فوت یک واقعه حقوقی محسوب می شود و آثار حقوقی دارد از جمله اینکه ماترک متوفی به وراث وی می رسد و پس از این که دیون و قروض متوفی بین طلبکاران تقسیم شد، آنچه باقی بماند برای وراث است.
ارث بردن شرایطی دارد برای مثال فوت مورث (ارث گذرانده برای دیگران) اتفاق بیفتد و قبل از فوت وی پای ارث وسط نمی آید.
شرط ارث بردن مادر
علاوه بر فوت مورث، شرایط دیگر، وجود وارث است.
برای مثال: مردی که می میرد ممکن است فرزند یا زوجه ای داشته باشد که وراث او محسوب می شوند اشاره و مثال برای وارث یا وراث برای فهم بیشتر واژه مورث است.
شرط دیگر ارث بردن وجود ترکه و اموال است.
لذا به شکل خلاصه ۳ شرط لازمه ارث است:
- فوت مورث.
- وجود وارث.
- داشتن ترکه.
در این مقاله قصد داریم تا در بحث ارث به ارث مادر از فرزند خود بپردازیم.
وارث بودن مادر
مادر در طبقات ارث در طبقه اول قرار دارد یعنی این که اگر کسی فوت کند و مادر وی در قید حیات باشد نسبت به باقی خویشان از اولویت ارث بری برخوردار است.
پدر و فرزندان هم این اولویت را مانند مادر برخوردار هستند.
طبقات ارث ۳ دسته هستند که در طبقه اول پدر و مادر و فرزندان هستند، در طبقه دوم خواهر و برادر و اجداد یعنی پدر بزرگ و مادر بزرگ هستند، و طبقه سوم اعمام یعنی عمه ها و عمو ها و اخوال به معنی دایی ها و خاله ها هستند.
چگونگی ارث مادر
اگر کسی فوت شود و مادرش در قید حیات باشد مادر وی سهم مشخصی از دارایی فرزند خود را به ارث می برد که این سهم مشخص و معین “فرض” نامیده می شود.
و مادر را اصطلاحا” فرض بر” می نامند.
فرض بر ها کسانی هستند که سهم معینی از دارایی و ترکه متوفی دارند.
در مقابل “قرابت بر” ها کسانی هستند که سهم معینی از ترکه ندارند و پس از تقسیم ارث میان فرض بر ها هر آنچه باقی مانده را به ارث می برند، مانند پسر یا پسر ها.
اما گاهی افرادی هستند که این دو ویژگی را باهم دارند یعنی گاهی به فرض ارث می برند و گاهی به قرابت مانند دختر یا دختر ها که اگر با پسر باشند به قرابت ارث می برند و اگر خودشان تنها باشند به فرض سهم و عدد معین و مشخصی را ارث می برند.
بیشتر بخوانید: بهترین وکیل ارث در تهران کیست و چه ویژگی هایی دارد
سهم الارث مادر از فرزند
برای تعیین سهم الارث مادر از فرزند متوفی خود باید ببینیم که آیا این فرزند مادر خود دارای فرزندی هست یا خیر؟
زیرا اگر خود (متوفی) دارای فرزندی باشد سهم مادر کمتر می شود و اگر این فرزند مادر خود فرزندی نداشته باشد، مادر بیشترین سهم ممکن را از سهم خود خواهد برد به این صورت که:
- اگر متوفی (فرزند مادر) فرزند یا فرزندانی داشته باشد، سهم مادر ۱/۶ از کل ترکه است.
- اما اگر متوفی (فرزند مادر) فرزند یا فرزندانی نداشته باشد سهم مادر ۱/۳ از کل ترکه است.
مثال ۱: وراث و بازماندگان متوفی عبارت اند از:
مادر و یک پسر و زوجه
برای تقسیم ارث در اینجا چون متوفی فرزند دارد، ۱/۶ به مادرش تعلق می گیرد و به همین علت ۱/۸ به همسرش تعلق دارد و باقی مانده اموال که ۱۷/۲۴ است به پسر او خواهد رسید.
مثال ۲: بازماندگان و وراث متوفی عبارت اند از:
مادر و زوجه و پدر
در اینجا چون متوفی فرزندی ندارد به مادر ۱/۳ سهم می دهیم به زوجه به این علت که فرزندی ندارد ۱/۴ سهم می دهیم و باقی مانده اموال را به پدر خواهیم داد.
