یکی از مهم ترین و رایج ترین فعل و انفعلات حقوقی که امروزه بسیار با آن مواجه هستیم و دغدغه ی بسیاری از افراد جامعه می باشد مساله ی طلاق، طریقه، نحوه و تشریفات قانونی وارد بر آن می باشد.
اما موضوعی که بسیاری از افراد از آن اطلاعی نداشته و واقف به آن نمی باشند، بحث انواع و اقسام طلاق می باشد.
در این نوشتار قصد داریم به یکی از انواع و اقسام طلاق، طلاق رجعی و آثار و احکام وارد بر آن بپردازیم.
انواع طلاق در قوانین ایران
طبق قوانین فعلی و حاکم در خصوص امور خانواده و به ویژه طلاق راه های مختلفی برای جدایی و طلاق در قانون و توسط قانون گذار پیش بینی شده است اما متاسفانه یا خوشبختانه طلاق در وضعیت فعلی بدون رضایت مرد، امری بسیار سخت و دشوار می باشد.
اما در خصوص انواع طلاق باید بیان داشت که:
سریع ترین و البته راحت ترین نوع از انواع و اقسام طلاق داشتن وکالت در طلاق می باشد که اشتباها به نام حق طلاق خانم شایع شده است.
در این خصوص لازم به ذکر است که حق طلاق همیشه و همواره با مرد می باشد ولی مرد می تواند قبل یا حتی پس از انعقاد عقد نکاح، با اعطای وکالتی بلاعزل، این امکان و اختیار را به همسر خود بدهد که بدون اجازه او اقدام به طلاق نماید.
اما درصد کمی از خانم ها از این وکالت بهره مند می باشند و اگر قصد جدایی و طلاق داشته باشند می بایست از طریق سایر موارد اقدام به طلاق نمایند.
منظور از طلاق با استناد به عسر و حرج
یکی از شایع ترین و رایج ترین اقدامات خانم یا وکیل وی برای طلاق و جدایی درصورت عدم وکالت در طلاق، اقدام از طریق عسر و حرج می باشد.
منظور از عسر و حرج عبارتست وضعیت و شرایطی است که تحمل آن برای خانم دشوار و ادامه زندگی مشترک را با رنج و سختی فراوان روبه رو می کند که در صورتی که این امر و برای قاضی رسیدگی کننده به موضوع اثبات شود، اقدام به صدور حکم طلاق صادر خواهد شد.
بیشتر بخوانید: وکیل طلاق توافقی در تهران
اما موارد و مصادیقی که طبق قانون عسر و حرج محسوب می شود موضوع تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی می باشد که عبارتست از:
- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.
- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است.
- محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.
- ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
- ابتلای زوج به بیماریهای صعب العلاج روانی یا ساری یا هر عارضهی صعبالعلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.
موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید
طلاق با استناد به شرط های ضمن عقد ازدواج
مورد دیگری که خانم می تواند بدون رضایت مرد اقدام به طلاق نماید، موضوع و مساله ی شروط ضمن عقد می باشد.
در این باره باید بیان داشت که:
در هنگام انعقاد نکاح زوجین یک سری مندرجاتی را در قباله ازدواج امضا می نمایند که با امضای آن، علی الخصوص برای مرد، تعهداتی ایجاد می شود تا در صورتی که اثبات شود مرد از آنها تخلف نموده است، خانم بتواند بدون رضایت مرد، اقدام به طلاق نماید.
برخی از این شرایط عبارتنداز:
مهم ترین شروط ضمن عقد در خصوص ایجاد وکالت در طلاق عبارتست از:
الف ـ استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت ۶ ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت ۶ ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.
ب ـ سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل نماید.
ج ـ ابتلای زوج به امراض صعبالعلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره انگیز باشد.
د ـ جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد..
هـ ـ عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
و ـ محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به ۵ سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.
در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می شود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.
ز ـ ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار نماید. و بسیاری از موارد دیگر …
منظور از طلاق رجعی چیست؟
کلمه رجعی همانطور که از آن پیداست به معنای رجوع و بازگشت می باشد.
اما در خصوص طلاق رجعی می بایست اذعان داشت که:
همانطور که اشاره شد، حق طلاق همیشه و همواره با مرد می باشد و در صورتی که مرد بدون توافق و رضایت همسر خود اقدام به طلاق نماید، طلاق رجعی می باشد.
اما موضوع به همین جا ختم نمی شود، بلکه مطابق با ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی، مرد می تواند در ظرف مدت زمان مشخصی با رجوع و بازگشت از تصمیم خود مبنی بر طلاق و جدایی، مجددا به زندگی مشترک با همسر خود ادامه دهد که در این صورت طلاق انجام شده ملغی می شود.
