در قانون مدیریت خدمات کشوری، در فصل دهم به بحث حقوق و مزایای کارکنان دولت می پردازد. منظور از حقوق و مزایای کارمندان، حقوق ثابت، فوق العاده ها، عائله مندی، تفاوت تطبیق، عیدی و سایر پرداخت ها می باشد که در مواد مختلف این فصل در خصوص هر کدام بحث شده است.
ماده ۶۸ به طور خاص به بحث فوق العاده های ویژه می پردازد.
در این نوشته به هر کدام از فوق العاده های قابل پرداخت به کارکنان می پردازیم از جمله اینکه فوق العاده سختی کار و بدی آب و هوا چیست؟
و شامل کدام کارکنان می شود و کدام کارکنان مستثنا هستند؟
آیا کار در محیط های خطرناک و با مواد شیمیایی نیز مشمول این قانون است؟
برای چه مشاغل دیگری فوق العاده وجود دارد و میزان آن چقدر است؟
فوق العاده های ویژه کارکنان دولت شامل چه مواردی است؟
منظور از حقوق و مزایای کارمندان دولت، مجموعه امتیازاتی می باشد که کارمند به دلیل استخدام در دستگاه دولتی از آن بهرهمند میشود.
همانطور که اشاره شد فصل دهم قانون خدمات کشوری به بحث حقوق و مزایای کارکنان دولت اختصاص یافته است.
به موجب ماده ۶۴ قانون مدیریت خدمات کشوری، نظام پرداخت کارمندان دستگاه های اجرائی بر اساس ارزشیابی عوامل شغل و شاغل و سایر ویژگیهای مذکور در مواد آتی خواهد بود.
امتیاز حاصل از نتایج ارزشیابی عوامل مذکور در این فصل ضرب در ضریب ریالی، مبنای تعیین حقوق و مزایای کارمندان قرار میگیرد و برای بازنشستگان و موظفین یا مستمری بگیران نیز به همین میزان تعیین می شود.
به موجب این قانون فوق العاده های قابل پرداخت به کارکنان دولت عبارت اند از:
- فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا.
- فوق العاده ایثارگری، فوق العاده سختی کار و کار در محیط های غیر متعارف.
- کمک هزینه عایله مندی و اولاد، فوق العاده شغل برای مشاغل تخصصی.
- فوق العاده کارایی و عملکرد.
- فوق العاده جبران کمک هزینه سفر و ماموریت.
- فوق العاده اشتغال خارج از کشور.
- فوق العاده اضافه کاری، فوق العاده موارد خاص.
اقسام فوق العاده های قابل پرداخت به کارکنان دولت کدام است؟
به موجب ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری علاوه بر حقوق ثابت فوق العاده هایی نیز برای کارمندان مقرر شده است این ماده بیان می کند:
علاوه بر پرداخت های موضوع ماده ۶۵ و تبصره های آن و ماده ۶۶ که حقوق ثابت تلقی می گردد فوق العاده هایی به شرح زیر به کارمندان قابل پرداخت می باشد:
۱- فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا
این فوق العاده برای مشاغل تخصصی می باشد که شاغلین آن ها دارای مدارک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر می باشند و مقدار آن معادل بیست و پنج درصد امتیاز حقوق ثابت و برای سایر مشاغل تا بیست درصد حقوق ثابت برای کارمندان واجد شرایط می باشد.
بیشتر بخوانید: مالیات حقوق کارمندان و کارگران در سال ۹۹
مثلا اگر حقوق ثابت کارمندی ماهیانه دو میلیون تومان است، فوق العاده ای که به دلیل کار در مناطق بد آب و هوا دریافت می کند بیست درصد حقوق ثابت وی یعنی چهارصد هزار تومان می باشد.
مثال بارز این فوق العاده، کارمندان شرکت های نفت می باشد که در عسلویه کار می کنند.
فهرست این مناطق در هر دوره برنامه پنج ساله با پیشنهاد سازمان به تصویب هیأت وزیران می رسد.
۲- فوق العاده ایثارگری
این فوق العاده، متناسب با درصد جانبازی و مدت خدمت داوطلبانه در جبهه و مدت اسارت تا ۱۵۰۰ امتیاز و به دارندگان نشان های دولتی تا ۷۵۰ امتیاز اعطا می شود.
برای کارمندان و بازنشستگان که در زمان جنگ در مناطق جنگ زده مشغول به خدمت اداری بوده اند به ازاء هر یکسال خدمت در زمان جنگ ۱۲۵ امتیاز در نظر گرفته می شود.
