کودکان کار چه کسانی هستند؟ (قانون حمایت از کودکان کار)

شما می‌توانید با به اشتراک گذاشتن دیدگاه و تجربیات خود در انتهای مقاله به گفتمان آنلاین با کارشناسان وینداد و دیگر کاربران بپردازید.

آنچه در این مقاله می آموزیم

طبق آخرین آمار گرفته شده، بین ۳ تا ۷ میلیون نفر از جمعیت ایران، جزو کودکان کار محسوب می ‌شوند. این آمار نشان‌ دهنده وضعیت اقتصادی ضعیف بسیاری از خانواده های ایرانی است.

بسیاری از این کودکان به دلیل کار و کسب درآمد، مدرسه و تحصیل را رها کرده و ساعات زیادی در طول شبانه روز را در خیابان ها و برای درآمدزایی می گذرانند.

اصطلاح «کودکان کار» برای آن دسته از افرادی تلقی می شود که در سن کم شروع به کار سخت کرده و به خاطر آن ضررها و خطرات جسمی و جانی را متحمل می شوند.

کار کردن برای کودکان در سن کم خطرات جسمی، ذهنی، اجتماعی و اخلاقی زیادی را به دنبال دارد.

در ادامه این مطلب به بررسی علل پیدایش کودکان کار و قانون حمایت از کودکان و نوجوانان می پردازیم.

دلایل پیدایش کودکان کار در ایران

کودکان کار در تهران و شهر های بزرگ برای ایجاد درآمد برای خانواده یا کارفرما های خود، با ترک مدرسه یا در برخی از موارد، ترکیب کار با تحصیل، تهدید های زیادی را تحمل می کنند.

فقر و بی پولی مهم ترین دلیلی است که کودکان در سن کم مجبور به کار می شوند.

از علت های دیگر پیدایش کودکان کار و خیابانی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • تعداد بالای فرزندان در خانواده و عدم توانایی پرداخت هزینه های زندگی.
  • جمع آوری بیشتر محصولات در خانواده های روستایی.
  • منافع مالی بیشتر برای کارفرمایان (به دلیل دستمزد کمتر کودکان نسبت به بزرگسالان).
  • فقر فرهنگی جامعه و عدم توجه به حقوق کودکان توسط مردم و دولت.
  • از دست دادن سرپرست خانواده و منبع درآمد زایی.
  • طرد شدن کودک توسط خانواده و اطرافیان.
  • فرار کودکان از مشکلات خانوادگی.

پیدایش کودکان کار در ایران

مشکلات کودکان کار در ایران

کودکان کار اشکال مختلفی دارند که از بدترین اشکال کار کودکان می توان به کودکان کارتن خواب، بردگی، جدایی از خانواده، قرار گرفتن در معرض خطرات و بیماری های جدی یا رها کردن خود در خیابان های شهر های بزرگ و ایجاد تصادف و مرگ اشاره کرد.

بسیاری از افراد از کودکان کار برای کارهایی مثل قاچاق مواد مخدر و سو استفاده های جنسی استفاده می کنند.

کودکان کار بین ۵ تا ۱۷ سال سن داشته و نه فقط در کشور ما بلکه در کل جهان حضور دارند. اما چیزی که در حال حاضر باید به آن توجه شود، نحوه کاهش تعداد کودکان کار در کشور خودمان و راه حل های آن است.

گرفته شدن حق تحصیل از کودکان کار را می توان مهم ترین مشکل آن ها دانست.

همچنین حق دریافت آموزش های لازم برای ادامه زندگی، امنیت و آرامش که از بدیهی ترین حقوق هر انسانی است، از آن ها گرفته می شود.

از تأثیرات منفی کار برای کودکان در سنین کم می توان به پیری زودرس، سو تغذیه، افسردگی، وابستگی به دارو، عدم رشد و تکامل تکوینی و موارد بی ‌شمار دیگر اشاره کرد.

دور ماندن از مراقبت های بهداشتی و مبتلا شدن به انواع بیماری ها از مشکلات دیگر کودکان کار است.

مشکلات کودکان کار در ایران

انواع کودکان کار

کودکان کار بسته به داشتن یا نداشتن خانواده به ۳ نوع مختلف تقسیم می شوند:

کودک در خیابان

این کودکان خانواده ای دارند و از خانه برای کار خارج شده و در خیابان ها به کار مشغول می شوند. بعد از کار جایی برای استراحت در کنار خانواده خود را دارند.

می توان گفت وضعیت این کودکان نسبت به باقی آن ها کمی بهتر است.

چون خانواده ای داشته و خانه ای برای استراحت در شب را دارند.

کودکان کار و خیابانی

این کودکان بیشترین آسیب را در بین کودکان کار متحمل می شوند. چرا که محل زندگی آن ها در خیابان است و هیچ خانواده ای ندارند.

آن ها در بین کودکان کار دیگر و کارفرما های خود معمولا در خانه های کوچک و بدون امکانات زندگی می کنند.

فرزند خانواده خیابانی

این دسته از کودکان کار شامل افرادی می شود که به همراه خانواده خود در خیابان ها زندگی کرده و خانه ای برای زندگی ندارند. درواقع همه اعضای خانواده با یکدیگر به کار مشغول هستند و مکان استراحت آن ها معمولا در گوشه ای از خیابان است.

این افراد معمولا بعد از ایجاد یک اتفاق یا فاجعه مثل مهاجرت، بلایای طبیعی و جنگ به این شکل درآمده اند.

کودکان کار

جایگاه کودکان کار در قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان

امکان ریشه‌کن کردن کار در بین کودکان در مدت زمان کم وجود ندارد و حل مسئله در طول زمان و با ایجاد راه حل هایی توسط مسئولین انجام می شود.

با ایجاد راه هایی از طریق برنامه ریزی مناسب می توان از مشکلات آن ها کاست و از آسیب های مرتبط با آن نیز پیشگیری کرد.

مجلس شورای اسلامی در سال ۸۱ قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان را با ۹ ماده به تصویب رساند.

اما به دلیل مشکلات و ایرادات داخل آن باعث تدوین دوباره لایحه ای با نام حقوق کودکان توسط مسئولان در این قانون شد.

این لایحه مدت زیادی در دست قوه های مجریه و مقننه چرخید تا سرانجام اصلاحات آن توسط شورای نگهبان به تایید رسید و بعد از ابلاغ رئیس مجلس در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۹۹ به قانون تبدیل شد. به عقیده بسیاری از کارشناسان و جامعه شناسان، اجرای این قانون باعث رشد چشمگیری در حمایت از حقوق کودکان می شود.

در متن قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، مسئولیت هایی به مراکز مختلف اجتماعی داده شده و در آن راه های کمک به کودکان کار ذکر شده است.

همچنین در متن این قانون نکاتی در مورد تحلیل مسائل مربوط به آسیب های اجتماعی کودکان کار ذکر شده است.

دخالت مستقیم دادستان ها در این موضوع، یکی دیگر از مواردی است که در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان درج شده است.

به صورتی که در زمان در خطر بودن کودک، دستگاه های اجرایی حق مداخله مستقیم در مورد موضوع پیش آمده را دارند.

برای مطالعه متن کامل قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، فایل زیر را دانلود کنید.

دانلود متن قانون حمایت از اطفال و نوجوانان

مقالات دیگر

با ما در ارتباط باشید