حکم جلب مهریه

مهریه یا صداق مالی محسوب می­ شود که در عقد نکاح مرد متعهد می­ شود به زن پرداخت نماید. یکی از شروط اساسی مطالبه مهریه وجود عقد نکاح صحیح (دائم یا موقت) است، در صورت باکره بودن زوجه و وقوع طلاق، تنها نصف مهریه به زوجه باکره تعلق می­ گیرد.

مهریه عندالمطالبه محسوب می ­شود یعنی اینکه زوجه به محض انعقاد عقد نکاح مالک آن می­ شود.

از جمله شرایطی که مهریه باید داشته باشد عبارتند از اینکه باید ارزش مالی داشته باشد، لازم به ذکر است که زوج می­ تواند مالی را مهریه قرار دهد که مالک آن باشد پس اموال عمومی یا وقف را نمی­ توان مهریه قرار داد همچنین مالی نباشد که شرع و قانون آن را منع نموده است.

مانند حیوان حرام گوشت…، انجام دادن عمل هم می­ تواند مهریه قرار بگیرد مانند آموزش زبان فرانسوی پس لازم نیست که الزاما مهریه عین معین (مالی است که حدود و ابعاد آن مشخص و روشن می­ باشد و در عالم خارج قابل اشاره است مانند این خودرو، این خانه) باشد.

زمانی که مهریه عندالاستطاعه مشخص می شود نخست باید ثابت شود که زوج توانایی پرداخت آن را دارد، اما در خصوص مهریه عندالمطالبه مرد محکوم به پرداخت مهریه شده و با توجه به شرایط باید آن را بپردازد.

قانون وصول مهریه

بر اساس ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت ­های مالی، بازداشت مرد صرفا تا میزان ۱۱۰ عدد سکه بهار آزادی یا معادل ریالی آن امکانپذیر است.

(میزان مهریه توافق شده در سند ازدواج معتبر است و امکان مطالبه آن نیز وجود دارد ولی تنها تا ۱۱۰ سکه امکان صدور جلب وجود دارد) مرد با نپرداختن باقیمانده و مازاد ۱۱۰ سکه جلب نخواهد شد و زوجه باید بتواند اموالی از شوهر به دادگاه معرفی کند و در صورتی که شوهر مالی نداشت نه می­ توان وی را جلب و نه ممنوع الخروج نمود.

در خصوص مدت پروسه و روند رسیدگی نمی­­ توان مدت مشخصی را تعیین نمود و مدت آن به اوقات رسیدگی دادگاه و حضور زوج در دادگاه و فرایند توقیف اموال زوج و اجرای حکم دارد.

حکم جلب مهریه

در پرونده ­های حقوقی دستور جلب فقط جهت ادای دین محسوب شده و مجازات تلقی نمی ­شود، متعاقب اینکه زن جهت مطالبه مهریه شکایت نمود و حکم محکومیت زوج را گرفت ابتدا باید مالی از مرد معرفی نماید در صورتی که زوج مالی نداشته باشد و یا اینکه زوجه مالی از وی نشناسد پس از احضار بدهکار به دادگاه و در صورتی که در دادگاه حاضر نشود دستور جلب وی صادر می ­شود.

نکته حائز اهمیتی که وجود دارد این است تنها زمانی که حکم قطعی صادر شده باشد می­ توان درخواست جلب نمود.

در پرونده های حقوقی که محکومیت در آنها قطعی شده باشد امکان صدور حکم جلب سیار وجود دارد.

حکم جلب مهریه از جمله موارد حکم جلب سیار در دعاوی خانواده است.

نکاتی که شاکی در خصوص جلب باید مدنظر قرار بدهد عبارتند از اینکه برگ جلب تنها در حوزه قضایی (یا قلمرو در اصطلاح حقوقی به محدوده­ای گفته می­ شود که یک مرجع قضایی یا دادگاه، صلاحیت عام در رسیدگی به دعاوی در آن دارد.

