در این مقاله به این موضوع می پردازیم که چطور ممکن است برادر زاده ای از عمو خودش ارث ببرد، برای توضیح چنین مطلبی نیاز به آشنایی مقدماتی با مبحث ارث داریم که ارث چیست، معنای آن چیست و چه کسانی از یکدیگر ارث می برند.
مثلا می تونیم اگر در سنی از فردی خوشمان آمد او را در صف ورثه خود اضافه کنیم، یا مثلا می شود در جایی که عمو، بچه برادرش را دوست دارد او را بیاورد تحت ورثه اش بگوید این هم در کنار فرزندانم ارث ببرد.
پس از خواندن این مقاله به جواب تمام سوالات مطروحه خواهید رسید.
ارث و میراث
ارث در معنای لغوی یعنی میراث، مالی که از متوفی به جای مانده است و نام هایی دیگر هم دارد که لازم است بدانیم ترکه و ماترک یعنی آنچه که مانده است، میراث متوفی خود شخصیت حقوقی دارد منظور این است که پس از فوت وی اموال چه او بخواهد چه او نخواهد به ملکیت وارثان وی در می آید و با این مقدمه به این نتیجه میرسیم که قبول و رد وارثین تاثیری در مالکیت ایشان در مالی که به آنها رسیده است ندارند.
مثلا فرزندی از پدرش که او را سال ها ترک کرده بگوید نه من هر چه از او به من می خواهد برسم را قبول نمی کنم، این رد وی هیچ تاثیری ندارد.
زیرا یک بحث اجباری است که در قانون از آن به عنوان قهری بودن یاد می کند، در نتیجه چه خواستار ارث باشیم چه خواستار آن نباشیم مالکیت آن به وارثین می رسد چون جز احوال شخصیه است یعنی مربوط به روابط خصوصی و خونی است که نمی توان بر خلافش هم تراضی کرد، کسی را از ارث محروم و یا کسی را به ارث بردن اضافه کرد.
چگونه ارث می برند؟
موجبات ارث دو امر است، یعنی صرفا با دو حالت می شود که از شخصی ارث برد یا رابطه نسبی با وی داشته باشید یعنی فامیل شما باشد که این بحث هم شرایطی دارد که ذکر خواهد شد یا رابطه سببی که صرفا یک عنوان است که به این حالت ارث می برد و آن نیز همسر است.
ذکر عبارت عنوان به جای شخص علت دارد، چون ممکن است چند نفر باشند مثل همسر مرد که وی به سبب، ارث می برد، حال اگر او سه همسر داشته باشد در این حالت سه زن به سبب از وی ارث می برند، اگر چه که آن ازدواجی که در آن ارث است ازدواج دائم است نه ازدواج موقت.
ترتیب ارث
در ارث بردن ترتیب داریم یعنی افرادی که ماندند به نوبت ارث می برند، که این نوبت را قانون مشخص کرده است و با اصطلاحاتی آن ترتیب را ذکر می کند.
برای ارث بردن سه طبقه باید در نظر گرفت که در طبقه اول پدر و مادر و فرزندان هر چقدر پایین برود.
منظور این است که حتی اگر نوه فرزند یا نتیجه او باشد به شرط زنده نبودن پدر و جدش او ارث می برد.در طبقه دوم پدر بزرگ و مادربزرگ ها هستند و برادران و خواهران متوفی هر چقدر پایین بروند یعنی فرزندان و نوادگان خواهر و برادر در صورتی که پدرشان یا مادرشان زنده نباشند که این فرد جایگزین آن کسی می شود که قرار بوده ارث ببرد ولی در قید حیات نیست پس مال او را به فرزند او داده ایم.
در طبقه سوم فامیل ها هستند دیگر خانواده نیست یعنی عمو عمه و دایی خاله می باشند در صورت فوت ایشان بچه هایشان همانطور که گفتیم جایگزین می شوند.
اهمیت تقدم طبقات ارث
بحثی که باید بدانیم این است که طبقه طولی است و تقدم و تاخر در آن اهمیت دارد فرض کنید یک ظرف غذا دارید و یک آپارتمان سه طبقه در مقابل شماست، اگر طبقه اول بودند که همان ها می برند و به دوم و سوم چیزی نمی رسد، اگر نبودند می رویم سراغ طبقه دوم، بود ارث می گیرد و به طبقه سوم چیزی نمی دهیم نمی گوییم که به طبقه اول نمی دهیم.
