنای وادار نمودن فردی به ارتکاب جرم یا گرفتن مال و یا ترساندن شخص از آسیب جانی، مالی، حیثیتی و … است.
همچنین طبق ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی:
هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد و بر اساس ماده ۶۶۸ قانون مذکور، هرگاه شخصی فرد یا افراد درگیر به زور و تهدید مجبور به تنظیم سند و نوشته و یا مهر و امضای برگه و یا رسیدی نماید، حبس از سه ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق در انتظار وی خواهد بود.
لازم به ذکر است، تهدید نه فقط در مکالمات و یا مشاجره بحث رو در رو قابل پیگیری بلکه هرگونه تهدید یا شرایط تهدیدآمیز به صورت مجازی و یا اختلال در زندگی افراد توسط تهدیدهای تلفنی نیز قابل پیگیری بوده و جرم به حساب خواهد آمد.
سوالات متداول
آیا جرم تهدید نیاز به شاکی خصوصی دارد؟
جرم تهدید کردن از جرایمی است که با شکایت شاکی خصوصی آغاز میگردد و با گذشت شاکی جنبه خصوصی جرم از بین میرود.
صدا یا فیلم ضبط شده در دادگاه قابل استفاده است؟
صدا یا فیلم ضبط شده به عنوان دلیل اصلی در دادگاه محسوب نمیشود، اما به عنوان اماره برای آگاهی و علم قاضی به تحقق جرم میتوان از آن ها استفاده نمود.
آیا شکایت از جرم تهدید نیاز به وکیل دارد؟
جرم تهدید کردن به دلیل ماهیت کیفری و مجازات آن معمولا در دادگاه با دیده تردید نسبت به شاکی بررسی میشود. یعنی شاکی باید دلایل بسیار محکمی برای اثبات جرم داشته باشد. مشاوره حقوقی اختصاصی و سپردن کار به وکیل کیفری مجرب میتواند در اثبات جرم و یا تبرئه نمودن فرد متهم بسیار موثر باشد.