۳- فوق العاده سختی کار و کار در محیط های غیرمتعارف
این فوق العاده متعلق به کارکنانی است که در محیط های خطرناک مانند کار با اشعه و مواد شیمیایی، کار با بیماران روانی و یا در بخش سوختگی اورژانس مشغول به کار می باشند.
میزان آن به این صورت است که برای بخش های مراقبت های ویژه بیمارستانی تا ۱۰۰۰ امتیاز و در خصوص کار با مواد سمی، آتش زا و منفجره و کار در اعماق دریا، امتیاز یاد شده با تصویب هیأت وزیران تا سه برابر قابل افزایش خواهد بود.
۴- کمک هزینه عائله مندی و اولاد
این کمک هزینه به کارمندان مرد شاغل و بازنشسته و وظیفه بگیر مشمول این قانون که دارای همسر می باشند؛ معادل ۸۰۰ امتیاز و برای هر فرزند، معادل ۲۰۰ امتیاز و حداکثر تا سه فرزند تعلق می گیرد.
حداکثر سن برای اولادی که از مزایای این بند استفاده می کنند ۲۵ سال تمام به شرط ادامه تحصیل و نیز غیرشاغل بودن فرزند، و نداشتن شوهر برای اولاد دختر می باشد.
همچنین کارمندان زن شاغل و بازنشسته و وظیفه بگیر مشمول این قانون که دارای همسر نبوده و یا همسر آنان معلول و یا از کارافتاده کلی باشد و یا خود به تنهایی متکفل مخارج فرزندان باشند از مزایای کمک هزینه عائله مندی موضوع این بند بهره مند می شوند.
فرزندان معلول و از کار افتاده کلی به تشخیص مراجع پزشکی مربوطه مشمول محدودیت سقفی سنی ۲۵ سال مزبور نمی باشند.
۵- فوق العاده شغل برای مشاغل تخصصی
این فوق العاده متناسب با سطح تخصص و مهارت ها، پیچیدگی وظایف و مسئولیت ها و شرایط بازار کار برای مشاغل تا سطح کاردانی حداکثر ۷۰۰ امتیاز و برای مشاغل همسطح کارشناسی حداکثر ۱۵۰۰ امتیاز و برای مشاغل بالاتر حداکثر ۲۰۰۰ امتیاز بنابر پیشنهاد سازمان و تصویب هیأت وزیران تعلق می گیرد.
۶- فوق العاده کارایی و عملکرد
این فوق العاده به ترتیب زیر تعیین می گردد:
- الف) به حداکثر هفتاد درصد از کارمندان هر دستگاه مطابق عملکرد کارمندان بر اساس رتبه بندی نمرات ارزشیابی کارمندان، و با توجه به امتیازی که از عواملی نظیر رضایت ارباب رجوع، رشد و ارتقا، اثربخشی و کیفیت و سرعت در اتمام کار کسب می کنند تا ۲۰ درصد امتیازات مربوط به حقوق ثابت وی در مقاطع سه ماهه تعلق می گیرد.
- ب) میزان بهره مندی کارمندان هر دستگاه از سقف هفتاد درصد قید شده در این بند به تناسب میزان موفقیت در انجام تکالیف قانونی و اجراء برنامه ها و ارزیابی عملکرد دستگاه که توسط سازمان و تصویب شورای عالی اداری در سه سطح متوسط، خوب و عالی رتبه بندی می گردند و به ترتیب (۳۰%، ۵۰% و ۷۰%) تعیین می شود.
۷- فوق العاده جبران هزینه سفر و ماموریت روزانه داخل و خارج از کشور
به این منظور با تشخیص دستگاه اجرائی، کسر صندوق و تضمین، مبالغی با پیشنهاد سازمان و تصویب هیأت وزیران به کارمندان پرداخت خواهد گردید.
۸- فوق العاده اشتغال خارج از کشور
به کارمندانی که در خارج از کشور در پست های سازمانی مشغول می باشند فوق العاده اشتغال خارج از کشور بر اساس ضوابطی که به پیشنهاد سازمان به تصویب هیأت وزیران می رسد، پرداخت می شود.
این گونه کارمندان در مدتی که از فوق العاده اشتغال خارج از کشور استفاده می کنند؛ دریافتی دیگری به استثناء مواردی که به موجب قوانین خاص برای اشتغال در خارج از کشور به این گونه کارمندان تعلق می گیرد نخواهند داشت.
