قرارداد پیمان کاری چیست؟ + نمونه قرارداد

شما می‌توانید با به اشتراک گذاشتن دیدگاه و تجربیات خود در انتهای مقاله به گفتمان آنلاین با کارشناسان وینداد و دیگر کاربران بپردازید.

آنچه در این مقاله می آموزیم

قرارداد پیمان کاری توافقی است که به موجب آن کارفرما (صاحب کار) انجام کار یا انجام عملی با شرایط معین در برابر مبلغی معین و در مدت مشخص به شخصی دیگر به نام پیمانکار یا مقاطعه کار واگذار می کند.

پیمانکار هم کسی است که انجام کار در برابر پول معین را بر عهده می گیرد. پیمان کار با کارگر و قرارداد کار متفاوت است.

اگر در حوزه ساختمان بخواهیم مثال بزنیم کارفرما همان صاحب پروژه است. لذا به این دلیل وی را کارفرما می گویند که فرمان کار را به دیگری واگذار می کند.

وکیل پایه یک دادگستریتفاوت قرارداد کار و پیمان کاری

اگر چه از جهاتی این دو شبیه به هم هستند اما تفاوت اساسی آن ها در این مورد است که کارگر تابع نظارت کارفرما است و از کارفرما و کارگاه وی تبعیت می کند.

اما در قرارداد پیمان کاری خط و مشی کلی کار اگر چه توسط کارفرما تعیین می شود اما در نحوه وصول به نتیجه و انجام کار پیمان کار آزادی عمل دارد.

لذا به این دلیل می توان گفت پیمان کاری از قرارداد کار جدا می شود که در آن اعمال مدیریت مستقیم توسط کارفرما انجام نمی شود در حالی که در قرارداد کار فرد کارگر مستقیم زیر نظر کارفرما انجام فعل می کند.

تفاوت دیگر این است که در قرارداد کار، وسایل و تمام ابزار ها برعهده کارفرما است اما در پیمان کاری این امر برعهده خود شخص پیمان کار می باشد.

تفاوت قرارداد کار و پیمان کاری

قرارداد پیمان کاری دولتی

در قرارداد پیمانکاری شرایط عام قراردادها جاری و حکم فرماست. در قرارداد مزبور ممکن است یکی از طرفین آن دولت باشد؛ لذا اگر در قرارداد پیمان کاری یک طرف آن دولت باشد قرارداد پیمان کاری دولتی نامیده می شود.

نکته ی قابل توجه این است که در این مورد دولت همیشه نقش کارفرما را دارد یعنی صاحب پروژه به حساب می آید و نقش پیمان کار را ندارد.

 در اینگونه موارد رعایت شرایط عمومی پیمانکاری ضروری است و الزامی است بر خلاف موردی که این قرارداد بین اشخاص خصوصی و حقیقی بسته می شود.

در اینکه شرایط عمومی به چه معناست و شامل چه مواردی است در ادامه اشاره خواهیم کرد.

قرارداد پیمان کاری خصوصی یا غیر دولتی

در این قرارداد ها هر دو طرف شخص غیر از دولت می باشند. در اینجا رعایت شرایط عمومی پیمان کاری لازم نیست.

یعنی در نظر گرفتن و اعمال مصوبات و آیین نامه های صادره از سوی دولت نیز برای این دسته از قرارداد ها الزامی نیست و مشمول قواعد عمومی قرار دادها و قانون مدنی خواهد بود.

قرارداد پیمان کاری خصوصی یا غیر دولتی

وکیل پایه یک دادگستریشرایط پیمان کاری

در توافق مزبور ۳ بخش و قسمت اصلی وجود دارد که موافقت نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی نامیده می شوند.

این سه مورد با هم تشکیل دهنده امری واحد هستند.

  • موافقت نامه در قرارداد پیمان کاری

موافقت نامه در واقع سند و نوشته ای است که مشخصات اصلی پیمان، مثل مشخصات دو طرف، موضوع، مبلغ و مدت پیمان در آن بیان شده است. به عبارتی می توان گفت متن قرارداد پیمان کاری را همان موافقت نامه می گویند.

