مستثنیات دین، اموالی است که قانونگذار، آنها را از لوازم امرار معاش دانسته و در نتیجه، آنها در شمار مستثنیات قرار داده، بدین معنی که نمی توان حکم را، از محل توقیف آن اموال اجرا کرد.
در این خصوص، باید توجه داشت که:
- اگر اجرای حکم، ناظر به یک عین متعلق به محکوم له باشد: در این صورت، مال مزبور، قابل توقیف بوده و با محدودیتی به نام مستثنیات دین مواجه نیستیم. برای مثال، اگر اجاق گاز متعلق به شخصی تصرف غیر باشد و مالک بخواهد آن را مسترد کند، خوانده نمی تواند به این استناد کند که اجاق گاز در شمار مستثنیات دین است و در نتیجه، از بازگرداندن آن خودداری کند.
- اگر اجرای حکم، ناظر به یک عین متعلق به محکوم له نباشد: در این صورت، با محدودیتی به نام مستثنیات دین مواجه ایم؛ یعنی اجرای حکم از مستثنیات دین امکان پذیر نیست. برای مثال اگر محکوم له، صد میلیون تومان طلبکار باشد، برای وصول طلب خود از اموال محکوم علیه، نمیتواند مستثنیات دین را توقیف کند.
احکام مستثنیات دین
- مستثنیات دین فقط ناظر به اشخاص حقیقی است و در اشخاص حقوقی راه ندارد.
- احکام جزایی مبنی بر استرداد، ضبط یا مصادره اموال محکومین با محدودیتهای مستثنیات دین مواجه نیست.
- با توجه به آنکه اجرای احکام داوری، گزارش اصلاحی و احکام صادره از هیأت تشخیص و هیأت حل اختلاف کار، توسط دادگاه به عمل می آید، در مقام اجرای این آرا نیز، باید قواعد مستثنیات دین رعایت شود.
- قواعد مستثنیات دین در توقیف اموال در تامین خواسته نیز جاری است.
- اگر خود محکوم علی مالی را که در شمار مستثنیات دین است، برای توقیف و اجرای حکم معرفی کند در این صورت، آن مال از شمار مستثنیات دین خارج می شود و قابل توقیف است.
- مستثنیات دین فقط در زمان حیات محکوم علیه جاری است؛ بنابراین، در صورت فوت محکوم علیه، تمام امول او بل توقیف است، صرف نظر از اینکه آن مال در شمار مستثنیات دین باشد یا خیر صرف نظر از اینکه وراث او به آن مال نیاز داشته باشند یا خیر.
- اگر مورت شخص محکوم علیه فوت کند و مالی به محکوم علیه به ارث برسد، این سهم الارث، توسط طلبکاران او، قابل توقیف است؛ مگر آنکه مالی که به وارث مزبور به ارث رسیده، به دلیل نیاز او، در شمار مستئیات دین باشد ۸-اگر به حکم قانون، مستثنیات دین تبدیل به مال دیگری شده باشد، مانند اینکه خانه ای در طرح عمرانی قرار گیرد و دولت وجه آن را به مالک بپردازد یا در اثر تلف مالی که در شمار مستثنیات دین بود، مال دیگری از شخص تلف کننده دریافت شده باشد، وصول محکوم به از آن امکان پذیر است؛ مگر اینکه محرز شود مدیون قصد تهیه موضوع نخستین را دارد.
- سؤال: اگر شخص محکوم علیه فوت کند و از خود، یک منزل مسکونی بر جای گذارد، آیا این منزل مسکونی قابل توقیف است یا خیر؟
- جواب: بله، این منزل مسکونی در هر صورت قابل توقیف است، چه وراث او به آن منزل مسکونی نیاز داشته باشند و چه نداشته باشند؛ زیرا اموال شخص متوفی باید ابتدا صرف تأدیه دیون او شود و در وهله بعد، اگر چیزی باقی بماند، به وراث می رسد.
