مجازات مزاحمت برای بانوان چیست؟

همیشه رفتار های نابهنجار اجتماعی یکی از مشکلاتی است که در بسیاری از موارد، منجر به از بین رفتن امنیت و آسایش مردم جامعه می شود. به همین منظور، برای پیشگیری و جلوگیری از تکرار رفتار های نابهنجار در قوانین برای برخی از آن ها مجازات تعیین شده است.

یکی از رفتار هایی که موجب سلب آسایش می شود، مزاحمت برای بانوان است.

با توجه به وضعیت فعلی جامعه و ناامن کردن فضا برای زنان، این قشر بیش از سایر اقشار نیازمند حمایت کیفری ویژه می باشند.

یکی از مبانی توجیه ضرورت حمایت کیفری خاص از زنان و کودکان، این باور عمومی است که این گروه ها، بیشتر در معرض خطر بزه دیدگی هستند.

از این رو لازم است که با در نظر گرفتن تدابیر خاص، مانند تشدید مجازات بزهکاران در فرضی که بزه دیده از اطفال یا زنان باشد، حمایت خاص از آنان صورت بگیرد.

جرم انگاری در قانون مجازات اسلامی

مزاحمت برای بانوان رفتاری است که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است.

طبق ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی:

«هرکس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین کند، به حبس از دو تا شش ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد».

چنان که ملاحظه می شود، این ماده به حمایت خاص از بانوان و اطفال پرداخته است، در نتیجه ایجاد مزاحمت و توهین ساده به مردان در معابر و اماکن عمومی مشمول این ماده نخواهد شد.

علاوه بر این ماده برای حمایت از همه ی اقشار جامعه توهین نیز جرم انگاری شده است که این ماده عمومیت داشته و فارغ از جنسیت بزه دیده قابل پیگیری قانونی می باشد.

ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد:

«توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.»

البته با توجه به قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری اکنون مجازات توهین ساده فقط جزای نقدی می باشد.

مقایسه دو ماده فوق نشان می دهد که اولاً دامنۀ حمایت کیفری از زنان و اطفال گسترده تر است، به نحوی که علاوه بر توهین، شامل مزاحمت نیز می شود و ثانیاً ضمانت اجرای پیش بینی شده برای توهین به زنان و اطفال یا ایجاد مزاحمت برای آنها شدیدتر است.

به نحوی که اگر بزه دیده، زن یا کودک باشد طبق ماده ۶۱۹ مجازات «دو تا شش ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق» شامل مرتکب خواهد شد، در صورتی که سایر مصادیق توهین مفروض باشد، مشمول ماده ۶۰۸ می شود و مجازات جزای نقدی خواهد داشت.

محل وقوع جرم مزاحمت

محل وقوع جرم اهانت یا مزاحمت برای زنان یا کودکان باید «اماکن عمومی یا معابر» باشد.

معبر به معنای محل عبور، جایی است که رفت و آمد در آن در تمامی اوقات شبانه روز برای عموم مردم آزاد است، مانند کوچه ها، خیابان ها، میدان ها، بزرگراه های داخل یا خارج شهرها.

حضور داشتن شهود برای تحقق جرم در این معابر شرط نیست.

اماکن عمومی نیز محل هایی هستند که در ساعاتی از شبانه روز با رعایت مقرراتی که در هر مورد ممکن است وجود داشته باشد، برای حضور و رفت و آمد اشخاص دایر و آماده باشند همچون ادارات دولتی، بازار، نمایشگاه، بیمارستان، هتل، رستوران، مسافرخانه، اتوبوس، تاکسی و غیره.

اگر ورود به برخی اماکن پیش شرط هایی مانند خرید بلیط یا داشتن حداقل سن معین داشته باشد، این امر باعث خارج شدن از عنوان «مکان عمومی» نمی شود، مانند سینما که ورود به آن منوط به خرید بلیط است یا برخی اماکن که ورود به آنها صرفاً برای بزرگسالان مجاز است.

رفتار مزاحمت آمیز برای تحقق جرم مزاحمت علیه بانوان

رفتارهای نابهنجار نسبت به دیگران می تواند حریم شخصی انسان را به خطر بی اندازد و آسایش و امنیت را در خطر قرار دهد.

زنان به واسطه ی شرایطی که در اجتماع دارند ممکن است بیش از سایرین در معرض چنین آزار هایی قرار گیرند.

این اذیت و آزار ها ممکن است کلامی یا حتی فیزیکی باشد که هر دو مزاحمت تلقی می شوند و قابل پیگیری قانونی است.

مقصود از تعرض و مزاحمت برای اطفال و زنان این است که مرتکب جرم، با الفاظ، حرکات یا اعمال توهین آمیز خود موجبات هتک حرمت زن یا کودکی را فراهم کند، مثل این که مصرانه آنها را در این معابر و اماکن تعقیب کند و با وجود اعتراض و ابراز تنفر زن یا کودک از عمل وی، همچنان به کار خود ادامه دهد.

تحقق این جرم منوط به استعمال الفاظ توهین آمیز نیست.

طبق نظریه شماره ۴۸۹۵/۷ -۱۰/۸/۱۳۷۳ اداره حقوقی قوه قضاییه:

«چنانچه مسلم شود مردی به قصد مزاحمت زنی را تعقیب نموده است، با عدم به کار بردن لفظ یا الفاظ هم قابل مجازات است».