ممکن است یک حوزه قضایی دارای چندین شعبه یا مجتمع باشد.

قلمرو دادرسی دارای یک رئیس است) صادر شده دارای اعتبار است و ماموران کلانتری ملزم به اجرای آن در آن حوزه هستند و ضابطان حق دستگیری متهم را در خارج از آن حوزه ندارند، در صورتی که به ساعت مشخصی در برگ جلب اشاره نشده باشد تنها از طلوع تا غروب آفتاب امکان دستگیری وجود دارد، جلب تنها با ارائه اصل برگ جلب و نه کپی آن امکانپذیر است، در صورتی که مهلت برگ جلب منقضی شده باشد مامور امکان اجرای آن را ندارد، چنانچه در برگ جلب در خصوص امکان ورود به منزل و یا مخفیگاه متهم اشاره ­ای نشده باشد درخواست جهت ورود به چنین مکان­ هایی غیرقانونی می باشد.

هزینه دادرسی به اجرا گذاشتن مهریه

بر مبنای قانون جدید جهت وصل و به اجرا گذاشتن مهریه نخست باید از طریق اجرای ثبت اقدامات صورت بگیرد و چنانچه این روش فاقد نتیجه بود باید جهت اقدامات لازم به مرجع قضایی مراجعه شود.

لازم به ذکر است که هزینه دادرسی، هزینه­ ای است که جهت رسیدگی به دعوا از طرف دولت دریافت می­ شود.

هزینه دادرسی­ ای که خواهان (زوجه) باید در ابتدای رسیدگی بپردازد به اینکه نوع مهریه قید شده در سند ازدواج چیست ارتباطی ندارد و باید به ریال که وجه رایج ایران است تبدیل و به نرخ رسمی بانک مرکزی محاسبه شود که درصدی از آن را دولت به عنوان هزینه دادرسی دریافت می­ کند.

با توجه به مبلغ مهریه زوجه می­ تواند جهت به اجرا گذاشتن مهریه خود به دو طریق:

1. اجرای ثبت.
2. دادگاه یا شورا حل اختلاف.

اقدام نماید که در مورد اخیر طرح دعوای مهریه تابع تشریفات دادگاه خانواده می ­باشد و زوجه (زن) می­ تواند از طریق دادگاه خانواده و ارائه دادخواست به این دادگاه مهریه خود را مطالبه نماید.

از آنجا که مطالبه مهریه دعوای مالی محسوب می ­شود باید با در نظر گرفتن مبلغ مهریه علاوه بر دو برگ دادخواست، فتوکپی عقدنامه و یا رونوشت آن ضمیمه دادخواست بشود.

هزینه ای که بابت اجرا گذاشتن مهریه از زن از طریق اجرای ثبت گرفته می­ شود نیم عشر دولتی (یک بیستم کل مهریه) می ­باشد. زن می­ تواند این هزینه ها ( حق‌الوکاله وکیل، انتشار آگهی و…) را از زوجه دریافت نماید.

هزینه­ ای که در دادگاه یا مرجع قضایی از زن دریافت می شود ۵/۳ درصد میزان مهریه ­ای که به اجرا گذاشته است می­ باشد که زوجه می­ تواند این هزینه را ضمن دادخواست مهریه از زوج مطالبه نماید.

هزینه ­ای که زوجه باید به دادگاه در مرحله بدوی بپردازد تا مبلغ دویست میلیون ریال معادل دونیم درصد و مازاد بر آن معادل سه و نیم درصد بهای خواسته یا محکوم به است، هزینه دادرسی واخواهی و تجدیدنظر معادل چهارم و نیم درصد بهای خواسته یا محکوم به می­ باشد و هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی و اعتراض ثالث معادل پنج و نیم درصد محکوم به چنانچه وجه نقد باشد می­ باشد.

