هزینه دادرسی در سال ۱۴۰۱

دعوایی که خواهان اقامه می کند باید در آن تشریفاتی رعایت شود که یکی از این موارد رعایت تشریفات، تقدیم دادخواست و تعیین نوبت و هزینه دادرسی است.

لذا پرداخت هزینه دادرسی به خواهان مربوط می شود که حسب اینکه چه نوع دعوایی را اقامه می کند میزان هزینه دادرسی متفاوت خواهد بود.

نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که اگر خواهان در دعوا پیروز شود؛ یعنی محکوم له واقع شود می تواند این هزینه های دادرسی و تمام هزینه هایی را که انجام داده مانند حق الوکاله وکیل و… را از خوانده به عنوان خسارات مطالبه کند و دادگاه هم حکم به این امر صادر خواهد کرد.

درخواست مطالبه این هزینه ها را می توان در خود زمان و اثنای دادرسی نیز مطرح کرد و بهتر هم هست که در اثنای دادرسی یا همان ابتدای طرح دعوا این هزینه ها را از دادگاه درخواست کرد بعد از تمام شدن دعوا و صدور رای هم این امکان مطالبه وجود دارد اما کمی شرایط مطالبه آن نسبت به زمان های قبلی که گفته شد دشوار تر می شود.

تکلیف پرداخت نکردن هزینه دادرسی

گفتیم که هزینه دادرسی و پرداخت آن یکی از شرایطی است که با وجود آن پرونده می تواند به جریان بیفتد و تشریفات آن باید رعایت شود.

لذا طبق قانون اگر هزینه دادرسی پرداخت نشود در هنگام تقدیم دادخواست پرونده به جریان نمی افتد و دفتر دادگاه اخطار رفع نقص مبنی بر پرداخت هزینه دادرسی به فرد خواهان ابلاغ می کند.

ناتوانی از پرداخت هزینه دادرسی

گاهی فرد خواهان با این که قصد اقامه دعوای مالی دارد از پرداخت هزینه دادرسی ناتوان است در اینجا اگر فرد، تحت حمایت نهاد های حمایتی مثل کمیته امداد یا سازمان بهزیستی باشد هزینه دادرسی از وی اخذ نخواهد شد.

اما اگر کسی تحت حمایت این گونه نهاد ها نباشد برای معافیت از هزینه دادرسی باید دادخواست اعسار از هزینه دادرسی تقدیم کند در اینجا دادگاه به این درخواست اعسار رسیدگی می کند و اگر آن به واقع تشخیص داد فرد را موقتا از تادیه هزینه دادرسی معاف می کند.

هزینه دادرسی مطالبه مهریه

شاید یکی از اموری که بیشتر مورد سوال قرار می گیرد هزینه دادرسی در مطالبه مهریه است.

زنی که قصد دارد مهریه خود را مطالبه کند با توجه به میزان مهریه درخواستی باید میزان آن را پرداخت کند.

برای مثال اگر میزان درخواستی مهریه تا ۲۰ میلیون تومان یا معادل آن در قیمت سکه باشد باید ۲/۵ درصد آن هزینه پرداخت شود.

اگر بیشتر از ۲۰ میلیون تومان باشد باید ۳/۵ درصد آن پرداخت شود.

هزینه دادرسی در دعاوی طاری

دعاوی طاری شامل دعوای اضافی، تقابل، ورود ثالث و جلب ثالث می باشند.

در این دعوای طاری هزینه دادرسی جلب ثالث بر اساس میزانی که مجلوب ثالث جلب می شود تقویم و پرداخت شود اما در سایر دعوای مثل تقابل، اضافی، و ورود ثالث بر اساس دادخواست دعوای اصلی باید هزینه پرداخت شود.

تقویم بهای خواسته و تادیه هزینه دادرسی

تقویم بهای خواسته به این معنا است که فرد خواسته خود را به ارزش ریالی برآورد کند.