بیشتر بخوانید: مشاور حقوقی با وکیل ارث و میراث
بلکه ما می خواستیم به طبقه اول ارث بدهیم، چون نبودند آمدیم سراغ طبقات بعدی به عبارتی موظف بودیم به طبقه اول بدهیم،حال اگر طبقه دوم هم کسی نباشید نوبت به طبقه سوم می رسد.
طبقه و درجه
یکی از قاعده های اساسی ارث این است که، هر طبقه مانع ارث بری طبقه بعد است همان طور که در بحث پیشین گفتیم طبقات در طول هم هستند و وارثین طبقه بعد وقتی ارث می بردند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد و یک اصطلاح دیگر به نام درجه که همان رابطه مادر و پدر و فرزند است.
پدر و مادر و فرزندان متوفی درجه اول محسوب می شوند و فرزندان فرزندان درجه دوم و همینطور پیش می رود
بعد از یادگیری طبقه و درجه برای مثال به ارث بردن برادرزاده از عمو اشاره می کنیم، ما فهمیدیم که اگر طبقات اول باشند طبقات بعدی ارث نمی برند.
اولین موردی که باید بررسی شود ببینیم متوفی پدری مادری یا فرزندی دارد یا خیر، اگر این ها نبودند باز بررسی شود که وی پدر بزرگ ها و مادربزرگ هایش در قید حیات هستند یا نه، برادر و خواهری چه تنی چه ناتنی دارد، حتی اگر فرزند های این خواهر برادران هم باشند نوبت به طبقه سوم نمی رسد.
که بحث برادرزاده در این طبقه است بعد در طبقه سوم بررسی کنیم آیا عمه ای یا خاله ای یا عمو و دایی هست یا نیست اگر بود که ارث تقسیم می شود و تمام به کسی دیگر نمی رسد، اما در حالتی که فرزندان این ها باشند به ایشان می رسد.
موانع ارث بردن
موانع ارث بحثی است که آن چنان مبتلا به نیست اما برای این امر که این نوشته جامعیت را حفظ کند لازم به ذکر است برخی کارهایی هستند که فرد با انجام دادن ها اگر چه ارث قهرا و اجبارا به مال وراث اضافه می شود به نسبت آن سهمی که دارند.
اما با انجام این کار ها از ارث بردن محروم می شوند، چند موردی را نام برده مثل طفلی که از زنا باشد و غیره و غیره اما مهم ترین آن ها قتل می باشد، چرا که دیگر این مباحث فقهی مثل لعان کردن و این ها متروک است دیگر کسی که چه بسا زنا زاده باشد.
برای حفظ کرامت انسانی وی برای او شناسنامه صادر می شود و نامی فرضی در جای پدر و مادر او می گذارند، اما مورد شایع همان قتل است چه بسا که افرادی برای پول و رسیدن به مال وارث خود دست به قتل او می زنند.
برای مثال برادرزاده ای را تصور کنید که از کودکی در نزد عمویش بوده و آن شخص هیچ کسی را ندارد در این حالت اگر برادر زاده در جوانی او را به قتل برساند و این امر بر دادگاه اثبات شود وی از ارث محروم می گردد و اگر کسی بر آن اموال نباشد مال به بیت المال می رسد.
نتیجه گیری
متوجه شدیم که برای این که فردی از دیگری ارث ببرد باید رابطه نسبی یا سببی با متوفی داشته باشند،که این نسب ها همان خویش و اقوام است و این ارث بردن ترتیبی خاص دارد که در سه طبقه بررسی شد.
در توضیح درجه گفتیم فرزند کسانی که باید از متوفی ارث ببرند را شامل می شوند اما حال به خاطر این که در قید حیات نیستند باید به بچه های ایشان سهم الارث تعلق بگیرد.
طرح سوال
آیا می توان فرزند ناخلف را از ارث محروم کرد؟
خیر؛ زیرا ارث بری امری اجباری است و قهرا اتفاق می افتد.
در چه حالتی برادر زاده از عموی خودش ارث می برد؟
در حالتی که عمو هیچ فرزندی نداشته باشد پدر و مادرش در قید حیات نباشند خواهر برادران وی فوت شده باشند و صرفا برادرزاده داشته باشد.
آیا می شود کسی که فرد کاری و با لیاقت را که دیده است جز ورثه خویش قرار دهد؟
خیر چون موجبات ارث دو چیز است نسب و سبب واین فرد شایسته در هیچ کدامشان نیست.