تامین دلیل(خسارت خودرو-جهیزیه-شورای حل اختلاف-کیفری)

تأمین دلیل در لغت به معنای ایمن کردن و حفظ کردن است. دلیل عبارت آن از امری است که اصحاب دعوا برای اثبات یا دفاع از دعوا به آن استناد می‌نمایند و در اصطلاح حقوقی، تأمین دلیل عبارت است از محافظت دلایل موجود برای امکان استفاده از آن در آینده.

هدف از تأمین دلیل حفظ دلیل است و میزان ارزش آن با تشخیص دادگاه تعیین می‌شود تأمین دلیل اقدامی پیشگیرانه است و حتی می‌توان در قالب دستور موقت درخواست تأمین دلیل کرد. ارزش هر آنچه صورت‌برداری می‌شود یا نظر کارشناسی در خصوص آن اخذ می‌شود یا از شهود تحقیق می‌شود.

از لحاظ ماهوی نسبت به دعوای مورد نظر خواهان در تأمین دلیل مورد نظر نیست. صرف تأمین دلیل از ادله مورد نظر، دلیل حقانیت استفاده‌کننده از این دلایل در دعوای مربوط نیست.

درخواست تأمین دلیل به صورت کتبی یا شفاهی انجام می‌شود. قید درخواست در فرم چاپی دادخواست ماهیت آن را تغییر نمی‌دهد تنها در صورتی که تأمین دلیل از طرف ذی‌نفع درخواست شود، قابل پذیرش است.

مطابق ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی، تأمین دلیل عبارت است از ملاحظه و صورت‌برداری از دلایل و مدارک هرگاه شخصی احتمال دهد که دلایلی وجود دارد در صورتی که بخواهد در دادگاه اقامه دعوی نماید در آینده دسترسی به آن‌ها دشوار یا مشقت‌بار خواهد شد.

یا دسترسی به آن‌ها به‌طورکلی از بین خواهد رفت و فعلاً هم برای طرح دعوا یا استفاده از این دلایل آماده نمی‌باشد و هدف این است که این دلایل فعلاً در جای امنی محفوظ بماند اعم از اینکه این دلایل در اختیار خود وی باشد یا نزد طرف دعوای آینده یا شخص ثالث باشد.

در این صورت بهترین راه تأمین دلیل است هرچند تأمین دلیل برای حفظ و صورت‌برداری از ادله است و اینکه تا چه حدی قاطع دعوا باشد بستگی به نظر قاضی رسیدگی‌کننده خواهد بود.

تامین دلیل شورای حل اختلاف

درخواست تأمین دلیل در قالب دادخواست و به طرفیت خوانده دعوای اصلی می‌باشد و مرجع صالح به درخواست شورای حل اختلاف است که دلایل و امارات مورد درخواست در حوزه آن واقع است. مگر در نقاطی که شورای حل اختلاف تشکیل نشده باشد. دادگاهی که دلایل و امارات در حوزه آن قرارداد صالح به رسیدگی می‌باشد.

و در صورتی که موضوع تأمین دلیل در حوزه دادگاه‌های متعدد قرار داشته باشد، برای تأمین دلیل باید به دادگاه محل وقوع آن مراجعه کرد. با توجه به بند «ب» ماده ۹ قانون شورای حل اختلاف تأمین دلیل در صلاحیت شوراهای حل اختلاف است؛

اما با عنایت به ماده ۲۲ قانون مذکور اگر تأمین دلیل توأم با دعوای اصلی یا در اثنای رسیدگی به دعوای اصلی مطرح شود و رسیدگی به دعوی اصلی در صلاحیت دادگاه باشد رسیدگی به درخواست تأمین نیز در صلاحیت دادگاه خواهد بود.