موارد مستثنیات دین
- مسکن مورد نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل او با رعایت شئون عرفی محکوم علیه در حال اعسار. در این خصوص، باید توجه داشت که:
- اگر شخصی، منزلی داشته باشد؛ اما در آن ساکن نباشد، آن منزل به دلیل عدم نیاز او، در شمار مستثنیات دین او نیست.
- گر منزل مسکونی محکوم علیه بیش از نیاز و شأن عرفی او در حالت اعسارش بوده و مال دیگری از وی در دسترس نباشد و مشارالیه حاضر به فروش منزل مسکونی خود تحت نظارت مرجع اجراکننده رای نباشد، آن منزل به تقاضای محکوم له به وسیله مرجع اجراکننده حکم با رعایت تشریفات قانونی به فروش رفته و مازاد بر قیمت منزل مناسب عرفی، صرف تأدیه محکوم به خواهد شد؛ مگر اینکه استیفای محکوم به، به طریق سهل ترى، مانند استیفا از محل منافع بخش مازاد منزل مسکونی محکوم علیه یا انتقال سهم مشاعی از آن به شخص ثالث با طلبکار امکان پذیر باشد که در صورت محکوم به از طرق مذکور استیفا خواهد شد.
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه، خانواده و افراد تحت تکفل وی لازم است
- آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفا أذوقه ذخیره می شود. میزان ذخیره سازی آذوقه به عرف بستگی دارد.
- کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق، متناسب با شأن آنان.
- وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاصی که برای امرار معاش محکوم علیه وافراد تحت تکفل وی لازم است. در این خصوص، باید توجه داشت که:
- هرچند ابزار کار در شمار مستثنیات دین است؛ اما محل کار مانند مغازه یا زمین کشاورزی در شمار مستثنیات دین نیست.
- در قانون اجرای احکام مدنی، وسایل کار در صورتی در شمار مستثنیات دین دانسته شده که با توجه به عرف حرفه ای، ابزار کار ساده محسوب شود.
- تلفن مورد نیاز مدیون. در این خصوص باید توجه داشت که:
- فقط یک خط تلفن ممکن است مورد نیاز شخص باشد.
- با توجه به اطلاق ماده، این خط تلفن میتواند ثابت یا سیار باشد.
- مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود، مشروط بر اینکه در صورت توقیف و ضبط أن مبلغ، پرداخت اجاره بها بدون آن مبلغ، موجب عسر و حرج مستأجر باشد و عین مستأجره نیز بیش از شأن محکوم علیه نباشد و مورد نیاز او باشد.
- سؤال: اگر شخصی دارای یک تاکسی و یک خودرو باشد، کدام یک قابل توقیف است؟
- جواب: تاکسی قابل توقیف نیست؛ زیرا وسیله امرار معاش است. در حال حاضر خودرو در شمار مستثنیات دین نیست و قابل توقیف است.
تشخیص تناسب عرفی مستثنیات دین
- مرجع تشخیص این امر که آیا مالی در شمار مستثنیات دین است یا خیر، دادگاه اجرا کننده حکم است.
- مرجع تشخیص این امر که آیا مال معرفی شده، متناسب با شنون عرفی محکوم علیه است یا خیر،دادگاه صادر کننده حکم قطعی است. البته در مواردی مانند اجرای آرای داوری با اجرای آرای هیئت های تشخیص و هیأت های حل اختلاف اداره کار، به دلیل آنکه این آرا، توسط دادگاه صادر نشده، تشخیص متناسب بودن یا نبودن با شئون عرفی محکوم علیه، توسط همان دادگاه اجرا کننده حکم به عمل میآید
- اگر مال توقیف شده مورد نیاز محکوم علیه باشد؛ اما بیش از شئون متعارف وی باشد و آن مال قابل تجزیه نباشد آن مال فروخته می شود مبلغی معادل تهیه مالی متناسب با شئون عرفی و به او داده میشود و بقیه توقیف می شود.
- تصمیم دادگاه در خصوص موارد فوق قابل اعتراض نیست.
