قرار جلب به دادرسی یعنی چه؟

 قرار جلب به دادرسی در سیستم قضایی ایران، مثلا برای رسیدگی به جرائم و مجازات های ارتکابی توسط مجرمین می بایست ابتدا موضوع در دادسرای محل وقوع جرم طرح، و در صورتی که بازپرس و دادستان اولا عمل را جرم تشخیص داده و ثانیا دلایل و مدارک کافی برای اثبات جرم وجود داشته باشد، با قرار جلب به دادرسی پرونده را همراه متهم به دادگاه کیفری صالح که با توجه به نوع جرم یا جرائم ارتکابی مطابق با قانون آئین دادرسی کیفری تعیین می شود ارسال نمایند.

حال در مرحله ی اولیه ی تحقیق و بررسی از جرم و متهم، مقرراتی مطابق با قانون حاکم می باشد که رعایت آن از سوی مقامات قضایی امری الزامی می باشد. لازم به ذکر است برای اینکه از اقدامات بازپرس بابت صدور قرار جلب به دادرسی جلوگیری شود حتما باید از وکیل متخصص کیفری کمک گرفت و برای اینکار از خدمات گروه وکلای سنا با وکلای مجرب و کار آزموده در امور کیفری بهره مند شوید.

در این نوشتار قصد داریم به موضوع قرار جلب به دادرسی مطابق با قوانین حاکم بپردازیم.

مفهوم قرار در مراجع قضایی

 قرار در مرحله ی دادسرا، بازپرس به عنوان مقام تحقیق وظیفه ی تحقیق از متهم، شهود، برسی صحنه جرم و مدارک و دلایل کافی برای اثبات جرم را داراست.

لازم به ذکر است که اگرچه ریاست دادسرا با دادستان بوده و دادستان مقام تعقیب محسوب می شود اما مطابق با قانون آئین دادرسی کیفری، بازپرس در انجام تحقیقات از متهم، از استقلال کامل برخوردار می باشد.

اما در خصوص قرار باید بیان داشت که، به طور کلی تصمیماتی که مراجع قضایی اعم از حقوقی و کیفری در خصوص متهم یا خواهان و خوانده یک دعوا گرفته می شود را رای می نامند.

حال این رای در دو قالب حکم و قرار صادر خواهد شد.

حکم که ماهیتی قاطع دارد فقط از سوی قضات دادگاه قابل صدور بوده و به موضوع و اختلاف میان طرفین، پایان خواهد داد.

اما در قرار که هم در مرحله ی دادسرا و هم در مرحله ی دادگاه قابل صدور می باشد در موارد مختلفی از سوی مراجع قضایی صادر خواهد شد.

گاهی ماهیت صدور قرار بر مبنای نواقص موجود در پرونده می باشد یا اشکالاتی در طرح دعوا وجود دارد.

برای مثال، موضوع در دادسرا یا دادگاه صالح مطرح نشده باشد یا شخص در دعوا ذینفع نیست و مواردی از این قبیل…

گاهی هم هدف از صدور قرار، تصمیم گیری موقتی در خصوص پرونده می باشد.

برای مثال اگرچه پرونده ی متهم هنوز در مرحله ی دادسرا در حال رسیدگی می باشد اما به جهت دسترسی به متهم و جلوگیری از قرار وی قرار بازداشت موقت از سوی بازپرس صادر خواهد شد.

و در نهایت صدور قرار برای اتخاذ تصمیم نهایی در خصوص پرونده می باشد.

برای مثال صدور قرار موقوفی تعقیب برای متهمی که شاکی رضایت داده است، صدور قرار منع تعقیب برای پرونده ای که دلایل کافی برای اثبات جرم وجود نداشته است و ….

انواع قرار در مرحله ی دادسرا

پس از آشنایی با مفهوم قرار که هم در دادسرا و هم در دادگاه توسط مقامات قضایی مورد استفاده قرار می گیرد در این مبحث قصد داریم در خصوص انواع قرار توضیحات بیشتری ارائه نماییم.

• قرار های تامینی و نظارتی در دادسرا

به منظور حفظ و دسترسی به متهم قرار های زیر برای متهم یا متهمین پرونده صادر خواهد شد.

الف – التزام به حضور با قول شرف.

ب – التزام به حضور با تعیین وجه التزام.

پ – التزام به عدم خروج از حوزه قضائی با قول شرف.

ت – التزام به عدم خروج از حوزه قضائی با تعیین وجه التزام.