  • شرایط عمومی قرارداد پیمان کاری

شرایط عمومی پیمان و شرایط خصوصی و اختصاصی پیمان همان شرایطی است که در بخشنامه شماره ۱۰۲/۱۰۸۸۵۴/۸۴۲ در تاریخ ۷۸/۳/۳ به دستگاه های اجرایی، مهندسان مشاور و پیمانکاران ابلاغ گردید.

که در آن به پیش بینی مواردی می پردازد مانند تعریف پیمان‌، شرایط عمومی، شرایط خصوصی، کارفرما، پیمان کار و اموری مانند تضمین انجام تعهدات، تضمین حسن انجام کار، پیش پرداخت و… می پردازد.

متن این بخش نامه را که شامل ۵۴ ماده می باشد قابل دسترسی و مطالعه می باشد.

در واقع شرایط عمومی پیمان، شرایطی هستند که بر تمامی قرارداد های پیمان کاری حکم فرماست.

در این شرایط تکلیف خیلی از موارد پیش بینی شده است.

اهمیت شرایط خصوصی و عمومی زمانی پدیدار می شود که یک طرف قرارداد پیمان کاری، دولت باشد در اینجا در موردی که یک طرف دولت است اعمال این مقررات ضروری و الزامی است زیرا نفع و مصلحت عموم جامعه در آن است.

اما اگر دولت یک طرف نباشد چون بیشتر توافقات طرفین ملاک است می توانند بیشتر این مقررات را تغییر دهند. و شرایط خود را حاکم کنند.

شرایط پیمان کاری

  • شرایط خصوصی پیمان کاری

در ماده ۴ بخشنامه نامبرده شرایط خصوصی را تعریف کرده است:

شرایط خصوصی، شرایط خاصی است که به منظور تکمیل شرایط عمومی، برای این پیمان، با توجه به وضعیت و ماهیت آن، تنظیم شده است.

موارد درج شده در شرایط خصوصی، هیچ گاه نمی‌تواند مواد شرایط عمومی را نقض کند.

لذا می توان گفت شرایط خصوصی شامل مواردی می شود که در شرایط عمومی بیان نشده است و طرفین درباره برخی شرایط با هم به توافق می رسند.

قرارداد پیمان کاری عقد معین یا نامعین

عقود معین عقودی هستند که در قانون از آن ها نام برده شده و احکام آن ها بیان شده از این جهت آن را عقود با نام نیز می گویند و عقود نامعین و یا بی نام مواردی هستند که در قانون برای آنها احکامی بیان نشده است.

می توان طبق ماده ۱۰ قانون مدنی اینگونه قرارداد ها را منعقد کرد و ایرادی هم ندارند.

قرارداد پیمان کاری عقدی نامعین و بی نام به حساب می آید و مشمول ماده ۱۰ و اصل آزادی قرارداد ها می باشد.

قرارداد پیمان کاری عقد معین یا نامعین

پیمان کاری عقد لازم یا جایز

عقد لازم قابل فسخ نمی باشد مگر به دلایل خاص اما در مقابل عقد جایز قابل فسخ می باشد.

طبق قانون اصل بر لزوم و لازم بودن قرارداد ها می باشد لذا در پیمان کاری هم باید گفت عقد لازم است و قابل فسخ نمی باشد مگر به علل قانونی در ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان به ۱۵ شرط اشاره شده که با وجود آن طرفین می توانند اقدام به فسخ قرارداد کنند.

نتیجه گیری

قرارداد پیمان کاری که یک طرف آن پیمان کار یا مقاطعه کار و طرف دیگر آن کار فرما است به موجب آن کار فرما که صاحب کار است و صاحب پروژه به حساب می آید دستور انجام کاری را به پیمانکار می دهد در عوض مبلغی معین.

در بالا تشریح کردیم که یکی از طرفین این قرارداد دولت می باشد و اگر دولت کارفرما باشد هرگز نمی تواند پیمان کار باشد باید شرایط عمومی پیمان ضرورتا و الزاما در قرارداد رعایت شود.

در صورتی که رعایت نشود اختلاف است در اینکه آیا قرارداد صحیح است یا باطل.

در ادامه به ماهیت قرارداد هم اشاره کردیم از جهت لازم بودن و نوع قرارداد از جهت معین یا نامعین بودن.