برای مثال خواسته یک فرد الزام به تسلیم یک دستگاه اتومبیل است این خواسته است و حال بهای خواسته همان ارزش ریالی آن است در اینجا باید مشخص شود.

لذا تعیین بهای خواسته در مواردی با خود شخص است به جز استثناهایی.

ماده ۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی به این امر اشاره کرده است.

بهای خواسته به ترتیب زیر تعیین می شود:

۱- اگر خواسته پول رایج ایران باشد، بهای آن عبارت است از مبلغ مورد مطالبه، و اگر پول خارجی باشد، ارزیابی آن به نرخ رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ تقدیم دادخواست بهای خواسته محسوب می شود.

۲- در دعوای چند خواهان که هر یک قسمتی از کل را مطالبه می نماید؛ بهای خواسته مساوی است با حاصل جمع تمام قسمتهایی که مطالبه می شود.

۳- در دعاوی راجع به منافع و حقوقی که باید در مواعد معین استیفا و یا پرداخت شود، بهای خواسته عبارت است از حاصل جمع تمام اقساط و منافعی که خواهان خود را ذی حق در مطالبه آن می داند.

در صورتی که حق نامبرده محدود به زمان معین نبوده و یا مادام العمر باشد بهای خواسته مساوی است با حاصل جمع منافع ده سال یا  آنچه را که ظرف ده سال باید استیفا کند.

۴- در دعاوی راجع به اموال، بهای خواسته مبلغی است که خواهان در دادخواست معین کرده و خوانده تا اولین جلسه دادرسی به آن ایراد و یا اعتراض نکرده مگر اینکه قانون ترتیب دیگری معین کرده باشد.

هزینه دادرسی شامل چه مواردی است؟

• هزینه برگ دادخواست

حتما می دانید که برای طرح دعوا در دادگاه لازم است حتما آن خواسته ها و ادعا ها در یک فرم چاپی مخصوص نوشته شود که در همه دادگاه ها موجود است.

هزینه این برگه دادخواست یا همان فرم چاپی مخصوص به صورت سالیانه اعلام می شود و هزینه آن ۲۰۰۰۰ ریال یا ۲ هزار تومان می باشد.

• هزینه دادخواست

این هزینه جدای از برگه آن میزانی است که برای تمبر به آن الصاق می شود.

• هزینه تطبیق اوراق و ضمائم با اصل آن ها

برای هر برگه که برابر با اصل شود میزان ۳ هزار تومان تمبر ابطال می شود.

هزینه انواع دعاوی

• هزینه دادرسی دعاوی غیر مالی

نکته ای که باید به آن دقت کرد این است که میزان هزینه دادرسی ارتباط مستقیم با این قضیه دارد که این دعوا مالی است یا غیر مالی طبیعتا اگر دعوا، مالی باشد امکان اینکه هزینه دادرسی بیشتری گرفته شود زیاد تر است.

لذا باید دقت کرد که اگر دعوا غیر مالی باشد مبلغی مقطوع به عنوان هزینه آن دریافت می شود.

دعوای غیر مالی ممکن است ذاتی باشد مثل طلاق و دعوای نسب یا اعتباری، دعوای غیر مالی اعتباری مثل دعوای تصرف هم هزینه دادرسی مقطوع دارند.

• هزینه دعوای مالی

دعاوی مالی هزینه ای به تناسب نوع دعوا افزایشی خواهند داشت و هر چقدر خواسته دعوا در این دعاوی مالی بیشتر باشد میزان هزینه آن هم بیشتر خواهد بود.

این هزینه در مراحل مختلف متفاوت می باشد.

برای مثال در مرحله بدوی ۳/۵ درصد خواسته خواهد بود.

لذا اگر خواسته دعوا ۱۰۰ میلیون تومان باشد هزینه ای که خواهان باید برای آن بپردازد تا رسیدگی آغاز شود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد بود.