ث – التزام به معرفی نوبه‏ ای خود به صورت هفتگی یا ماهانه به مرجع قضائی یا انتظامی با تعیین وجه التزام.

ج – التزام مستخدمان رسمی کشوری یا نیروهای مسلح به حضور با تعیین وجه التزام، با موافقت متهم و پس از اخذ تعهد پرداخت از محل حقوق آنان از سوی سازمان مربوط.

چ – التزام به عدم خروج از منزل یا محل اقامت تعیین شده با موافقت متهم با تعیین وجه التزام از طریق نظارت با تجهیزات الکترونیکی یا بدون نظارت با این تجهیزات.

ح – اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله.

خ – اخذ وثیقه اعم از وجه نقد، ضمانت‏ نامه بانکی، مال منقول یا غیر منقول.

د – بازداشت موقت با رعایت شرایط مقرر قانونی.

• قرار های اعدادی یا مقدماتی

این ها قرار ها دارای ماهیت موقتی بوده و قاضی یا بازپرس پرونده به جهت تکمیل تحقیقات و کمک به تصمیم گیری نهایی از آنها استفاده می کنند. مواردی از قبیل؛ قرار تحقیق محلی، قرار معاینه محل، قرار کارشناسی، قرار اتیان سوگند، قرار اناطه (ارجاع موضوع به مرجع قضایی دیگر جهت تصمیم گیری و اعلام نظر) و… را شامل می شود.

• قرارهای نهایی در دادسرا

 این قرار ها به شکایت میان طرفین پایان می دهد که شامل موارد زیر می باشد.

قرار موقوفی تعقیب، منع تعقیب، توقف تحقیقات و جلب به دادرسی از جمله قرار های نهایی می باشند.

منظور از قرار جلب به دادرسی چیست؟

 قرار جلب به دادرسی در دادسرا توسط بازپرس در مواردی که از نظر تحقیقات شخص متهم جرمش مشخص شده باشد و بازپرس معتقد بر این باشد که بر اساس تحقیقات و بررسی های به عمل آمده بازپرس قرار جلب به دادرسی صادر میکند و به دادستان ارسال میکند دادستان در صورتی که نسبت به این قرار تایید کرد که شخص متهم مجرم است با این قرار مواقت می کند در این موارد دادستان با صدور کیفرخواست پرونده را به همراه متهم به دادگاه کیفی ارسال میکند. بب

در واقع صدور قرار جلب به دادرسی نشانگر پایان تحقیقات بازپرس و اعلام مجرمیت متهم در پرونده می باشد.

موافقت دادستان با جلب دادرسی چگونه است؟

قرار جلب به دادرسی صادره از سوی بازپرس می بایست توسط دادستان تائید شود. در این باره دو حالت قابل تصور می باشد.

حالت اول موافقت دادستان با قرار جلب به دادرسی صادره از سوی بازپرس می باشد، در این صورت مطابق با ماده ۲۶۸ قانون آئین دادرسی کیفری، دادستان ظرف دو روز با صدور کیفر خواست، از طریق شعبه بازپرسی بلافاصله پرونده را به دادگاه صالح ارسال می کند.

اما در حالت دوم دادستان با تصمیم بازپرس مبنی برقرار جلب به دادرسی موافقت نمی کند در این صورت بازپرس می تواند مطابق با نظر دادستان عمل نموده و از صدور قرار جلب به دادرسی خودداری کند یا اینکه همچنان به عقیده خود مبنی بر قرار جلب به دادرسی اصرار نماید.

در این صورت مطابق با ماده ۲۶۹ قانون آئین دادرسی کیفری:

پرونده برای حل اختلاف به دادگاه صالح ارسال می شود و طبق تصمیم دادگاه عمل خواهد شد.

لازم است در این خصوص به بیان نکاتی بپردازیم:

در کیفرخواست که از سوی دادستان صادر خواهد شد مواردی از قبیل:

مشخصات متهم، آزاد، تحت قرار تامین یا نظارت قضائی بودن متهم و نوع آن و یا بازداشت بودن وی با قید علت و تاریخ شروع بازداشت، نوع اتهام، تاریخ و محل وقوع جرم، ادله انتساب اتهام، مستند قانونی اتهام، سابقه محکومیت موثر کیفری متهم، خلاصه پرونده شخصیت یا وضعیت روانی متهم درج می شود که قاضی دادگاه با مطالعه آن اشراف کاملی به پرونده پیدا نماید.