سوالات متداول

مرجع رسیدگی به اختلافات قرارداد پیمانکاری کجاست؟

در اینجا طبق صلاحیت عام مراجع دادگستری، در دادگاه عمومی این موارد رسیدگی می شود.

تفاوت قرارداد پیمانکاری دولتی و غیر دولتی در چیست؟

برای قرارداد پیمان کاری یک سری مقررات داریم که به وسیله بخشنامه هستند تحت عنوان شرایط عمومی پیمان که ۴۷ ماده می باشد در قرارداد پیمان کاری دولتی لازم است این موارد حتما لحاظ شود اما اگر دولتی نباشد نیازی نیست آن مقررات حتما اعمال شود لذا این تفاوت قرارداد دولتی مزبور با غیر دولتی است. یعنی تا حدود زیادی طرفین قرارداد پیمان کاری غیر دولتی می توانند برخلاف شرایط عمومی پیمان توافق کنند.

آیا اعمال شرایط عمومی پیمان در قرارداد پیمانکاری لازم است؟

 اگر یک طرف قرارداد دولت باشد آری الزامی ست در غیر این به صورت اعمال تمامی آن خیر.

نمونه قرارداد پیمان کاری 

متن قرارداد پیمانکاری:

این قرارداد فیمابین خانم/آقا……………………. به نمایندگی ……………….. به موجب معرفی نامه / حکم / شماره ……………………… به عنوان کارفرما از یک طرف و آقای / شرکت………………… به شماره شناسنامه / ثبت شرکت ………………………… به مدیریت ………………….. که طی آگهی / نامه شماره ………………….. رسماً معرفی گردیده، به عنوان پیمانکار از طرف دیگر منعقد می­‌ گردد.

  • ماده ۱- موضوع قرارداد 

موضوع قرارداد، عبارت است از ………………….. که نوع و مشخصات فنی آن بر اساس ماده ۸ همین قرارداد است و در صورتی که پس از تحویل، بنا به تشخیص کارفرما خلافی از این حیث در موضوع قرارداد مشاهده شود، پیمانکار به هزینه خود موظف به اصلاح مورد در اسرع وقت است.

  • ماده ۲- مدت قرارداد

مدت کل قرارداد ………………………… شمسی می باشد و از تاریخ ……………. الی …………… خواهد بود و طبق برنامه زمان بندی و شرح ذیل:

۱.

۲.

۳.

  • ماده ۳- امور مالی و مبلغ قرارداد

الف : مبلغ کل قطعی / تقریبی موضوع قرارداد عبارت است از به حروف……………………ریال و به عدد …………………. ریال از قرار ………………. ریال می باشد.

ب: پیش پرداخت : کارفرما قبول نمود مبلغ به حروف / به عدد …………………………. ریال معادل …………. درصد کل مبلغ قرارداد را از طریق چک به شماره بانک………………… به عنوان پیش پرداخت در قبال اخذ ضمانت نامه بانکی به شماره…………….. به مبلغ …………….. ریال (معادل وجه پیش پرداخت ) صادره از بانک ………………. که تا تاریخ ……………… معتبر بوده و یا بنا به درخواست کارفرما قابل تمدید باشد و یا سفته شماره ………… به مبلغ ………………. ریال معادل (دو برابر وجه پیش پرداخت ) در اختیار پیمانکار قرار دهد.

ج: اسناد و مدارک و نحوه پرداخت : اسناد و صورت وضعیت های مربوط به هر قسمت از موضوع قرارداد و هر مرحله توسط پیمانکار ارائه و پس از تنظیم صورت مجلس لازم در مورد تحویل و تحویل هر قسمت از کار، مالیات پیمانکار پس از کسر ………. درصد بابت پیش پرداخت (در صورتی که چندین پرداختی صورت گرفته باشد)و هر گونه کسور قانونی ظرف مدت ……….. روز از تاریخ ارائه اسناد پرداخت می شود.