 و به همین ترتیب در باقی مراحل هزینه دادرسی افزایش می ابد.

در ادامه به این هزینه ها در قالب جدول اشاره خواهیم کرد.

هزینه دادرسی در سال ۱۴۰۰

عنوان	مبلغ
بهای اوراق دادخواست و اظهارنامه و برگ اجرائیه دادگاه‌ها و هیأت های حل اختلاف موضوع قانون کار برای هر برگ ۲۰ هزار ریال	۲۰ هزار ریال
هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله بدوی تا مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال	۲/۵ درصد ارزش خواسته
هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله بدوی بیش از ۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال	۳/۵ درصد ارزش خواسته
هزینه دادرسی دعاوی مالی در تجدیدنظر و واخواهی	۴/۵ درصد محکوم به
هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی و اعتراض ثالث	۵/۵ درصد ارزش خواسته
هزینه دادرسی در صورتی که قیمت خواسته در دعاوی مالی در موقع تقدیم دادخواست مشخص نباشد	۱.۵۰۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه دادرسی در دعاوی غیرمالی ، درخواست تأمین دلیل و تأمین خواسته در کلیه مراجع قضایی بسته به نوع دعوی (طبق بخشنامه رئیس قوه قضاییه)	از ۴۰۰.۰۰۰ هزار ریال تا ۱.۸۰۰.۰۰۰ میلیون ریال
هزینه اعتراض و درخواست تجدیدنظر از قرارهای قابل تجدیدنظر در دادگاه و دیوان عالی کشور	۳۰۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه تطبیق اوراق با اصل آن‌ها در دفاتر دادگاه ها و دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی	۱۵.۰۰۰ هزار ریال
هزینه درخواست تصویر از اوراق پرونده	۵۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه صدور گواهی از دفاتر مراجع قضایی	۵۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه مطابقت رونوشت و تصویر با اصل در هر مورد	۳۰۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه ابلاغ اظهارنامه و واخواست نامه در هر مورد	۱۰۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه گواهی امضای مترجم توسط دادگستری برای هر مورد	۳۰۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه پلمپ اوراق ترجمه شده توسط مترجم رسمی دادگستری	۳۰۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه پلمپ گواهی صحت ترجمه در هر مورد	۳۰۰.۰۰۰ هزار ریال
هزینه درخواست اجرای ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲	۳۰۰.۰۰۰ هزار ریال

نتیجه گیری

هزینه دادرسی مبلغی است که با توجه به نوع دعوا باید پرداخت شود این دعواها و انواع آن را در بالا بررسی کردیم.

شامل دعوای مالی و غیر مالی که هر کدام احکام خاص خود را برای پرداخت هزینه دادرسی خواهد داشت.

همچنین اشاره کردیم که اگر این هزینه پرداخت نشود چه ضمانت اجرایی خواهد داشت و اگر فرد ناتوان از پرداخت آن باشد فرد چه تکلیفی خواهد داشت.

درباره اعسار و نحوه آن مختصر توضیحی داده شد اما برای مطالعه بیشتر آن با جستجوی عبارت اعسار در همین سایت از جزئیات آن می توانید آگاهی پیدا کنید.

سوالات متداول

پرداخت هزینه دادرسی برای افراد ناتوان از پرداخت چگونه است؟

اگر فرد، تحت پوشش نهاد های حمایتی باشد رایگان است و در غیر این صورت باید دادخواست اعسار از تادیه هزینه دادرسی تقدیم کند.ولی ارگان ها و سازمان های دولتی از هزینه دادرسی معاف نیستن.

هزینه دادرسی در مرحله بدوی به چه میزان است؟

 این هزینه در مرحله بدوی حسب مورد ۲/۵ تا ۳/۵ درصد از خواسته یا بهای آن خواهد بود.

هزینه دعوای غیر مالی به چه میزان است؟

تمامی این هزینه ها در جدول بالا توضیح داده شده است.