مصادیق استفاده از تامین دلیل(خودرو-خسارت خودرو)

به‌طورکلی در مورد هر حقی که دلایل و مدارکی وجود دارد و حق مورد تعرض قرارگرفته یا خواهد گرفت و نیاز به حفظ دلایل می‌باشد می‌توان تامین دلیل کرد و هرچند مصادیق استفاده از تامین دلیل نامحدود است؛

لیکن به بعضی از مصادیق که استفاده از تامین دلیل در مورد آن‌ها در عمل پرکاربرد است اشاره می‌کنیم:

اگر خودرو با خودرو شما تصادم و خسارت وارد کرده است و طرف شما حاضر به پرداخت خسارت نیست در این موقع می‌خواهید که خسارت وارده برآورد شود تا اگر خواستید بعداً از طریق طرح دعوا، خسارت را وصول کنید در موقع محاکمه، خسارت معلوم باشد.

اگر شما مستأجر ملکی هستید و پس از انقضاء مدت اجاره جهت عدم تعلق خسارت و اجرت‌المثل و مطالبه مبلغ ودیعه خود، تخلیه و خالی بودن عین مستأجره را صورت‌مجلس و تامین دلیل می‌کنید.

اگر به هر دلیلی پس از اتمام قرارداد مستأجر خانه مسکونی را تخلیه و موجر حاضر به پذیرش نباشد مستأجر می‌تواند به شورای حل اختلاف محل سکونت خود مراجعه و درخواست تامین دلیل در زمینه تحویل کلید بنماید.

اگر با یک شخص یا سازنده‌ای قرارداد مشارکت در ساخت داشتید؛ لیکن ایشان به‌موقع به تعهدات قراردادی مبنی بر تخریب یا ساخت واحد… یا یک قسمت از آپارتمان یا مجتمع عمل ننموده است می‌توانید آن را تأمین نمایید.

اگر شما مالک ملک ‌باشید و مستأجر دارای حق سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت مشمول قانون ۱۳۵۶ بدون اجازه شما محل را به ثالث انتقال یا اجاره داده است می‌توانید این تخلف را تامین نمایید.

اگر شما مالک ملک محل سرقفلی باشید و مستأجر بدون اجاره شما تغییر شغل یا تعدی و تفریط نموده است می‌توانید این تخلف را تامین نمایید.

اگر شما نیازمند رونوشت از اسناد و مدارکی هستید که در نزد بانک یا دفترخانه یا ارگان دولتی است می‌توانید از طریق تامین دلیل اسناد را تامین و تحصیل نمایید.

اگر شما می‌خواهید یک وسیله نقلیه یا لوازم صنعتی را تحویل بگیرید؛ ولی دارای معایب و نواقصی است می‌توانید این معایب و نواقص را تامین نمایید.

اگر شما خواهان ارزیابی و قیمت‌گذاری حق سرقفلی یا حق مالکیت یا مالی باشید می‌توانید از مرجع ذی‌صلاح درخواست تامین نمایید.

اگر اقدامات شهرداری یا دارایی یا هر ارگان دولتی مانند انشعاب آب جوی به شما خسارتی وارد کرده، می‌توانید آن خسارت را تأمین نمایید.

اگر شما خودرویی را به اجاره واگذار نمودید و مستأجر نسبت به آن تعدی و تفریط نموده یا با آن تصادف کرده، می‌توانید وضعیت (خسارت) ایجاد شده را تأمین نمایید.

تامین دلیل کیفری

عدم جواز دستور ورود به منزل جهت اجرای قرارهای تأمین دلیل یا خواسته

پرسش: آیا می‌توان در پرونده‌های حقوقی مربوط به تأمین خواسته یا تأمین دلیل، دستور ورود به منزل خواسته را جهت انجام تحقیقات یا کشف اموال جهت تنظیم صورت‌جلسه داد یا خیر؟

در خصوص تأمین خواسته یا تأمین دلیل جهت تأمین حقوق متقاضی تأمین و جهت جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی یا تبانی مخاطب تأمین (خوانده) صدور دستور ورود به منزل خوانده جهت بررسی اموال و صحت یا سقم اظهارات خواهان (متقاضی تأمین) بلااشکال است.