یک پاسخ
۱- مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از۹۵% از آبی است که دربارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود آرزوی اینجانب از کودکی این بوده است تا جلو مقدار … متر مکعب آبی را که بیش از ۹۵% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه دربخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود را در محلی به نام تنگه بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس را با احداث بندی (سدی) خاکی بگیرم اینجانب از اینکه مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از ۹۵% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود سهم خلیجی می شود که می خواهند نام آن را به جای فارس به نام جعلی عربی تبدیل کنند ناراضی هستم اینجانب حتی راضی نیستم تا سرریز مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از ۹۵% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود که از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود سهم خلیجی شود که می خواهند نام آن را به جای فارس به نام جعلی عربی تبدیل کنند اینجانب در نظر دارم با تغییر مسیر سرریز مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از ۹۵% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود که از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود را سهم دریاچه فصلی در شهر خنج ازشهرستان خنج استان فارس نمایم. بعد از آن روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس را می توان به مقصد فصل های پائیزی و زمستانی مسافران از سراسر کشور و فصل های بهار و تابستان پرمحصول تبدیل کرد.
۲- آرزوی اینجانب از تاریخ ۱۳۷۰/۱۲/۲۲ تا تاریخ ۱۳۷۶/۰۷/۳۰ که کارمند اداره آب و فاضلاب شهری بخش خنج شهرستان لارستان شرکت آب و فاضلاب شهری استان فارس بوده ام یا از تاریخ ۱۳۷۶/۰۸/۰۱ تا تاریخ ۱۳۸۸/۱۲/۱۲ که کارمند شرکت آب و فاضلاب شهری کلان شهر شیراز بوده ام یا از تاریخ ۱۳۸۸/۱۲/۱۳ تا هم اکنون که کارمند امور آب و فاضلاب شهری شهر صدرا شرکت آب و قاضلاب شهری کلان شهر شیراز هستم یا درآینده که دوست دارم تا کارمند امور آب و فاضلاب شهرستان خنج شرکت آب و فاضلاب استان فارس باشم آرزویم پیگیری احداث تصفیه خانه فاضلاب شهری برای شهرهای خنج و فیشور(شهرهای واقع دراطراف دریاچه فصلی کفه خنج) بوده است آرزویم پیگیری احداث تصفیه خانه فاضلاب روستایی برای روستاهای واقع دراطراف دریاچه فصلی کفه خنج بوده است چون با آب مناسبی که از تصفیه فاضلاب شهرها و روستاهای اطراف دریاچه فصلی کفه خنج به دست می آید می شود کمربند سبزی را به طول ۱۸ کیلومتر و عرض ۸ کیلومتری دراطراف مساحت ۱۳۰ کیلومتری اطراف دریاچه فصلی کفه خنج احداث کرد و شهر خنج را به مقصد فصل های پائیزی و زمستانی مسافران از سراسر کشور و فصل های بهار و تابستان پرمحصول تبدیل کرد.
امام علی (ع) می فرمایند : کسی که آب و خاک یعنی نیروی طبیعی دارد و نیروی انسانی خود را برای بهره برداری به کار نمی بندد و با فقر و گدایی می گذراند نفرین و لعنت بر او باد.
دو نوع زمین خوار در کشور ایران وجود دارد ۱- یکی شخص یا اشخاصی که نتواند یا نتوانند به موقع و به اندازه رشوه خود را به کارکنان (الف – اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان … ب – اداره اجازه برداشت آب از زیر زمین در شهرستان … پ – اداره واگذاری زمین برای توسعه کشاورزی در شهرستان … ت – اداره ثبت اسناد املاک در شهرستان … بپردازد یا بپردازند ۲- یکی شخص یا اشخاصی که نتواند یا نتوانند به موقع و به اندازه رشوه خود را به الف – اداره شهرسازی شهرستان … ب – اداره روستا سازی شهرستان … پ – اداره ثبت اسناد املاک شهرستان …بپردازد یا بپردازند این شخص یا اشخاص از طرف مراجع مربوطه به عنوان زمین خوار به اداره دادگستری شهرستان … معرفی می شوند تا درس عبرتی شوند برای ملت بزرگ ایران