• پرداخت هزینه دادرسی مهریه به چه صورت خواهد بود؟

در خصوص اقدام از طریق اجرای ثبت حق الاجرا باید پرداخت بشود که چنانچه زوج در زمان مشخص شده از طرف اجرای ثبت مهریه را بپردازد از زوجه اخذ نمی­ شود در غیر این صورت در پایان اجرا دریافت خواهد شد.

در خصوص رسیدگی توسط دادگاه هزینه دادرسی باید در زمان ثبت دادخواست پرداخت شود (یکی از مراحل اولیه ای که خواهان یک دعوا بایستی طی کند، تقدیم دادخواست به دادگاه صالح است. پر کردن دادخواست به لحاظ شکلی اهمیت فراوانی دارد. در غیر این صورت موجب صدور قرار رد دادخواست خواهد شد.) این امکان وجود دارد تا زوجه با ارائه دادخواست اعسار (ضمن دادخواست مهریه و یا بعد از آن موقتا از پرداخت هزینه دادرسی معاف بشود.)

طریق اجرا گذاشتن مهریه بر اساس قانون جدید

بر مبنای قانون جدید زوجین نمی­ توانند مستقیم به دادگاه مراجعه نمایند و نخست باید از طریق اجرای ثبت اقدامات لازم صورت پذیرد.

لازم به ذکر است که اجرای ثبت اداره ­ای است که هر مطالبه­ ای که مستند به سند رسمی باشد از طریق آن پیگیری می­ شود.)

جهت گرفتن مهریه از طریق اجرای ثبت خواهان (زن) یا وکیل و یا نماینده قانونی وی در صورت محجور بودن زن، با ارائه مدارک شناسایی و اصل عقدنامه به دفترخانه ­ای باید مراجعه کند که سند ازدواج در آنجا تنظیم شده (در صورت فوت سردفتر و یا تغییر آدرس دفترخانه می­ توان به کانون سردفتران ازدواج و طلاق یا اداره ثبت شهر جهت پیدا کردن نشانی جدید و یا کفیل دفترخانه مراجعه نمود) و درخواست اجرائیه (نسبت به کل یا قسمتی از مهریه) می­ نماید.

لازم است که سردفتر ازدواج پس از ارسال برگ اجرائیه به اداره ثبت بوسیله پست سفارشی زوج را از این امر مطلع نماید.

مطالبه مهریه یا همان اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره ثبت در دو مورد مطلوب می­ باشد:

نخست اینکه زوج ممنوع الخروج شود (البته در این مورد با پرداخت اولیه و یکی از دو قسط مهریه زوج می­ تواند از اداره ثبت و به استناد رای دادگاه تقاضای رفع ممنوع الخروجی نماید) و دوم زوج اموالی به غیر از مستثنیات دین جهت توقیف داشته باشد.

جهت پرداخت مهریه به زوج ۱۰ روز مهلت داده می­ شود تا مهریه را پرداخت نماید که غالبا در این زمان مهریه را پرداخت نمی­ نماید، در این صورت اموال مرد به استثنای مستثنیات دین (بر اساس قانون برخی از اموال جزء مستثنیات دین محسوب و قابل توقیف و فروش نمی ­باشند. یعنی امکان اینکه جهت دریافت دین یا بدهی از بدهکار این اموال را توقیف و یا اینکه فروخت وجود ندارد) و حساب های بانکی وی در صورت درخواست زوجه توقیف و غیرقابل انتقال خواهد شد.

از دارایی زوج جهت بررسی این موضوع که آیا وی دارایی دارد و یا خیر استعلام گرفته می ­شود در صورتی که زوج دارایی داشته باشد دستور توقیف آن صادر می­ شود.

چنانچه دارایی زوج کفایت مهریه را ننماید و یا اینکه به هر علت زن موفق به دریافت مهریه خود نشد از آنجا که اداره ثبت مجاز به صدور حکم نمی ­باشد، یک گواهی به زوجه می­ دهد و وی با توجه به مبلغ کل مهریه یا قسمتی از آن به شورای حل اختلاف و یا دادگاه راهنمایی می شود.