همین عمل تعقیب نیز به نوعی آزار روانی و اخلال در امنیت زنان جامعه است که می تواند با شکایت مزاحمت از طرف زنان همراه باشد.

• لازم به به ذکر است، رفتار فیزیکی ارتکاب یافته تنها از طریق الفاظ، اعم از شـفاهی و کتبی و نیز حرکات مانند حرکات دست و اشارات چشم و نظیر آنها را شامل می شود.

نحوه رسیدگی به جرم توهین به بانوان

در نخسـتین گام، جرم باید کشف شود. نحـوه کشف در این جرم، شکایت شاکی می باشـد، یا اگر جرم در منظـر عمـوم شکل گرفتـه باشد و در همـان لحظـه، ضابطین دادگسـتری، ماننـد نیروی انتظامـی، در محل حاضر باشد تا به عنوان جرم مشهود مزاحمت را گزارش دهند.

در بسیاری موارد قربانیان این جرم به دلیل ترس از آبرو از شکایت خودداری می کنند.

پس از کشف جرم، مراحل تحقیـق از متهم و شاکی و پس از آن تعقیب متهم بایـد انجام پذیرد.

شاکی، شکایت خود را از طریق ضابطین که در عموم جرایم کلانتری ها می باشند مطرح کرده و توسط کلانتری، بـه مجتمع قضایی هدایـت می شود تا در صورت تأیید و کافی بـودن دلایل، تحقیقات با ارجاع مرجع قضایی صورت پذیرد.

با توجه به میزان اهمیت این جرم، قانونگذار نیز در قانون آیین دادرسی کیفری با وجود سخت گیری در بازداشت موقت، این قرار را برای جرم مزاحمت و آزار زنان در نظر گرفته است.

از جمله مواردی که بازپرس می‌ تواند قرار بازداشت موقت صادر کند مطابق بند ت.

ماده ۲۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری، ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت بانوان و اطفال و تظاهر، قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت برای اشخاص که به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه انجام شود می‌ باشد.

قرار بازداشت موقت به نوعی جنبه ی پیشگیری و بازدارندگی برای کسانی که تمایل به این انحرافات دارند، خواهد داشت.

البته این مهم زمانی بوجود می آید که زنان جامعه از این رفتارهای مزاحمت آمیز به راحتی عبور نکرده و شکایت نمایند.

نمونه شکوائیه مزاحمت علیه بانوان

شاکی/ شاکیه /شکات …فرزند/ فرزندان … به آدرس …

مشتکی‌ عنه/ متشاکی/ مشتکی‌ عنهم … فرزند/ فرزندان … به آدرس …

موضوع: ایجاد مزاحمت برای زنان در اماکن عمومی

دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان

با عرض سلام و ادب

به استحضار می ­رساند :

فردی به مشخصات …. بعد از آنکه اینجانب از منزل خویش در تاریخ …. و ساعت ….. خارج شدم، با دنبال نمودن اینجانب در خیابان و طی مسافت طولانی به بنده نزدیک شده و با گفتن الفاظ ناشایست و آبروریزی، ایجاد مزاحمت خیابانی نمود. بعد از آنکه مشارالیه با سکوت اینجانب روبه ­رو شد، جدی­ تر شده و با شروع به توهین و فحاشی و با بکار بردن الفاظی ….. موجبات سلب آسایش و امنیت بنده را بوجود آورده و مرا تا محل کار تعقیب نمود. لذا مستند به ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی شروع به تحقیق، رسیدگی و تعقیب نامبرده مستدعی می ­باشد. همچنین در راستای تشهیذ ذهن آن مقام محترم، استماع شهادت شهود و حاضرین در محل، مورد استدعا می ­باشد.

پیشاپیش کمال سپاسگزاری خویش را بعرض می ­رسانم.

نتیجه گیری

قانون در راستای حمایت از زنان برای کسانی که با رفتار های نابهنجار، آسایش و امنیت زنان را سلب می کند مجازات تعیین نموده است.

طبق ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی:

«هرکس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین کند، به حبس از دو تا شش ماه وتا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد».

مزاحمت زنان شامل مزاحمت های خیابانی، رفتار های کلامی و غیر کلامی دارای ماهیت جنسی (مانند توهین کردن، کنایه زدن، فریاد کشیدن، لمس کردن، خیره شدن و غیره) را شامل می شود که معمولا توسط مردان در مکان های عمومی و غیر عمومی نسبت به زن یا کودک اعمال می شوند.

سوالات متداول

در جرم مزاحمت برای زنان، گذشت تاثیری دارد؟

در واقع گذشت شاکی می‌ تواند در جهت تخفیف مجازات متهم موثر باشد. اما حتی با گذشت شاکی، تعقیب یا اجرای مجازات متعرض، متوقف نخواهد شد.

آیا جرم مزاحمت برای زنان جنبه ی غیر عمدی هم دارد؟

خیر، ایجاد مزاحمت یا توهین به بانوان و کودکان در معابر و اماکن عمومی از جرایم عمدی است. لذا قصد مجرمانه مفروض است.

معیار تشخیص مزاحمت یا توهین چیست؟

معیار تشخیص توهین عرف و عادت در یک جامعه است. به نوعی که آن رفتار عرفا و عادتا در آن مکان و جامعه مزاحمت و توهین تلقی شود.