مرد ظرف چه مدتی می تواند به همسر خود رجوع نماید؟
در این باره می بایست ابتدا با مبنا و مفهوم عده آشنا شد، عده به مدت زمانی گفته می شود که که خانم در صورت طلاق یا فوت همسر خود، نمی تواند با مردی دیگری ازدواج نماید. عده بسته به نوع نکاح و حالت و وضعیت خانم متفاوت می باشد.
برای مثال عده خانم در طلاق ازدواج دائم سه ظهر پاکی می باشد.
منظور از طهر پاکی، پاک شدن و اتمام مدت زمان عادت ماهانه خانم ها می باشد، که در طلاق دائم از تاریخ طلاق، سه بار می بایست محقق شود تا خانم بتواند با مرد دیگری ازدواج نماید.
اما ممکن است در مواردی خانم ها به واسطه ی بیماری یا سن قادر به انجام عادت ماهانه نباشند که در این صورت می بایست سه ماه از تاریخ طلاق سپری شود تا عده و محدودیت در ازدواج مجدد برطرف شود.
عده طلاق در نکاح موقت، دو ظهر پاکی می باشد، که در صورتی که خانم با توجه به بیماری یا سن عادت ماهانه نشود می بایست ۴۵ روز سپری شود تا مدت و محدودیت عده برای خانم برطرف شود.
حال اگر همسر خانم فوت نموده باشد، چه در ازدواج دائم و چه در ازدواج موقت، خانم می بایست به مدت چهار ماه ده روز عده نگه دارد و یا اصطلاحا از ازدواج با مرد دیگری خود داری نماید.
حال اگر در هر حالتی، اعم از طلاق دائم یا موقت، فوت مرد، خانم حامله باشد، خانم می بایست تا پایان وضع حمل عده نگه داشته و از ازدواج مجدد خودداری نماید.
منظور از طلاق رجعی بار اول چیست؟ و تا چه تعداد می توان طلاق رجعی نمود
- پس از اینکه با طلاق رجعی آشنا شدیم، موضوعی مطرح می شود که آقا تا چه میزان و چه تعداد می تواند اقدام به طلاق نموده و مجددا به همسر خود مراجعه نماید؟
- آیا این وضعیت منجر به اذیت و سو استفاده از خانم می شود؟
در این خصوص باید بیان داشت که؛ اولین باری که آقا از همسر خود بدون رضایت وی جدا می شود طلاق رجعی اول گفته می شود و آقا تا سه بار می تواند پس از طلاق یک طرفه و تا پیش از اتمام عده به همسر خود رجوع نموده و مانع از جدایی شود.
طلاق رجعی چه آثاری را برای خانم به همراه دارد؟
از آنجایی که در طلاق رجعی تا پیش از اتمام مدت عده، آقا امکان رجوع به خانم را دارا می باشد و طلاق قطعی نشده است، تا پیش از اتمام عده، آقا همچنان در قبال خانم مسئولیت دارد برای مثال آقا مکلف به پرداخت نفقه همسر خود می باشد و یا اگر تا قبل از انقضا مدت عده، هرکدام چه مرد چه زن فوت نمایند، هردو از یک دیگر ارث خواهند برد.
نتیجه گیری
در پایان و به عنوان نتیجه گیری کلی از آنچه که بیان شد. عموما تحقق طلاق و جدایی زن و مرد از یکدیگر به خواست و رضایت مرد می باشد.
حال اگر مرد با میل و اختیار خود از همسر خود طلاق گرفته و جدا شود، قانونا این حق و اختیار را دارد که تا پیش از اتمام مدت عده به همسر خود رجوع نموده و مانع از دائمی شدن طلاق شود که اصطلاحا به این نوع طلاق، طلاق رجعی گفته می شود.
سوالات رایج
منظور از طلاق رجعی چیست؟
به یکی از انواع طلاق گفته می شود که از سوی مرد انجام می شود، منتهی با این تفاوت که مرد می تواند تا قبل از اتمام عده به همسر خود رجوع نماید.
آیا در مدت طلاق رجعی مرد مسئولیتی در برابر خانم دارد؟
مرد در مدت ایام عده خانم و تا پیش از اتمام مکلف به پرداخت نفقه و وظایف خود در برابر همسر خود بوده و درصورت فوت نیز خانم از او ارث می برد.
آیا محدودیتی در تعداد مراجعات مرد به همسر خود وجود دارد؟
مرد نهایتا تا سه بار پس از وقوع طلاق رجعی می تواند به همسر خود رجوع و مانع از جدایی شود و پس از آن به همسر خود حرام شده و دیگر حق رجوع نخواهد داشت.