به طور خلاصه می­ توان گفت که سرعت فرایند توقیف مال از طریق دادخواست تامین خواسته (در این روش خواهان عین خواسته یا معادل آن را از اموال خوانده تا پایان دادرسی به حیطه توقیف در می­ آورد و از نقل و انتقالات آن جلوگیری می­ شود تا طلب خود را وصول نماید) در دادگاه سریعتر می باشد ولی عیبی که دارد این است که ۵/۳ درصد هزینه دادرسی ثبت دادخواست مطالبه مهریه می­ باشد.

چنانچه زوجه قصد ممنوع الخروج نمودن شوهر خود را داشته باشد اقدام از طریق اجرای ثبت خیلی سریعتر نسبت به دادگاه است و در صورتی که شوهر برای توقیف اموالی داشته باشد اقدام از طریق اداره ثبت کم هزینه و بی ­دردسر خواهد بود.

در صورتی که زوج کارمند دولت باشد با تقاضای زوجه یک سوم حقوق شوهر به نفع زوجه تا پرداخت کامل مهریه توقیف و به زوج پرداخت می­ شود.

در صورتی که مهریه وجه نقد مانند سکه و طلا باشد زوجه می­ تواند با ارائه سند رسمی ازدواج به دفتر ازدواج و یا دایره ثبت (واقع در اداره ثبت اسناد محل وقوع ازدواج) مراجعه نماید و تقاضای صدور اجراییه را در برگه خاصی که در آن دایره موجود است بنماید.

نکات حائز اهمیتی که در خصوص صدور اجراییه وجود دارند عبارتند از:

1. مهریه باید در عقدنامه رسمی قید و در دفترخانه به ثبت رسیده باشد.
2. مهریه نباید منوط به وقوع امر خاصی مانند بارداری زوجه باشد. (باید منجر باشد)
3. برای پرداخت مهریه نباید مدت مشخص شده باشد.

برای مثال جهت پرداخت مهریه نباشد شرط شده باشد که تا سپری نشدن ۱۵ سال بعد از وقوع عقد نکاح زن نمی­ تواند مهریه خود را به اجرا بگذارد.

زن می ­تواند تقاضای توقیف حقوق شوهر را تا یک چهارم در صورتی که شوهر متأهل است و یک سوم حقوق را چنانچه زن و شوهر از یکدیگر جدا شوند و تا زمانی که شوهر مجددا ازدواج نکرده باشد از سازمان ها و موسسات دولتی و یا خصوصی بنماید.

در صورتی که مهریه سکه و یا طلا باشد و زوج نتواند اصل آن­ ها را به زوجه بپردازد، ملاک اجرای حکم قیمت روز مطالبه آن­ ها یعنی روزی که زن از طریق اجرای ثبت و یا دادگاه آن را مطالبه می­ نماید می­ باشد.

در صورت فوت زوج صرفا تا تاریخ فوت شوهر مهریه به نرخ روز محاسبه می­ شود و نکته دیگر اینکه ملاک نرخ روز پرداخت مهریه توسط شوهر است و نه تاریخ اقامه دعوا و تقدیم دادخواست توسط زوجه.

به اجرا گذاشتن مهریه نکاح موقت از طریق اجرای ثبت (از آنجا که غالبا صیغه­ نامه­ های ازدواج موقت سند عادی هستند) مستلزم ارائه سند رسمی نکاح موقت است.

مدت زمان زندان برای مهریه

دستگاه قضا درصدد این است که با در نظر گرفتن افزایش قیمت سکه اقساط مهریه با توان زوج متناسب باشد و تا جایی که امکانپذیر است شخص بی پول (کسی که به واسطه نداشتن دارایی یا دسترسی نداشتن به مال خود توانایی پرداخت هزینه دادرسی یا دیون خود را ندارد) به زندان نرود.

مطالبه مهریه دعوای حقوقی محسوب می شود و هر زمان که اقساط پرداخت شود یا اعسار مجدد زوج برای دادگاه اثبات بشود از زندان آزاد می شود.

