پرسش: آیا حق سرقفلی جزو اموال منقول میباشد یا غیر منقول؟ و چنانچه قیّمی بدون اخذ اجازۀ دادستان اقدام به انتقال حق سرقفلی صغیر نماید؛ عمل وی نافذ است یا خیر؟ آیا صغیر بعد از کبیر شدن میتواند به استناد اینکه قیم اجازۀ دادستان را اخذ ننموده، درخواست ابطال قرارداد انتقال حق سرقفلی را از دادگاه بنماید؟
نظر اکثریت
اموال یا عینی هستند یا دینی یا در حکم عینی. عینی نیز ممکن است منقول باشد یا غیر منقول. اینکه سرقفلی منشأش چیست و آیا در خارج به آن مفهوم منقول میشود گفت و عمل کرد؛ اما چون به آن مفهومی که برای مال غیر منقول یا منقول تعریف شده، آن تعاریف را ندارد؛
لذا بایستی برای سرقفلی عنوانی را طرح کرد. میشود گفت سرقفلی در حکم اموال غیر منقول است. پس همانطوری که در مورد اموال صغیر به موجب مقررات قانونی نظارت حاکم شرط است در این خصوص نیز نظارت شرط است و اگر قیم طبق مادۀ ۸۳ قانون امور حسبی بدون اطلاع دادستان اقدام به انتقال حق سرقفلی کرده باشد، حال که کبیر شده میتواند به دادگاه مراجعه و طرح دعوی نماید.
نظر اقلیت
اجازه دادستان موجب نفوذ اقدامات قیم است؛ لذا ثمره اش آن جایی ظاهر میشود که اگر اقدامات قیم مطابق با مصلحت غبطه ی صغیر بوده آن زمان دادستان تأیید نکرد یا تصویب نکرد؛ ولی الان هم تأیید کند معامله صحیح است؛ یعنی میشود گفت معامله، حالت عقد فضولی را داشته که با تأیید دادستان صحیح میشود؛ ولی اگر تأیید نکند معامله باطل و صغیر بعد از کبیر شدن، حق درخواست ابطال قرارداد انتقال حق سرقفلی را از دادگاه صالح خواهد داشت.
نظرهای ابرازی
در اینجا دادستان به جای ولی قهری است؛ لذا قیم بایستی با اجازه دادستان هرگونه نقل و انتقال را انجام دهد. پس معامله انجام شده بدون اطلاع دادستان باطل است و صغیری که کبیر شده میتواند به لحاظ عدم اخذ مجوز تقاضای ابطال قرارداد انتقال را بنماید و متعرض این موضوع که قیم غبطه ی صغیر را رعایت کرده یا نه، نباید شد.