منظور از دادگاه صالح درصورت اختلاف بین بازپرس و دادستان، دادگاهی است که اگر قرار جلب به دادرسی صادر می شد مطابق با قانون آئین دادرسی کیفری، برای رسیدگی می بایست به آنجا ارسال شود.

برای مثال اگر موضوع شکایت کلاهبرداری یا سرقت تعزیری ساده باشد، مطابق با قانون آئین دادرسی کیفری، دادگاه کیفری دو محل وقوع جرم، پس از مرحله ی دادسرا می بایست به جرم رسیدگی نماید.

پس در صورتی که اختلافی میان بازپرس و دادستان در مرحله تحقیقات به وجود آید همان دادگاه کیفری دو محل وقوع جرم می بایست به این اختلاف رسیدگی نماید.

در خاتمه ی مبحث به جهت آشنایی بیشتر با موضوع، به یک نمونه قرار جلب به دادرسی صادره از بازپرس اشاره خواهیم کرد.

نمونه قرار جلب به دادرسی

دادستان محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان …..

در خصوص اتهام آقای…. فرزند….متولد…. فاقد سابقه محکومیت کیفری، آزاد با قید وثیقه دائر بر:خیانت در امانت و جعل در مبایعه نامه عادی موضوع شکایت، پرونده در مسیر تحقیقات قرار گرفت که نظر به محتویات پرونده و با عنایت به دلایل حاصله از جمله: ۱-شکایت شاکی ۲-گزارش ضابطین ۳-شهادت شهود ۴-نظریه ی کارشناسی

بزه انتسابی محرز بوده و با توجه به انطباق با موضوع با مواد ۵۳۶ و ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی و همچنین مستندا به ماده ۲۵۶ قانون آئین دادرسی کیفری قرار جلب به دادرسی متهم را صادر و اعلام می دارد.

دفتر مقرر است پرونده را در اجرای ماده ۹۲ قانون اخیرالذکر، سریعا به نظر دادستان محترم برساند و درصورت موافقت و پس از تنظیم کیفرخواست به مرجع صالح ارسال گردد.

نتیجه گیری

برای رسیدگی به جرائم و مجازات های ارتکابی توسط مجرمین می بایست ابتدا موضوع در دادسرای محل وقوع جرم طرح، و در صورتی که بازپرس و دادستان اولا عمل را جرم تشخیص داده و ثانیا دلایل و مدارک کافی برای اثبات جرم وجود داشته باشد، بازپرس با صدور قرار جلب به دادرسی و صدور کیفرخواست از سوی دادستان پرونده را همراه متهم به دادگاه کیفری صالح که با توجه به نوع جرم یا جرائم ارتکابی مطابق با قانون آئین دادرسی کیفری تعیین می شود ارسال نمایند.

سوالات متداول

منظور از قرار جلب به دادرسی چیست؟

در صورتی که بازپرس رسیدگی کننده به جرم، با انجام تحقیقات لازم و دلایل موجود در پرونده اعتقاد به مجرمانه بودن عمل ارتکابی متهم داشته باشد، اقدام به صدور قرار جلب به دادرسی می نماید که می بایست جهت اظهار نظر به دادستان ارسال شود.

قرار های اعدادی یا مقدماتی چیست و در چه مواردی صادر می شود؟

در روند رسیدگی به پرونده، ممکن است اقداماتی به جهت روشن شدن موضوع از سوی مقامات قضایی لازم و ضروری بنظر برسد، این اقدامات مواردی از قبیل، تحقیق و معاینه محل، کارشناس و… می باشد که قرار های اعدادی یا موقتی نامیده می شود.

در صورت مخالفت دادستان با بازپرس در قرار جلب به دادرسی آیا بازپرس مکلف به تبعیت می باشد؟

خیر، بازپرس به عنوان مقام تحقیق مطابق با قانون از استقلال کامل برخوردار بوده و در صورتی که دادستان با تصمیم وی مبنی بر قرار جلب به دادرسی مخالفت نماید، موضوع به دادگاه کیفری صالح به رسیدگی جهت حل اختلاف فرستاده خواهد شد.

آیا قرار جلب به دادرسی قابل اعتراض می باشد؟

قانون آئین دادرسی کیفری، اقدام به تصریح قرار های قابل اعتراض نموده است که درآن نامی از قرار جلب به دادرسی به چشم نمی خورد پس در نتیجه این قرار قطعی و غیر قابل اعتراض می باشد.