نحوه پیگیری دادخواست مهریه

جهت رسیدگی و در نهایت صدور رای مقتضی دادخواست مهریه توسط زن به دادگاه (در صورتی که مبلغ مهریه بیش از بیست میلیون تومان باشد) و یا شورای حل اختلاف (در صورتی که مبلغ مهریه کمتر از بیست میلیون باشد) تقدیم می­ شود.

لازم به ذکر است که هر یک از زوجین می­ توانند جهت پیگیری دادخواست مطالبه مهریه به سامانه ثنا (اموری نظیر ثبت و پیگیری دادخواست، اطلاع و مشاهده ابلاغیه، اوراق قضایی مربوط به دعوا و مشاهده رایی که از دادگاه صادر شده را برای کلیه طرفین دعوا فراهم می­ سازد) مراجعه نمایند.

نتیجه ­گیری

جهت به اجرا گذاشتن مهریه زوجه می ­تواند خود و یا به کمک وکیل دادگستری اقدامات لازم را از طریق مرجع قضایی و یا اداره ثبت صورت دهد.

بر اساس قانون جدید و برخلاف گذشته که از طریق دادگاه جهت وصول مهریه پیگیری می­ شد و باید سه و نیم درصد مبلغ جهت هزینه دادرسی پرداخت می­ شد این امور از طریق اجرای ثبت پیگیری می­ شود و نیازی به پرداخت سه و نیم درصد از مبلغ مهریه به عنوان هزینه دادرسی نمی­ باشد.

لازم به ذکر است از آنجا که دعوای مهریه از دعاوی مالی محسوب می­ شود، پیچیدگی ­هایی دارد که بهتر است از یک وکیل خبره در این زمینه کمک گرفته شود.

چنانچه وکیل دادخواست را تنظیم و به طور مستمر پیگیر پرونده شما باشد سریعتر به نتیجه می­ رسید.

حق‌الوکاله وکیل بر مبنای توافق موکل و وکیل و مقدار مهریه تعیین می ­شود و هزینه اخذ وکیل ثابت و مشخص نیست.

نکته آخر اینکه بطور همزمان نمی­ توان از طریق دادگاه و اجرای ثبت جهت دریافت مهریه اقدام نمود و باید از یکی از این دو طریق استفاده بشود.

سوالات متداول

زوج چه زمانی می­ تواند دادخواست اعسار از محکوم به را بدهد؟

مرد می­ تواند دادخواست اعسار را بعد از صدور حکم قطعی تقدیم نماید.

چنانچه زوج براثر حادثه ­ای فوت نماید و به وی دیه تعلق گیرد آیا زن می تواند جهت اخذ مهریه از دیه اقدام نماید؟

بله، از آنجا که دیه جزء ماترک متوفی محسوب می شود در نتیجه زن می­ تواند مهریه خود را از دیه وصول نماید.

به طور متوسط صدور حکم مطالبه مهریه چقدر زمان می برد؟

مدت  زمان لازم برای تشکیل پرونده اجرایی در ثبت و یا تقدیم دادخواست به دادگاه به شلوغی و حجم کار این مراجع بستگی دارد، این امکان وجود دارد که استعلام­ هایی که از اداره­ ها در واحد اجرائیات ثبت گرفته می شود و تشکیل جلسه دادگاه  ۲ تا ۳ ماه زمان ببرد. اما مدت مشخصی در خصوص به نتیجه رسیدن وجود ندارد و بسته به فرایند رسیدگی پرونده دارد.

ملاک قیمت سکه در صورت به اجرا گذاشتن مهریه چه زمانی می­ باشد؟

ملاک زمان وصول مهریه می­ باشد.

چه مدارکی جهت به اجرا گذاشتن مهریه لازم است؟

اصل سند ازدواج(در صورتی که اصل سند ازدواج را ندارید رونوشت آن را از دفترخانه محل انعقاد عقد نکاح دریافت نمایید)، کپی کارت ملی، اصل شناسنامه