موضوع مالکیت از اولین موضوعاتی است که بشر از بدو سکونت دائمی خود با آن درگیر بوده است. اینکه محلی که انسانی آن را در تصرف دارد باید از آن خودش باشد تا از تعرض مصون بماند همواره از مباحثی بوده که در جوامع مختلف، برای آن قواعدی وضع شده است.
یکی از قواعدی که در کشور های مختلف به عنوان ابزاری برای شناسایی مالکیت افراد بر املاک استفاده می شود، اسناد مالکیت است.
در کشور ما اسناد مالکیت در طول تاریخ اسامی مختلفی داشته است و سند رسمی، قولنامه، مبایعه نامه و بنچاق از جمله این اسناد هستند.
در رابطه با سند رسمی و قولنامه و مبایعه نامه، به این علت که در بین مردم رایج تر است، اطلاعاتی نسبی وجود دارد. در این مطلب به اینکه بنچاق چیست و تفاوت بنچاق با سند چیست میپردازیم.
بنچاق چیست؟
در گذشته و پی از تصویب قانون ثبت، بنچاق یک سند مالکیت بود. بنچاق در آن زمان سندی بود که توسط افرادی که سواد داشتند نوشته می شد و توسط علما و مراجع دینی تایید میشد و ارزش سند مالکیت را داشت. در واقع در آن زمان سند رسمی اصلا وجود نداشت و بنچاق سند ملک محسوب میشد.
امروزه هم سندی به اسم بنچاق وجود دارد اما معنا و استفاده و ارزش آن تفاوت کرده است. بعد از تصویب قانون ثبت، معنا و کاربرد بنچاق تغییر کرد. امروزه بنچاق سندی است که پس از نقل و انتقال رسمی ملک توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم می گردد و در واقع یک سند رسمی است.
در بنچاق تمامی جزئیات، متعلقات و مشخصات ملک از جمله شماره‌های مربوط به آب، برق، تلفن و غیره با دقت ذکر می گردد و این موارد در دفترچه مالکیت یا سند منگوله دار وجود ندارد.
کاربرد بنچاق چیست؟
همانگونه که گفته شد، در گذشته بنچاق، سند مالکیت بود. اما امروزه مشخصات ملک در آن ذکر میشود. هم زمین بنچاق دارد هم ملک مسکونی و تجاری و هم آپارتمان.
شما برای اینکه ملکی را خریداری کنید باید برای اینکه از تمامی جزئیات، متعلقات و مشخصات ملک از جمله شماره‌های مربوط به آب، برق، تلفن و غیره مطلع باشید حتما بنچاق را مطالعه نمایید.
سند و بنچاق چه فرقی دارند؟
اگر بنچاق به همان معنای اولیه مد نظر باشد که منظور همان اسناد دست نویس قدیمی است که به عنوان سند مالکیت استفاده می شده است، اما امروزه بنچاق که در حقیقت نام اصلی آن «برگ معاملات تک برگی» است، که در میان عموم مردم به بنچاق معروف است.
بنچاق کم کم از میان مردم به قانون راه یافت و در قانون لفظی به نام بنچاق نداریم. این برگ که مردم به آن بنچاق میگویند و قانون آن را برگ معاملات تک برگی مینامد، همان است که در آن تمامی جزئیات، متعلقات و مشخصات ملک از جمله شماره‌های مربوط به آب، برق، تلفن و غیره نوشته میشود.
چگونه بنچاق های قدیمی به سند تبدیل می شوند؟
الزامی است که املاکی که بعد از سال ۱۳۹۱ معامله شده اند سند تک برگی داشته باشند و املاک دارای بنچاق باید بنچاق خود را به سند تک برگی تبدیل نمایند. برای تبدیل بنچاق به سند مدارک زیر لازم و مراحل زیر باید طی شود.
مدارک مورد نیاز برای تبدیل بنچاق به سند تک برگ:
- اصل سند مالکیت منگوله‌دار در صورت وجود
- آدرس و کد پستی ملک
- درصورتی‌که مالک ملک، خریدار جدیدی باشد، ارائه کد ملی و آدرس مالک جدید.
- به همراه داشتن بنچاق و تکمیل فرم خلاصه معامله
- ارائه فرم درخواست سند تک برگ
مراحل تبدیل بنچاق به سند تک برگ
- دفتر ثبت اسناد رسمی: اگر سند منگوله‌دار دارید باید به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنید.
- استعلام سند قبلی: استعلام سند قبلی در واقع مشخص می نماید که سند بازداشت یا در توقیف دادگستری، در رهن بانک و غیره نیست و اصطلاحا طلق یا آزاد است.
- اگر سند آزاد نباشد نمی‌توان آن را انتقال داد یا برای آن سند تک برگی گرفت. استعلام سند معمولا دو روز طول می‌کشد و هزینه آن بسته به تغییر تعرفه ها متفاوت است.
- تسویه بدهی با شهرداری: برای اخذ سند تک برگی باید حتما عوارض شهرداری ملک پرداخت شده باشد و ملک به شهرداری بدهکار نباشد. همچنین اگر عوارض شهرداری پرداخت نگردد، گواهی پایان کار صادر نمی شود برای اخذ سند تک برگی، اخذ پایان کار نیاز است.
- تسویه با دارایی: برای اخذ سند تک برگی باید حتما مالیات ملک پرداخت شده باشد و ملک به اداره دارایی بدهکار نباشد. همچنین اگر مالیات پرداخت نگردد، گواهی پایان کار دارایی صادر نمی شود برای اخذ سند تک برگی، اخذ پایان کار دارایی نیاز است.
- انتقال سند در دفترخانه: خلاصه نقل و انتقال ملک و سوابق آن باید ذکر گردد.
- اداره ثبت: تکمیل فرم درخواست صدور سند تک برگ، ارائه اصل سند قبلی و ارائه مدارک و پرداخت هزینه های ثابت به اداره ثبت توسط مالک الزامی است.
- باجه پست اداره ثبت: جهت صدور سند تک برگ و همچنین دریافت آن به باجه پست اداره ثبت مراجعه میکنید و پاکت تحویل سند مالکیت را دریافت نموده و رسید تحویل میدهید.
نتیجه گیری مبحث بنچاق
در نهایت و نتیجه اینکه امروزه بنچاق به آن معنای قدیمی نیست و همان بنچاق های قدیمی نیز کم کم و به مرور زمان از بین خواهند رفت و سند مالکیت تک برگ جایگزین آن خواهد شد.
سوالات مبحث بنچاق
- بنچاق چیست؟ در گذشته سند مالکیت بوده ولی اکنون مشخصات دقیق یک سند در آن نوشته می شود.
- آیا بنچاق همان سند تک برگ است؟ بنچاق همان سند تک برگ نیست ولی با پرداخت مالیات وعوارض می توان آن را تبدیل کرد.
- آیا بنچاق اثبات کننده مالکیت است؟ خیر به هیچ وجه.
