آیا اسکرین شات مدرک محسوب میشود؟

برای اینکه بتوانیم در مقام اثبات و ادعای خود اقدام به طرح دعوا یا شکوائیه نماییم جدای از اینکه می بایست به قوانین اصلی و ایجاد کننده حق از جمله:

• قانون مدنی.
• قانون مجازات.
• قانون تجارت.

آشنا بود، می بایست به قوانین دیگری که بیان گر طریقه ثبت دعوا و شکایت، مقررات جلسات دادرسی تا صدور حکم و یا اعتراض به آرا  می باشد نیز آشنا و تسلط نسبی داشت.

یکی از الزامات و مقرراتی که طبیعتا برای اثبات هر ادعا یا شکوائیه ای ضروری و البته بدیهی محسوب می شود وجود ادله و دلایل قانونی و مشروع است.

در این نوشتار قصد داریم مختصری به ادله و دلایل اثبات کننده هر ادعا بپردازیم.

ادله اثبات دعوا

همانطور که بیان کردیم، یکی از مقدمات طرح هر ادعا و دعوایی وجود دلیل می باشد.

دلایل اثبات کننده که در قانون بدان تصریح شده در اکثر موارد بین دعوای حقوقی و کیفری مشترک می باشد که قصد داریم به آن بپردازیم.

اقرار

اقرار عبارت است از اخبار به حقی است برای غیر به ضرر خود، اقرار یکی از قوی ترین و موثر ترین ادله برای اثبات هر ادعایی محسوب می شود.

این ادله به نوعی است که پس از بیان آن و در صورت علم قاضی به صحت و شرایط اقرار، بر اساس همان اقدام به صدور رای نموده و به ادله ی دیگری توجهی نخواهد کرد.

شهادت

مطابق تعریف ارائه شده از شهادت، شهادت عبارتست از:

شخص یا اشخاصی که به نفع یکی از اصحاب دعوی و بر ضرر دیگری اعلام اطلاع و خبر از وقوع امری می نمایند.

شاهد برای شهادت دادن می بایست دارای یکی سری شرایط باشد.

برای مثال بلوغ، عقل، ایمان، عدالت، عدم وجود انتفاع شخصی برای شاهد یا رفع ضرر از وی، عدم وجود دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا و عدم اشتغال به تکدی و ولگردی باشد.

سند 

یکی از دیگر ادله ی اثبات دعوا که نقش مهمی را علی‌الخصوص در دعاوی حقوقی ایفا می کند سند است.

سند عبارتست از:

هر نوشته ای است که قابل استناد باشد و دادگاه آن را به عنوان دلیلی برای اثبات ادعا بپذیرد.

سند به دو صورت تنظیم می شود:

• سند رسمی.
• سند غیر رسمی.

سند رسمی توسط مقامات صالح و مطابق ضوابط و مقررات موجود صادر می شود و از ارزش بالایی برخوردار است و سند عادی سندی است که بین طرفین منعقد می شود و در صورت وجود شرایط لازم و تشخیص مقام قضایی ممکن است ترتیب اثر به آن داده شود.

سوگند

قسم یا سوگند از دیگر ادله ای است که در صورت نبود سایر ادله که به آن اشاره شد ممکن است منجر به اثبات ادعای مدعی شود.

سوگند در کلیه دعاوی اعم از مالی و غیر مالی کاربرد دارد منتهی می بایست تحت شرایطی انجام شود.

سوگند باید مطابق قرار دادگاه و با لفظ جلاله (والله – بالله – تالله) یا نام خداوند متعال به سایر زبان ها ادا گردد.

همچنین؛ دادگاه نمی تواند بدون درخواست اصحاب دعوا سوگند دهد و اگر سوگند داد اثری بر آن مترتب نخواهد بود.

قسامه

قسامه با سوگند متفاوت است و فقط در امور کیفری آن هم در موارد بسیار خاص و نادری محقق می شود.

قسامه، سوگند هایی است که از جانب مدعی برای اثبات یک جنایت مطرح می شود و اصولا زمانی مطرح می شود که هیچ ادله ی دیگری برای اثبات جرم وجود نداشته باشد.

