سرقفلی که در گذشته به آن حق کسب و پیشه تجارت می‌گفتند، در واقع حقی است که مستاجر در مقابل جلب مشتری و فعالیت در محل تجاری و با پرداخت مبلغی به مالک، آن را دریافت می‌کند.
حق سرقفلی فقط برای اماکن تجاری در نظر گرفته شده و برای اماکن مسکونی تعریف نشده است.
انتقال سرقفلی به چه معنی است؟
انتقال سرقفلی یعنی شخص دیگری به غیر از مالک آن سرقفلی از محل سرقفلی استفاده کرده و در آن کسب و کار و فعالیت خود را انجام دهد.
مالیات “نقل و انتقال” هر ملک ۵ درصد ارزش معاملاتی اون ملک هست ( ارزش معاملاتی توسط اداره امور مالیاتی برابر ضوابط مقرر در ماده ۶۴ ق.م.م تعیین می گردد که بسیار کمتر از ارزش روز ملک است )
◾️اگر ملک مشتمل بر واحد تجاری ( کاربری تجاری ) باشد علاوه بر مالیات فوق “مالیات حق واگذاری” یا همان “مالیات سرقفلی” هم تعلق می گیرد که باید پرداخت بشه ، این مالیات ۲ درصد ارزش روز ملک ( مبلغ معامله ) خواهد بود.
◾️هر دو مالیات فوق به عهده فروشنده است فلذا قبض مالیاتی مربوط به نقل و انتقال به نام فروشنده صادر خواهد شد.
حق مالکانه سرقفلی چیست؟
به مبلغی که اجاره کننده ملک در هنگام انتقال سرقفلی به مالک پرداخت می‌کند، حق مالکانه سرقفلی می‌گویند. حق مالکانه در قانون درج نشده و مبنای عرفی دارد.
بنابراین مقدار معین و قطعی برای آن تعیین نشده است. اما معمولا حق مالکانه بین ۸ تا ۱۵ درصد تعیین شده و هرچقدر قیمت سرقفلی ملک بیشتر باشد، درصد حق مالکانه نیز کمتر است.
نحوه محاسبه مالیات سرقفلی
کارشناسان اداره مالیات وظیفه تعیین مالیات بر سرقفلی را بر اساس ارزش معاملات انجام شده بر عهده دارند. فقط هنگامی ارزش تعیین شده در سند انتقال مبنای تعیین مالیات قرار می‌گیرد که انتقال گیرنده، دولت، شهرداری یا نهادهای وابسته به آن‌ها باشد.
در این شرایط، مبلغ درج شده در سند، به نفع مؤدیان مالیاتی به عنوان معیار محاسبه مالیات در نظر گرفته می‌شود.
پرداخت مالیات سرقفلی به عهده چه کسی است؟
از نظر قانونی، پرداخت مالیات سرقفلی بر عهده انتقال دهنده یا فروشنده است. مگر این که طرفین معامله توافق دیگری کرده باشند.
مهلت پرداخت مالیات سرقفلی
مالک یا انتقال دهنده سرقفلی تا سی روز از تاریخ انجام معامله مهلت دارد تا اظهارنامه مالیاتی را تسلیم کرده و مالیات تعیین شده را پرداخت کند.
در صورتی که در زمان مدت تعیین شده اظهارنامه مالیاتی را تحویل ندهد، موظف است به ازای هر یک ماه تاخیر، حدود ۱۰ درصد از جریمه را به مبلغ اولیه مالیات اضافه کرده و پرداخت کند.
بیشتر بخوانید: ماده قانونی سرقفلی چیست و شرح آن
مالیات سرقفلی در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟
هنگام انتقال مالکیت ملکی از طریق عقد بیع یا صلح معوض، اگر آن ملک سرقفلی داشته باشد و سرقفلی آن به همراه ملک منتقل شود انتقال دهنده به مقدار ارزش معاملاتی آن ملک یا همان قیمت منطقه‌ای، به نرخ ۲ درصد باید مالیات پرداخت کند.
مالیات بر ارث سرقفلی چیست؟
هنگامی که مالک سرقفلی فوت کند، در صورتی که وراث او قصد انتقال سرقفلی به نام خود را داشته باشند، باید درصد مشخصی از قیمت روز سرقفلی را به دولت پرداخت کنند.
مقدار پرداخت این مالیات که مالیات بر ارث سرقفلی نامیده می‌شود، توسط کارشناسان اداره مالیات مشخص می‌شود.
پس از آن وراث درجه یک، مقدار ۳۵ درصد از مبلغ تعیین شده را به عنوان مالیات پرداخت می‌کنند. هرکدام از وراث نسبت به سهم الارث خود، مالیات را پرداخت می‌کند.
مستندات قانونی مربوط به مالیات سرقفلی
بر اساس ماده ۵۹ قانون مالیات‌های مستقیم:
« بر نقل و انتقال قطعی املاک بر حسب ارزش معاملاتی و به نرخ ۵ درصد مالیات وضع می‌شود.
برای انتقال حق واگذاری سرقفلی ۲ درصد وجوه دریافتی به عنوان مالیات تعیین شده که از سوی مالک یا صاحب حق سرقفلی قابل پرداخت است.
لازم به ذکر است که در شرایطی که قیمت سرقفلی مورد نظر مشخص نشده باشد، قیمت معاملاتی نزدیک‌ترین مکان مشابه معیار تعیین مالیات خواهد بود.»
نکات مهم در زمان انتقال سرقفلی
از نکات مهم مربوط به انتقال سرقفلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مالیات واگذاری سرقفلی فقط درباره املاکی که کاربری تجاری دارند تعیین می‌شود و این انتقال هم با سند رسمی و هم با وکالت رسمی شامل مالیات می‌شود.
- اگر ملک محل کسب داشته باشد و این محل کسب پیش از این واگذار شده باشد و با وجود انتقال قطعی همچنان در ید مستاجر است، وصول مـالیات بابت سرقفلی محل کسب در زمان انتقال قطعی منتفی است .
- در صورتی که ملکی با عقد مجانی همچون هبه یا صلح غیر معوض واگذار شود، انتقال دهنده از پرداخت مالیات معاف است. در این نوع از معاملات، انتقال گیرنده باید مالیات بر درآمد اتفاقی به ماخذ ارزش معاملاتی روز ملک را به نرخ تصاعدی موضوع ماده ۱۳۱ یا ۱۰۵ قانون مالیاتـ‌های مستقیم پرداخت کند.
- وقف و حبس و نذر کردن ملک، از پرداخت مالیات نقل و انتقال قطعی معاف است.
- در صورتی که معامله به علت فسخ یا اقاله منحل شود، تا ۶ ماه از زمان انتقال، معامله جدید محسوب نمی‌شود و بعد از گذشت ۶ ماه به عنوان معامله جدید شامل مالیات سرقفلی می‌شود.
- اگر پس از پرداخت مالیات از جانب مودی، به هر علتی معامله انجام نشود، اداره مالیات باید به درخواست کتبی مودی و تایید عدم ثبت معامله توسط دفترخانه اسناد رسمی مربوطه، طی مدت ۱۵ روز از تاریخ اعلام دفترخانه مالیات وصول شده را بازگرداند.
- مالیات سرقفلی فقط به املاک تجاری درحال بهره برداری و استفاده تعلق می‌گیرد؛ بدین صورت به ساختمان‌های نیمه ساخت یا زمین‌هایی با کاربری تجاری مالیات سرقفلی تعلق نمی‌گیرد.
