امروزه با پیشرفت تکنولوژی و استفاده روزافزون از فضای سایبر و اینترنت که بخشی از زندگی مردم شده است و افراد جامعه هر یک به نحوی با این ابزار هوشمند درگیر هستند و بسیاری از اطلاعات خود را در آن جای داده و بهره می برند.
البته فضای اینترنت مصون از جرم نیست و در اینترنت شاهد به وجود آمدن برخی از عناوین مجرمانه هستیم، و برای آن که هیچ مجرمی نباید بدون مجازات باقی بماند و همچنین هیچ فرد مجرمی را نمی توان قبل از تصویب ماده قانونی مجازات کرد به همین دلیل قانون جرایم رایانه ای برای عناوین مجرمانه جدید همانند تخریب و اخلال داده (هک) تصویب گردید.
این قانون خلا قانون جرایم سایبری را پوشش داده و از تمام قربانیان سایبری حمایت می کند.
در این نوشته قصد بررسی و مجازات جرم هک و مجرمان این جرم را داریم و در خصوص آن توضیحاتی ارائه خواهد شد.
هک چیست؟ و هکر چه کسی است؟
هکر کسی است که عمل هک را انجام می دهد و هک به معنای نفوذ به یک سیستم هوشمند خواه رایانه باشد خواه ابزار هوشمندی که به اینترنت متصل هستند اعم از گوشی و نرم افزار های شبکه های اجتماعی.
البته هکرها در یک دسته بندی جای نمی گیرند و به دسته های متفاوتی تقسیم می شوند که آن ها را بر اساس کلاه هایشان دسته بندی می کنند:
- هکر های کلاه سیاه.
- کلاه سفید.
- کلاه خاکستری.
این دسته بندی بر اساس هدفی که ایشان دارند به آن ها تعلق می گیرد.
هکر های کلاه سیاه به هدف دزدی و خراب کاری عمل هک را انجام می دهند.
هکر های کلاه سفید که افراد اخلاق مداری هستند بیشتر برای تست نفوذ پذیری و رفع مشکلات امنیتی و بالا بردن امنیت کار می کنند، و در نهایت هکر های کلاه خاکستری که هدف خاصی را دنبال نمی کنند و صرفا برای تفریح و خودنمایی به سیستم ها نفوذ می کنند.
در این نوشته موضوع بحث ما هکر های کلاه سیاه می باشند و البته شاید تصور کنید که کلاه خاکستری ها مستثنی می باشند که تصور غلطی است و همانطور که توضیحش خواهد آمد ایشان هم مجرم هستند.
جرم انگاری هک در قانون ایران و مجازات هک
در قانون ایران اگر چه از هک نامی برده نشده است ولی در مبحث جرایم علیه محرمانگی داده ها و سامانه های رایانه ای و مخابراتی؛ در ماده ۷۲۹ بخش یکم تعزیرات قانون مجازات به مجازات دسترسی غیر مجاز پرداخته است که دسترسی غیرمجاز به سامانه های رایانه ای و یا مخابراتی، که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است؛ مجازات حبس از ۳ ماه تا یکسال و جزای نقدی در نظر گرفته شده است.
در قانون ایران تبلیغ و تولید محتوای آموزشی با موضوع هک هم جرم محسوب می شود.
جرم هک یک جرم مطلق!
جرم هک و دسترسی غیر مجاز در قانون ایران یک جرم مطلق محسوب می شود.
به این معنا صرف انجام دادن آن (دستیابی به اطلاعات) ارتکاب جرم تلقی می شود و اگر فردی صرفا برای خودنمایی و نشان دادن قدرت خود بدون سو قصد و بدون داشتن نیت هایی که جرم هک برای آن ها نیت ها انجام می شود مثل اخاذی، دزدی، اخلال داده ها. حتی بدون این نیت ها باز هم مجرم محسوب شده و قانون جرم و مجازات هک را بر او بار می کند.
در قانون ایران حتی اگر دسترسی به داده ها و سو استفاده از آن ها غیر عمدی باشد، فقط مجازات کیفری جرم هک ساقط می شود ولی جنبه حقوقی و جبران خسارت باقی می ماند.
هک شدن توسط نزدیکان دوستان و یا حتی همسر!
هک حتی اگر توسط نزدیکان انجام شود باز هم جرم محسوب می شود.