برای مثال قتلی اتفاق افتاده است و مطابق شواهد شخصی مظنون به ارتکاب آن است ولی هیچ دلیلی برای اثبات آن و انتساب آن به مظنون وجود ندارد در این صورت شاکی با حاضر نمودن ۵۰ نفر از بستگان خود و سوگند خوردن آنها مبنی بر قتل توسط متهم ادعای شاکی را اثبات می شود.

امارات اثبات دعوا

ادله در صورت وجود شرایط لازم و قانونی  به خودی خود منجر می شد که قاضی طبق آن اقدام به صدور رای نماید.

اما اماره به تنهایی و مستقل موجب نمی شود تا قاضی بدان حکم نماید بلکه به همراه سایر قرائن ممکن است منجر به اقناع قاضی و صدور حکم شود.

اماره در اصطلاح اوضاع و احوالی است که به حکم قانون یا در نظر قاضی دلیل بر امری شناخته می‌شود.

امارات قانونی

قانون گذار به صورت محدود مصادیقی را بیان داشته است که در صورت وجود آن مصادیق و علم قاضی به درستی و صحت آن به همراه سایر مدارک حکم به منازعه و اختلاف موجود دهد.

مواردی از قبیل:

• معاینه محل.
• تحقیق محلی.
• ارجاع امر به کارشناس.

از جمله مصادیقی هستند که به عنوان اماره در قانون بیان شده اند.

امارات قضایی

همانطور که گفتیم مصادیقی را که به قاضی کمک می کرد تا به نوعی به تنازع و اختلاف موجود رسیدگی و اقدام به صدور رای نماید بسیار محدود بودند و بسیاری از موارد که ممکن است به کمک قاضی بیاید و موجب علم قاضی شود که منتهی در قانون ذکر نشده است.

اما این به آن معنی نیست که قاضی حق ندارد از آنها استفاده کند بلکه بیان گر این موضوع است که به تنهایی نمی تواند اثبات کننده ادعا باشد و حتما می بایست به همراه اماره قانونی یا ادله دیگری باشد تا بتوان به آن ترتیب اثر داد.

مواردی از جمله:

• فایل صوتی.
• فیلم.
• ایمیل.
• پیامک.
• اسکرین شات و…

از مصادیق اماره قضایی هستند.

ادله الکترونیک و جایگاه آن در دادرسی ایران 

با توجه به اینکه امروزه نسبت به گذشته افراد حضور فعال و موثر تری در فضای مجازی دارند، بسیاری از طریق فضای مجازی دارای کسب و کار می باشند و طبیعتا ارتباط افراد هم در فضای مجازی بسیار بیشتر از فضای حقیقی می باشد.

همه ی این عوامل دست به دست هم می دهند تا یک شخصی که ادعای حقی بر دیگری را دارد یا بخواهد در برابر ادعای مدعی از خود دفاع نماید متوسل به همین فضای مجازی و اتفاقات و رویداد های آن  شود.

در این خصوص باید بیان داشت که ادله الکترونیکی ،(فایل صوتی فیلم، اسکرین شات و…) در زمره امارات قضایی هستند و همانطور که اشاره شد به تنهایی اثبات کننده یا نفی کننده دعوا یا شکوائیه نمی باشند بلکه همراه با سایر ادله می توانند منجر به علم و اقناع قاضی شوند.

امارات حاصل از اپلیکیشن های خارجی

اطلاعات و مدارکی که از برنامه هایی نظیر:

• تلگرام.
• واتس اپ.
• فیس بوک و…

که اطلاعات و سرور های آن در ایران وجود ندارد اصولا و بنابر رویه محاکم  نمی توانند جز امارات قضایی مورد توجه قرار بگیرند و معمولا قضات محترم آنها را جز مدارک اثبات یا نفی کننده تلقی نمی کنند.

نتیجه گیری مبحث

در پایان و با توجه به آنچه که گفته شد، برای اثبات هر ادعایی یا نفی ادعاهای مدعی نیازمند این هستیم تا با ادله و امارات موجود نسبت به اثبات یا نفی موضوع اقدام کنیم.

ادله اثبات  (اقرار، شهادت و…) و امارات قانونی (تحقیق محلی ،کارشناسی و…) در قانون مشخص هستند ولی امارات قضایی مشخص نشده اند و می تواند هر چیزی که همراه با دلایل اصلی موجب علم و اطلاع قاضی شود باشد.