صدور دستور ورود به منزل، نوعی سلب آزادی اشخاص است که نیاز به تصریح قانونی دارد و چون در قانون آیین دادرسی مدنی، ورود به منزل پیش‌بینی نشده است در موارد تردید، اصل عدم جواز دستور ورود به منزل است.

و صرفاً در پرونده‌های کیفری با رعایت موازین شرعی و قانونی و در صورتی که ظن قوی به حضور متهم در مخفیگاه باشد یا ظن قوی بر وجود ابزار و آلات جرم در مخفیگاه باشد.

که در این صورت می‌توان به تجویز ماده ۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری دستور ورود به مخفیگاه را داد و در امور حقوقی نمی‌توان چنین دستوری را در صورت تمرد خوانده از تصمیم دادگاه (اجرای قرار تامین) صادر کرد.

صرفاً می‌توان از بابت تمرد نسبت به مأمورین دولت طبق مواد ۶۰۷ قانون مجازات اسلامی اقدام کرد.

 نظر به اینکه بر اساس اصل ۲۲ قانون اساسی، تعرض به مسکن اشخاص تجویز قانونی می‌خواهد و مواد ۹۶ تا ۱۰۱ قانون آیین دادرسی کیفری در فصل سوم موارد ضروری برای تفتیش و بازرسی منازل را معین کرده است،

در اجرای قرارهای تأمین خواسته و تأمین دلیل، چون مصداق موارد مزبور شناخته نمی‌شود، نمی‌توان دستور ورود به منزل را صادر کرد.

تامین دلیل جهیزیه

در چنین شرایطی استرداد جهاز مشکل است اگر زن فاکتورهای معتبر خرید و شهادت شهود و احیاناً قبض بارکشی‌های شهری که ناقل جهاز به نشانی زوج بوده‌اند را در اختیار داشته باشد.

می‌تواند با استناد به این اسناد دعوای خود را مطرح کند یا می‌تواند با تأمین دلیل از شورای حل اختلاف اموال موجود در خانه را تأمین و لیست نماید تا بر اساس این تأمین، دادخواست به دادگاه تقدیم نماید.

دادخواست تأمین دلیل خسارت وارده به خودرو

تامین دلیل کارشناسی

دلیل، مدرک، قرینه و اماره‌ای که می‌تواند مورد تأمین قرار گیرد از این قبیل است؛ اطلاعات مطلعان، نظریه کارشناسی، دفاتر تجاری، دلیل موجود نزد طرف دعوا و شخص ثالث.

در مرحله صدور قرار تأمین دلیل، طرف مقابل درخواست‌کننده نباید احضار شود در قرار تأمین دلیل باید دلایل و امارات موضوع تأمین مورد تصریح واقع شود تا حدود اختیارات و وظایف مأمور مجری قرار مشخص باشد دادگاه رسیدگی‌کننده به درخواست تأمین دلیل نباید به ماهیت قضیه وارد شود.

ارائه دلایل با متقاضی آن است و در صورتی که دلایل نزد طرف مقابل باشد و از همکاری با عضو مجری قرار خودداری کند نمی‌توان او را وادار به ارائه کرد بلکه مجری قرار باید مراتب را صورت‌جلسه کرده و به دادگاه گزارش نماید دادگاه هم با تکلیف دیگری مواجه نیست (نظریه ۷/۵۹۳۱ -۱/۹/۱۳۷۹ اداره حقوقی قوه قضائیه) در صورتی که:

اولاً: تأمین دلیل حین دادرسی درخواست شود؛

ثانیاً: قاضی صادرکننده رأی اجرای قرار تأمین را به عهده بگیرد یا اجرای آن را ضروری بداند باید حتی در صورت مخالفت طرف قرار اجرا شود