اختلاف و منازعه بین مردم، متاسفانه امروزه نسبت به گذشته بسیار افزایش یافته است و بعضا شاهد این موضوع هستیم که طرفین دعوا کمتر میل و رغبت به طرح موضوع و رفع اختلاف از طریق ارجاع به داوری، نهاد و سازمان های میانجیگری را دارند و ترجیح می دهند اختلاف خود را با طرح در دادگستری و با کمک از آنها به حق خود برسند.
رسیدگی به دعوا و اختلاف بسته به موضوع و نوع دعوا ممکن است در دادگاه و شعب متعدد دادگستری طرح و مورد رسیدگی واقع شود.
برای مثال دعاوی مالی تا سقف بیست میلیون تومان در شورای حل اختلاف می بایست طرح و رسیدگی شود و بیش تر از حد نصاب ذکر شده در صلاحیت دادگاه های حقوقی می باشد.
همچنین دعاوی مربوط به مهریه و طلاق و… در دادگاه خانواده مورد رسیدگی واقع می شوند.
حال ممکن است اختلاف و نزاع بین مردم و دستگاه های دولتی واقع شده باشد که در این صورت مرجع رسیدگی، شرایط و تشریفات آن با موارد گفته شده متفاوت خواهد بود.
در این نوشتار قصد داریم به طریقه طرح و رسیدگی به این قبیل دعاوی بپردازیم.
مرجع رسیدگی کننده به دعاوی مردم علیه دولت و نهاد های دولتی
همانطور که بیان شد؛ دعاوی مردم علیه دولت با دعاوی مردم علیه دیگر متفاوت خواهد بود.
در این باره باید گفت که چنانچه هر شخصی یا اشخاصی از تصمیمات و اقدامات دولت و نهاد های دولتی و عمومی معترض باشد؛ می بایست ادعای خود را در دیوان عدالت اداری که متفاوت از دیوان عالی کشور است مطرح و تقاضای رسیدگی نماید.
دیوان عدالت اداری، عالی ترین مرجع اداری و رسیدگی به دعاوی علیه دستگاه و نهاد های عمومی و دولتی محسوب می شود و حکم صادره از شعب آن نقض نمی شود مگر به موجب تصمیم شعب تجدید نظر خود دیوان عدالت اداری.
صلاحیت، اختیارات و حوزه وظایف دیوان عدالت اداری
رسیدگی در دیوان عدالت اداری از آنجا که دارای گستردگی ها و پیچیدگی های خاص و منحصر به خود می باشد، دارای قانون مستقل از قانون آئین دادرسی مدنی می باشد که به صلاحیت و اختیارات شعب آنها می پردازد.
اهم وظایف و اختیارات دیوان عدالت اداری به شرح زیر است:
- اعتراض به تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمان ها و مؤسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها و سازمان تأمین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و مؤسسات وابسته به آن ها.
- رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، هیأت حل اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده (۱۰۰) قانون شهرداری‌ها منحصراً از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آن ها
- رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین نامه ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری‌ها و مؤسسات عمومی غیردولتی در مواردی که مقررات مذکور به علت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوءاستفاده از اختیارات یا تخلف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود.
ذکر چند نکته در این باره ضروری است
- رسیدگی به تصمیمات قضائی قوه قضائیه و صرفاً آیین نامه ها، بخشنامه ها و تصمیمات رئیس قوه قضائیه و مصوبات و تصمیمات شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس خبرگان و شورای عالی امنیت ملی قابل طرح در دیوان عدالت اداری نیست.
- ذکر عنوان تصمیمات قضایی بیانگر این موضوع است که نمی توان از آرا صادره از شعب محاکم قضایی (برای مثال دادگاه های حقوقی، کیفری، خانواده) به دیوان عدالت اداری اعتراض نمود.
طریقه اقدام و پیگیری در دیوان عدالت اداری
برای اقدام و طرح یک دعوا علیه نهاد و ارگان های اشاره شده می بایست الزاما خواسته، دلایل و مستندات جهت اثبات ادعا بر روی برگه مخصوصی که دادخواست نامیده می شود نوشته و پس از پرداخت هزینه دادرسی معادل بیست هزار تومان در شعب دیوان عدالت اداری دادخواست خود را ثبت نماید.
جدای از ثبت دادخواست در شعب دیوان عدالت اداری، می توان دادخواست را از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت نمود.
بیشتر بخوانید: آدرس و تلفن مجتمع های قضایی تهران
همچنین دیوان عدالت اداری در یک اقدامی شایسته امکان ثبت دادخواست را از طریق سایت دیوان را نیز فراهم نموده است البته که داشتن کد ثنا برای ثبت دادخواست الزامی می باشد.