برای مثال اگر هک شبکه های اجتماعی و همچنین تلفن همراه حتی اگر توسط همسر شخص رخ دهد جرم محسوب می شود و مطابق قوانین مربوطه برای مجرم، مجازات هایی در نظر گرفته شده است.
مجازات کسانی که به صورت غیرمجاز به داده های افراد، شامل صوت، تصویر، متن یا گفتگو ها دستبرد می زنند به دو سال حبس و جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
هک مقدمه ای برای جرایم دیگر
جرم هک معمولا به تنهایی رخ نمی دهد بلکه هک مقدمه و زمینه ای است برای جرایم دیگر است.
برای مثال افراد هکر معمولا هک نمی کنند که هک کرده باشند بلکه در پس این کار مقاصدی دارند و سو استفاده هایی می خواهند بکنند.
ممکن است شنیده باشید که افرادی زنگ می زنند و مدعی می شوند که تمام عکس ها و فیلم ها اطلاعات شما را که در گوشی، رایانه و یا شبکه های اجتماعی بوده را در اختیار دارند و برای منتشر نکردن آن از صاحب اطلاعات درخواست پول کنند که معمولا هم یک سری از آن اطلاعات را می فرستند تا تصور نشود که یک تهدید تو خالی است.
بنابراین در بیشتر مواقع جرم هک یک جرم مستقل نیست بلکه مقدمه ای است که اگر نباشد جرایم دیگر رخ نمی دهد و معمولا مقدمه جرایمی نظیر اخاذی، سو استفاده های جنسی، سرقت، فروش اطلاعات و… می باشند.
دادگاه صالح برای رسیدگی و روند رسیدگی و آدرس آن.
جرم هک در دادسرای ویژه جرایم سایبری رسیدگی می شود و در حال حاضر به فعالیت های تخصصی در این زمینه می پردازد که حضور کارشناسان متخصص در کنار قضاتی که به اطلاعات روز آگاه هستند سبب شده که این دادسرا موفق عمل کند.
روند رسیدگی که معمولا با تحقیقات اولیه و ارجاع موضوع به پلیس فتا (پلیس فضای تبادل اطلاعات) جهت اظهار نظر تخصصی رسیدگی به موضوع ادامه خواهد یافت و درصورت احراز مجرمیت توسط دادسرا، پرونده جهت رسیدگی و صدور حکم، به دادگاه کیفری ارسال می گردد.
دادسرای جرایم رایانه ای (دادسرای ناحیه ۳۱) در خیابان شریعتی بالاتر از تقاطع طالقانی، نرسیده به بهار شیراز، نبش کوچه فرهاد می باشد.
نتیجه گیری
عمل هک در قانون ایران جرم انگاری شده و اگر کسی حتی تبلیغاتی برای هک کردن گوشی افراد یا شبکه های مجازی انجام دهد مرتکب جرم شده است و صرف تبلیغ کار جرم محسوب می شود و همچنین آموزش هک کردن و یا فروش محتواهای آموزشی هک.
خود هک در قانون ایران جرم جداگانه ای دارد اما معمولا جرم هک با جرایم دیگری همراه می شود که خود آن جرایم جداگانه مورد عقاب و بازخواست قرار می گیرند.
هک حتی اگر توسط دوستی برای شوخی و یا همسری برای چک کردن همسر خود رخ بدهد در قانون مربوط جرم محسوب شده و فرد را مستحق مجازات می باشد.
سوالات متداول
چند نوع هکر داریم و هکر های موضوع بحث ما را نام ببرید؟
سه نوع هکر داریم کلاه سیاه، کلاه سفید و کلاه خاکستری که موضوع بحث ماه کلاه سیاه ها و کلاه خاکستری ها می باشند.
مجازات هک در قانون ایران چیست؟
فرد مرتکب جرم هک به سه ماه تا یک سال بسته به موضوع هک محکوم می شود.علاوه بر این حبس جزای نقدی نیز برای او در نظر گرفته شده است.
هک معمولا با چه جرایم همراه می شود؟
هک در بیشتر مواقع تنها هدف مجرم نمی باشد و با جرایمی مثل سرقت اطلاعات اخاذی و بی آبرو کردن افراد و نشر اطلاعات خصوصی افراد رخ می دهد.