۹- فوق العاده انجام تکلیف خارج از وقت اداری
این فوق العاده در صورتی به کارمندان تعلق می گیرد که بنا به درخواست دستگاه، کارمندان موظف به انجام خدماتی خارج از وقت اداری شوند، در این صورت می توان مبالغی تحت عنوان اضافه کار، حق تحقیق، حق تدریس، حق ترجمه و حق تألیف بر اساس آئین نامه ای که با پیشنهاد سازمان به تصویب هیأت وزیران می رسد، به آن ها پرداخت نمود.
نکته قابل توجه این می باشد که مجموع مبلغ قابل پرداخت تحت عنوان اضافه کار و حق تدریس به هر یک از کارمندان نباید از حداکثر ۵۰% حقوق ثابت و فوق العاده های او تجاوز کند.
البته در هر دستگاه اجرائی حداکثر تا ۲۰% کارمندان آن دستگاه که به اقتضای شغل، اضافه کار بیشتری دارند از محدودیت سقف ۵۰% مستثنی می گردند.
۱۰- فوق العاده ویژه در موارد خاص
این فوق العاده با توجه به عواملی نظیر:
- بازار کار داخلی و بین المللی
- تأثیر اقتصادی فعالیت ها در درآمد ملی
- ریسک پذیری
انجام فعالیت و وظایف تخصصی و ستادی و تحقیقاتی و حساسیت کار برای حداکثر ۲۵% از مشاغل، در برخی از دستگاه های اجرائی تا ۵۰% سقف امتیاز حقوق ثابت و فوق العاده های مستمر مذکور در این فصل تعیین می گردد.
نکته) به موجب تبصره ماده ۶۸ پرداخت فوق العاده های مذکور در بندهای ۵ و ۶ این ماده یعنی فوق العاده کارایی و عملکرد و فوق العاده مشاغل تخصصی، مشروط به انجام اصلاحات ساختاری، نیروی انسانی، فناوری و واگذاری امور به بخش غیر دولتی و استفاده از منابع حاصل از صرفه جویی های به عمل آمده، در سقف اعتبارات مصوب از سال ۱۳۸۷ امکان پذیر می باشد و این فوق العاده ها، جزء بدهی منظور نمی گردد.
انجام اصلاحات مذکور در این تبصره باید به تایید سازمان برسد.
نکته) در خصوص فوق العاده هایی ایثارگری، سختی کار و فوق العاده شغل طبق تبصره ماده ۷۶ قانون مدیریت خدمات کشوری فوق العاده مستمر تلقی می گردند و سقف حقوق ثابت و فوق العاده های مستمر نباید از ۷ برابر حداقل حقوق ثابت و فوق العاده های مستمر تجاوز کند.
به موجب تبصره ۲ ماده ۶۵ قانون مدیریت خدمات کشوری در زمینه فوق العاده مدیریت و سرپرستی، کلیه عناوین مدیریت و سرپرستی متناسب با پیچیدگی وظایف و مسئولیت ها، حیطه سرپرستی و نظارت و حساسیت های شغلی و سایر عوامل مربوط در یکی از طبقات جدول فوق العاده مدیریت که حداقل امتیاز آن ۵۰۰ و حداکثر آن ۵۰۰۰ است، قرار می گیرند.
نتیجه گیری
کارکنان دولت به تبع شغل خود از حقوق و مزایایی برخوردارند که فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری به آن پرداخته است.
یکی از این حقوق و مزایا، فوق العاده ها می باشند. که در ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری ذکر شده اند.
از جمله مشاغلی که به آنها فوق العاده تعلق می گیرد، مشاغلی است که مستلزم کار در مناطق بد آب و هوا می باشد. که میزان آن به نسبت حقوق ثابت تعیین می گردد.
سوالات متداول
منظور از حقوق و مزایای کارکنان دولت چیست؟
منظور از حقوق و مزایای کارمندان دولت، مجموعه امتیازاتی می باشد که کارمند به دلیل استخدام در دستگاه دولتی از آن بهرهمند میشود.
اقسام حقوق و مزایای کارکنان دولت به موجب قانون مدیریت خدمات کشوری کدامند؟
فوق العاده ها، حقوق ثابت، عوامل شاغل، عوامل شغل، بازنشستگی و وظیفه، عیدی، عائله مندی، تفاوت تطبیق.
اقسام فوق العاده های ویژه مشاغل کدامند؟
فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا، فوق العاده ایثارگری، فوق العاده سختی کار و کار در محیط های غیر متعارف، کمک هزینه عائله مندی و اولاد، فوق العاده شغل برای مشاغل تخصصی، فوق العاده کارایی و عملکرد، فوق العاده جبران کمک هزینه سفر و ماموریت، فوق العاده اشتغال خارج از کشور، فوق العاده اضافه کاری، فوق العاده موارد خاص.