ارث مادر از فرزند خوانده
از علل و موجباتی که باعث ارث بردن می شود وجود رابطه نسبی یا خونی و سببی به واسطه ازدواج است.
اگر این رابطه وجود نداشته باشد ارث هم در کار نخواهد بود.
فرض کنید که خانواده ای به این علت که بچه دار نمی شوند فرزندی را به فرزند خواندگی قبول می کنند در اینجا اگر چه در حکم فرزند و والدین هستند اما چون رابطه خونی بین آنان نیست از هم دیگر ارث نخواهند برد.
برای مثال: اگر این فرزند بمیرد، مادر خوانده وی از وی ارث نخواهد برد و برعکس اگر مادر یا پدر بمیرند فرزند از ایشان ارثی نخواهد برد اما پدر یا مادر خوانده می توانند برای اینکه از اموال شان به فرزند خوانده برسد قبل از فوت خود اموالی را به نام ایشان بزنند تا بعد از فوت با وجود مقرره عدم ارث فرزند خوانده بی نصیب نباشد راه دیگر آن که والدین می توانند در هنگام فوت به نفع فرزند خوانده وصیّت کنند همین امر را فرزند خوانده نسبت به پدرخوانده و مادر خوانده نیز می تواند انجام دهد.
ارث مادر از فرزند ناشی تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
در این قسم اسپرم فردی بیگانه با تخمک صاحب رحم ایجاد جنین می کنند در اینجا صاحب رحم یعنی زن و صاحب اسپرم نسبت به طفل و طفل نسبت به ایشان ارث خواهد برد اما زوج در اینجا که همان پدر حکمی یا مدر خوانده است چون رابطه نسبی با طفل ندارد پس ارث ایشان نیز منتفی است.
ارث در فرزند ناشی از اهدای تخمک به زوجین متقاضی
فرض کنید اسپرم زوج با تخمک دیگری تلقیح سود و در رحم زوجه قرار بگیرد در اینجا رابطه ارث بری بین صاحب تخمک و زوج صاحب اسپرم باقی است و زنی که جنین در رحم او رشد یافته ارث بردن وی منتفی است.
ارث در فرزند ناشی از اهدای جنین به زوجین متقاضی
فرض کنید که زوجین هر دو فاقد اسپرم و تخمک باشند اما زوجه توانایی حمل دارد در اینجا جنینی حاصل از تلقیح اسپرم و تخمک غیر در رحم زوجه قرار داده می شود باید گفت چون این افراد ناشناس مانده اند کودک از آنان ارث نمی برد حتی از زوجین هم که والدین حکمی وی هستند هم ارث نخواهد برد.
((برگرفته از مقاله بررسی فقهی حقوقی حق توارث فرزندان متولد از اهدای نوشته جنین صدیقه مهدوی کیا و.. ))
ارث مادر از فرزند متولد از زنا
یکی از شرایط در رابطه نسبی برای ارث بری، مشروعیت است لذا اگر زن و مردی مرتکب زنا شوند و در این بین فرزندی از این رابطه نامشروع به دنیا آید این فرزند از پدر و مادر خود و مدر و مادر نیز از فرزند خود ارثی نخواهند برد.
ناگفته نماند که این حکم قانون گذار فقط برای ممنوعیت ارث است لذا پدر بچه متولد از زنا یا ولدالزنا مکلف به نفقه وی خواهد بود.
اما در شرایطی ممکن است فرزند نامشروع نیز ارث ببرد در این صورت که در رابطه زنا یکی از طرفین دچار اشتباه شوند یا اینکه این اشتباه از جانب دو طرف بوده به این معنا که طرفین نمی‌دانسته اند نامحرم هستند یا زن و شوهر نیستند در اینجا که فرزند را ولد الشبهه می نامند از کسی که به این امر جاهل بوده یا اکراه شده ارث خواهد برد.
مثال فرض کنید مردی با تجاوز به زنی باعث می شود از این امر فرزندی به دنیا بیاید در اینجا این فرزند نسبت به مادر و مادر نسبت به طفل ارث خواهد برد اما درباره پدر خیر.