طریقه رسیدگی در دیوان عدالت هم اصولا به صورت غیر حضوری صورت می گیرد و شعبه رسیدگی کننده پس از ثبت دادخواست، دادخواست را برای ارائه پاسخ به طرف مقابل شکایت می فرستد تا از خود دفاع نماید.
در پایان پس از بررسی و محتویات پرونده اگر اقدام دیگری را لازم نداند (برای مثال ارجاع به کارشناس) اقدام به صدور رای می نماید.
این رای مجددا قابل اعتراض در دادگاه تجدید نظر شعب دیوان عدالت اداری می باشد.
بهترین وکیل دیوان عدالت اداری در تهران و هزینه ی آن
پس از بیان قسمت طریقه اقدام، شاید این تصور به وجود آید که طرح دعاوی و اختلافات در دیوان عدالت به راحتی صورت می گیرد و در نتیجه به راحتی ادعای خواهان اثبات می شود.
در این باره باید اذعان داشت که، برای اثبات یک ادعا چه در دیوان عدالت اداری وجه در دادگاه های حقوقی، کیفری، خانواده و… می بایست در درجه اول اشراف کامل به قوانین مقررات فعلی، وجود داشته باشد.
زیرا با شناخت و آگاهی کامل از قوانین و مقررات و بررسی تمامی جوانب اقدام به طرح دعوا و مهم تر از آن ارائه دادخواستی که مستدل و مستند به اصول حقوقی باشد طرح نماید؛ چراکه متاسفانه روند دادرسی در محاکم ما به ویژه در دیوان عدالت اداری بسیار طولانی می باشد و هر اقدام نسنجیده ای ممکن است موجب هدر رفت وقت باشد.
پس عموم مردم اصولا آگاهی کاملی نسبت قوانین و مقررات فعلی علی‌الخصوص دعاوی مربوط به دیوان عدالت اداری ندارند و اقدام خود سرانه اشخاص بدون حضور و مشاوره وکیل و افراد مطلع و آگاه به نتیجه ای نخواهد رسید.
اما می بایست به موضوع هم توجه کرد که هر وکیلی توانایی طرح و پیگیری موضوع در دیوان عدالت را نخواهد داشت.
زیرا این امر نیاز به کسب تجربه در این زمینه می باشد که هر وکیلی بنا به سختی ها و پیچیدگی های موضوع تبحر و تجربه لازم را ندارد و درثانی وکیل می بایست با در نظر گرفتن تمامی شرایط و مهم تر از آن در نظر گرفتن مصلحت موکل اقدام به طرح دعوا نماید.
چرا که همانطور که اشاره شد رسیدگی در دیوان عدالت اداری امری زمان بر است و نباید این اقدام موجب تضرر موکل شود.
موضوع دیگر اشراف کامل به قوانین مرتبط با دعاوی دیوان عدالت اداری است. از آنجایی که بخش عمده ای از دعاوی مطرح در دیوان عدالت اداری مربوط به حوزه استخدام و اختلافات کارگر و کارفرما و تصمیمات مراجع دولتی می باشد، لازم است وکیل آگاهی کاملی نسبت به قوانین بیمه، کار، تامین اجتماعی و… داشته باشد.
زیرا این امور با قوانین کاربردی تر مثل قانون مدنی، مجازات، تجارت و… کاملا متفاوت می باشد.
هزینه وکیل در دیوان عدالت اداری
در خصوص هزینه اعمال و اقدامات وکیل هم باید بیان داشت که عرف و قانون مشخصی در باره وجود ندارد بلکه با توجه به محتویات پرونده، دلایل و مدارک، طرف مقابل دعوا هزینه وکیل تعیین خواهد شد.
گروه وکلای برادران زینالی و وب سایت حقوقی سنا با اشراف کامل بر قوانین و مقررات حاکم بر این دعاوی و داشتن تبحر و تجربه ی کافی و لازم در این باره، آمادگی لازم را به جهت قبول وکالت به منظور رفع تنازع و اختلاف موجود و احقاق حق افراد و اشخاص را دارا می باشد.
نتیجه گیری
در پایان و به عنوان نتیجه گیری کلی از آنچه که گفته شد، دیوان عدالت اداری عالی ترین و بالاترین مرجع رسیدگی به اختلافات بین مردم با دولت و دستگاه های مرتبط با دولت، کمسیون های شهرداری و… می باشد.
طرح دعاوی و پیگیری موضوع در دیوان عدالت اداری، دارای تشریفات و گستردگی هایی نسبت به سایر دعاوی می باشد که حتما می بایست با حضور یا مشاوره افراد آگاه و مطلع صورت گیرد.
این امر به قدری تخصصی محسوب می شود که نیازمند به وکلای متخصص و متبحر در این باره می باشد.
