اقاله ملک چیست و بررسی شرایط و قوانین اقاله

امروزه به جهت گسترش مبادلات و مراودات اشخاص، انعقاد عقد و قراردادها جزء جدایی ناپذیر از زندگی‌های ما شده است و در طول سال، ممکن است که اشخاص برای کارهای خود قراردادها و عقود متعددی را منعقد سازند، از این رو داشتن اطلاعات در این خصوص ضروری تلقی می‌شود.

یکی از مهمترین مسایلی که افراد باید به آن توجه نمایند، اقاله است. در این مطلب برانیم تا به مفهوم اقاله در فقه، حقوق، مبنای قانونی اقاله، شرایط صحت اقاله و همچنین مباحث مهم و پرکاربردی چون اقاله ملک و آثار ناشی از آن و بیان نمونه‌ای از اقاله نامه ملک بپردازیم.

اقاله چیست؟

اقاله در حقیقت یک اصطلاح فقهی است که به معنای موافقت کردن با انحلال معامله می‌باشد. در اصطلاح حقوقی اقاله یا تفاسخ عملی است دوطرفه که یکی از موارد انحلال عقد و قرارداد است و علت اقاله آن است که در صورتیکه طرفین معامله‌ای که انجام شده است پشیمان شوند، قرارداد بدون متضرر شدن طرفین، امکانپذیر باشد.

به عنوان نمونه: شخصی ماشینش را به دیگری به مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان می‌فروشد ولیکن بعد از گذشت ۴ روز از این اتفاق به هر دلیلی پشیمان می‌شود و نزد خریدار می‌رود و رضایت او را جلب می‌نماید که عقد و قرارداد را برهم بزنند، در صورتی که طرف مقابل که خریدار است رضایت دهد، اقاله اتفاق می افتد و با رضایت طرفین، عقد به کلی منحل می‌گردد.

باید در نظر داشت که در اقاله، طرفین قرارداد تصمیم می‌گیرند که همه چیز را به حالت قبل بازگردانند، به همین جهت طرفین نمی‌توانند در آن شرطی را اضافه نمایند و یا حذف کنند. و اگر این شروط را بگذارند هم شرط باطل خواهد بود و هم اقاله.

به عنوان مثال: شخصی خانه‌ای را به قیمت ۸۰۰ میلیون تومان خریداری کرده است و ۲۰۰ میلیون تومان را نقداً پرداخت نموده است ولی بعد از یک هفته، خریدار و فروشنده خانه با هم توافق می‌کنند که قرارداد را اقاله نمایند و برهم بزنند.

در اینجا اگر فروشنده به خریدار بگوید که ۵ میلیون از پولی که دریافت کرده است را به او پس نمی‌دهد، این شرط باطل و عمل اقاله نیز باطل خواهد بود.

البته باید در نظر داشت که اقاله در نکاح، ضمان، وقف، ایقاعات و اقاله اخبار و اقرار راه ندارد.

آیا اقاله مبنایی قانونی دارد؟

بله بر اساس ماده ۲۸۳-۲۸۸ قانون مدنی، اقاله عقد دوم محسوب می‌شود و موضوعش از بین رفتن عقد نخست است که پس از معامله طرفین می‌توانند با تراضی معامله را کلاً و یا جزیا اقاله و تفاسخ نمایند حتی اگر مورد معامله تلف شده باشد.

اقاله با هر لفظی و یا فعلی ممکن است که واقع شود و همچنین به یاد داشته باشید که اقاله با فسخ یکی نیست زیرا فسخ، حقی است که برای یک طرف ایجاد می‌شود ولی اقاله با رضایت ۲ نفر است و حقی است دوطرفه.

عناصر عقد اقاله چیست؟

اقاله همچون سایر عقود دارای عناصری است که آن عناصر عبارتند از:

1. وجود یک عقد و یا قرارداد لازم الاجرا به طور صحیح اعم از شفاهی و یا کتبی.
2. عقد اولی که منعقد شده است از عقود لازم یا حداقل از سوی یک طرف لازم باشد.
3. از طریق توافق این امر شکل می‌گیرد و تراضی لازم است.

شرایط صحت اقاله کدام است؟

۱-قصد و رضای طرفین مورد معامله

۲-اهلیت داشتن طرفین

۳-معلوم و معین بودن موضوع اقاله

اقاله ملک چیست؟

اقاله ملک نیز مانند هر اقاله‌ای دیگر به معنای برهم زدن دو جانبه قرارداد ملکی است که میان طرفین منعقد شده است.

باید توجه داشته باشید که اقاله باعث از بین رفتن تمام اجزای قرارداد و تمامی تعهدات طرفین می‌شود و پس از اقاله نمی‌توان هیچ گونه استنادی نسبت به این قرارداد نمود، فلذا بعد از اقاله به یاد داشته باشید که پول و یا سند باید به حالت قبل باز می‌گردد و دو طرف دیگر هیچگونه تعهدی نسبت به هم نخواهند داشت.

آثار اقاله در ملک چیست؟

پس از اقاله تمامی تعهدات قبلی دو طرف ساقط می‌شود و از بین می‌رود و دیگر هیچ گونه الزام به انجام تعهدی وجود نخواهد داشت.

برای مثال: اگر طی قرارداد مبایعه نامه ‌ای آپارتمانی با ارزش ۱ میلیارد تومان مورد معامله قرار بگیرد، حتی اگر تمامی پول را خریدار به فروشنده داده باشد، بازهم می‌توانند که باهم قرارداد را اقاله کنند و توافقاتشان را از بین برند و با اقاله، پول به خریدار و سند به فروشنده بازخواهد گشت.

چگونه دعوای اثبات اقاله را مطرح نمایم؟

دعوای اثبات اقاله دعوایی است مالی و هزینه دادرسی آن بر اساس دعاوی مالی محاسبه می‌شود و بدین ترتیب است که تا ۱ میلیون تومان، ۲ درصد و بیش از آن ۳ درصد مبلغ خواسته می‌باشد.

این دعوا همانند بسیاری از دعاوی دیگر برای شروع به رسیدگی نیازمند دادخواست است که باید نزد دفاتر خدمات الکترونیک قضایی رفته و خواسته‌ای مبنی بر تقاضای صدور حکم به اثبات اقاله موضوع قرارداد تقاضا نموده و آن را تکمیل نمایید.

دادگاه صالح برای رسیدگی به این دعوا، دادگاه محل اقامت خوانده می‌باشد.

نمونه اقاله نامه ملک:

نمونه اقاله نامه (ملک، اجاره، مبایعه نامه، خودرو،…)

نمونه دادخواست:

اقاله نامه

توضیحات اینکه هر یک از طرفین قرارداد شماره……………………… مورخه………………. در ارتباط با قرارداد مربوط به ………………………………… (در این قسمت نوع قرارداد اعم از اجاره و پیمانکاری و مبایعه نامه و…رامی نویسید)

که عبارتند از:

1. آقای…..(بعنوان ……………)فرزند….. شماره ملی ….. به آدرس…..
2. آقای…..(بعنوان …………….)فرزند….. شماره ملی….. به آدرس…..

قرارداد فوق الذکر را با رضایت کامل و میل قلبی اقاله نموده.

و پس از اقاله………….. (در قسمت ذیل تعهدات طرفین را پس از اقاله بنویسید)

1. طرف اول متعهد است…………………………………
2. طرف دوم متعهد است……………………………..

محل امضای طرفین

محل امضای شهود