نتیجه گیری
مادر از فرزند خود حسب مورد ۱/۳و ۱/۶ ارث خواهد برد به این صورت که اگر متوفی که فرزند وی می باشد خود دارای فرزند یا فرزندانی باشد ۱/۶ اما اگر دارای فرزندی نباشد مادر ۱/۳ از ترکه را به ارث خواهد برد.
که این امر را با جزئیات بیشتر در بالا توضیح دادیم.
اما نکته دیگر اینکه مادر از فرزند ناشی از زنا ارث نخواهد برد و برعکس مگر آن که به حرمت زنا جاهل بوده یا آنکه به این رابطه اکراه و اجبار شده باشد.
سوالات متداول
اگر متوفی فرزند داشته باشد سهم مادر از ترکه چه مقدار است؟
در اینجا سهم مادر ۱/۶ است به ترتیبی که در بالا توضیح دادیم.
اگر متوفی فرزندی نداشته باشد سهم مادر وی از ترکه چه مقدار است؟
در اینجا سهم مادر ۱/۳ خواهد بود.
فرزند متولد از زنا در چه صورتی از مادر و مادر در چه صورتی از هم ارث خواهند برد؟
اصولا فرزند نامشروع از والدین ارث نخواهد برد مگر آنکه رابطه زنا نسبت به یکی از طرفین اکراهی بود یا اینکه جاهل به حرمت رابطه بوده باشد.
27 پاسخ
سلام ، پدر فوت می کندو از ایشان ۲ فرزند پسر و دو فرزند دخترو همسر باقیمانده است یکی از فرزندان پسر (مجرد) فوت شده است. از پدر متوفی ۴ واحد آپارتمان باقیمانده است سهم ارث هر یک از دختران و پسران و همسر وی چه میزان است . با تشکر
سلام: همسر یک هشتم بقیه دو به یک بین پسر و دختر تقسیم میشه.
سلام
مردی فوت شده مادر،همسر،یک پسر ویک دختر دارد
نحوه تقسیم ارث چگونه است
مهریه همسر وسهم الارثش
واجبار خانواده به انحصار وراثت قبل از چهلم متوفی از سوی مادر
سپاسگزارم
سلام: مادر یک ششم و همسر یک هشتم بقیه بین دختر و پسر دو به یک تقسیم میشه.
سلام ا اگر مادر زودتر از پسر فوت کند و پسر بعد از ۷ سال فوت کند
فرزندان ان پسر میتوانند ادعای ارث کنند؟
لطفا پاسخ دهید
سلام: بله به میزان سهم پدرشان می توانند رجوع کنند.
با سلام خواهش می کنم جواب بدید. پدربزرگ من زمانی که فوت شدن در یک دست نوشته یک فردی نوشت که یک هشتم از کلیه ارث پدری اموال پدر من به مادربزرگم برسد به خاطره این که مادربزرگ من زن صیغه ای بودن این کار رو کردن که حالا آبروداری کنن و پدر من هم آن دست نوشته را امضا کرد پدربزرگ من همچین چیزی رو ننوشته بود یک فرد دیگه نوشته بود و پدرم امضا کردش الان که مادربزرگم فوت شده عمو من ادعا آن ارث یک هشتم را دارد در حالی که بین بقیه فرزندان مادربزرگم این یک هشتم اتفاق نیفتاده و فقط برای پدر من نوشتن آیا مادر می تواند از فرزند پسر خود ارث یک هشتم بگیرد الان که مادر فوت شده تکلیف چیه ایشون آخه زن صیغه ای پدربزرگ من هم بودن ولی اسم ایشون به اسم مادر در شناسنامه پدر من وجود دارد
سلام: در نکاح موقت به زن ارث نمی رسد و دست نوشته نیاز به اثبات دارد.
سلام سهم مادر از فرزند که فوت شده است و دارای یک فرزندخوانده پسر است چقدر هست در ضمن پدر هم قبلا فوت شده
سلام: سهم مادر فقط یک سوم بقیه در حکم مال بلاوارث بوده و به حکومت می رسد.
سلام مردی فوت کرده و دارای یک دختر و یک پسر است و بعد از او مادرش هم فوت شده حال از یک ششم ارثی که به ورثه مادر می‌رسد آیا مادر از زمین هم ارث میبرد یا خیر؟
سلام:بله ارث می برد.
سلام آیا می توان در وصیت خود نوشت، وصیت کرد اموال فقط به همسر و فرزندان برسد ود ر صورت زنده بودن مادر، وی ارثی از ماترک پسر خود نبرد؟
سلام: هیچ وقت نمی توان کسی را از ارث محروم کرد.
سلام.اگر مادر قبل از فرزند فوت کند آیا فرزند میتواند از خانواده مادری سهم الرث بخواهد؟
سلام .اگر مادر بعد از خانواده اش فوت کرده باشد بله لذا اگر مادر فوت شده ولی خانواده و کسانی که فرزند از او ارث می خواهند در قید حیات باشند خیر فرزند ارث نخواهد برد.
سلام.پدر ما سال ۹۷ فوت کرده. پدربزرگم سال ۹۱ فوت کردند. ولی مادر بزرگم در قید حیات هستند. ایشون یک ششم از پدر ما ارث میبره منتها ارث خودش را به ما فرزندان بخشیده. ایا این موضوع باید مکتوب هم بشه؟ اگر مادربزرگ ما فوت کنه ایا عموها و عمه ها میتونن ادعای ارث مادربزرگ که از پدر ما میبره داشته باشن؟
سلام: این شخص باید نسبت به رد ترکه اقدام کرده و یا اینکه نسبت به صلح سهم خودش به صورت رسمی به شما منتقل نماید.
با سلام و احترام
عموی من که فوت شدند دارای همسر و فرزند نمیباشد . ودر زمان فوت ایشان پدر و مادرش در قید حیاط بودند. که پس از آن ابتدا پدر بزرگ من و چند سال بعد مادر بزرگ من فوت کردند
حالا ارث عموی من که فوت شده فقط ب فرزندان مادر بزرگم تعلق میگیرد یا فرزندان دیگر پدر بزرگم از زن های دیگرش نیز ارث میبرند
سلام: هم به فرزندان پدر بزرگ و هم به فرزندان مادر بزرگ تعلق می گیرد.برای کمک بیشتر از طریق وکلای انلاین سامانه مشاوره نمایید.
سلام خسته نباشید مادر ما چند سالی فوت شده است ومادرش در قید حیاط میباشد وماشین وخانه به اسم مادرم بوده ومادر بزرگم شفاهی گفته که من میبخشم سهمم را اما پسر ودختران مقداری پول می‌خواهند در ضمن مادربزرگم آلزایمر گرفته حالا باید چه کار کنیم تا بقیه پول الکی نگیرند
سلام خسته نباشید مادر ما چند سالی فوت شده است ومادرش در قید حیاط میباشد وماشین وخانه به اسم مادرم بوده ومادر بزرگم شفاهی گفته که من میبخشم سهمم را اما پسر ودختران مقداری پول می‌خواهند در ضمن مادربزرگم آلزایمر گرفته حالا باید چه کار کنیم تا بقیه پول الکی نگیرند
پاسخ
سلام: مادر بزرگ می تواند هم در شورای حل اختلاف اقدام به رد ترکه نمایند ا اینکه به نسبت سهم خودشان به هرشخص خواستند صلح نمایند.
سلام؛ مادری که از فرزند پسرفوت شده خود( که دارای همسر و فرزند است) ارث میبرد ؛ قبل تقسیم ارث ؛ خود نیزفوت نموده ، فرزندان مادر که ( برادران وخواهران ) متوفی می باشند . تقاضای سهم مادرشان ر ا دارند . آیا می توانندسهم مادرشان را طلب کنند. متشکرم
سلام: بله می توانند نسبت به سهم الارث خودشان مراجعه و مطالبه سهم بخواهند.
سلام مردی دارای هشت فرزند پسر و دختر و همسر و مادر فوت شده ، در انحصار وراثت اسم همه وراث از جمله مادر وجود دارد ، حال قبل از تقسیم ارث مادر از دنیا رفته ، آیا آن ارثی که به مادر رسیده بود در حال حاضر باید بین فرزندان دیگر مادر تقسیم شود یا نه؟؟
سلام: بله از میزان سهم الارث خودش ارث می برد برای راهنمایی بیشتر از طریق وکلای انلاین وکیل تاپ مشاوره نمایید.