  • ماده ۴- تضمین

پیمانکار مبلغ به حروف و به عدد ………………………ریال معادل ………درصد کل بهای قرارداد را به صورت تضمین نامه بانکی شماره ………………………. صادره از بانک …………………که تا تاریخ ………………. معتبر است و در صورت درخواست کارفرما،پیمانکار ملزم به تمدید مدت آن می باشد و یا به صورت …………………………. به عنوان تضمین اجرای تعهد به کارفرما تحویل می دهد. در صورت انجام کامل تعهدات از سوی پیمانکار و تحویل قطعی حداکثر تا مدت…………. روز پس از پایان قرارداد و ارائه صورت مجلس تحویل قطعی توسط وی تضمین مذکور مسترد خواهد شد.

  • ماده ۵- کسور قانونی

علاوه بر ۵% فوق کارفرما معادل ……… از هر پرداخت بابت حسن انجام کار، کسر و پس از تحویل قطعی و نهایی کار تسلیم پیمانکار خواهد نمود.

  • ماده ۶- سایر کسور قانونی 

پرداخت هر گونه عوارض و مالیات و سایر حقوق دولتی به عهده پیمانکار می باشد که کارفرما در هر پرداخت از مطالبات مشارالیه کسر می کند.

  • ماده ۷- مواد اولیه

نوع، مقدار و ارزش موادی که از سوی کارفرما به طور الزامی / همکاری از طریق……………در اختیار پیمانکار قرار می گیرد، به شرح ذیل می باشد:

۱.

۲.

۳.

  • ماده ۸- نوع و مشخصات فنی

نوع و مشخصات فنی موضوع قرارداد به شرح ذیل و مطابق نقشه ها و جداول پیوست ها می باشد.

۱.

۲.

۳.

  • ماده ۹- دوره تضمینی

حسن انجام کلیه عملیات موضوع قرارداد از تاریخ تحویل موقت برای مدت ……………. روز / ماه / سال از طرف پیمانکار تضمین می گردد. این مدت دوره تضمین نامیده می شود.

  • ماده ۱۰- تغییرات مقادیر کار

کارفرما می تواند با شرایط همین قرارداد تا حدود ۲۵% موضوع پیمان را کاهش یا افزایش دهد که در این صورت مدت قرارداد نیز به همان میزان تغییر خواهد کرد و در هر حال مراتب باید حداقل……………. روز قبل با اطلاع پیمانکار برساند.

  • ماده ۱۱- تعطیل و تاخیر

الف: در صورتی که به علت نبودن نقشه یا برخی مصالح و یا مسائل مالی و غیره کارفرما نتواند به تعهدات خود عمل کند و احتمال تعطیل کارگاه برود؛ ۱۵ روز قبل، تعطیلی کارگاه را به پیمانکار اعلام می نماید.

تبصره ۱- مدت تعطیلی بیش از مدت کل پیمان نمی تواند باشد و در هر حال مدت تعطیلی بیش از ۳ ماه نمی تواند باشد.

تبصره ۲- در هر حال مدت تعطیلی به مدت پیمان اضافه می شود.

ب: در صورتی که پیمانکار در انجام تعهدات خود قصور ورزد کارفرما می تواند:

۱- تا ……… مدت پیمان برای هر روز دیرکرد ………. مبلغ کل پیمان از قرار هر روز ……….. ریال از محل تضمین سپرده حسن انجام کار و تضمین اجرای تعهد وصول نماید.

۲- از …….. تا ……… مدت پیمان برای هر روز دیرکرد دو برابر بند ۱ فوق الذکر از قرار هر روز ………. ریال از محل تضمین سپرده شده حسن انجام کار و تضمین اجرای تعهد وصول نماید.

۳- چنانچه مدت تاخیر از …….. مدت پیمان تجاوز کند کارفرما می تواند ضمن اجرای بند های ۱ و ۲ فوق الذکر پیمان را طبق ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان فسخ و مطابق ماده ۴۷ همان پیمان عمل نماید.

  • ماده ۱۲- فورس ماژور

در صورت هر گونه حادثه ای که خارج از حیطه و اقتدار پیمانکار برای انجام تعهدات ناشی از این قرارداد باشد پیمانکار باید مدارک مثبته خود را بلا درنگ به کارفرما ارائه نماید تا در صورت قبول مشار الیه با توافق طرفین در خصوص مورد اتخاذ تصمیم خواهند نمود.

  • ماده ۱۳- تائیدات و تعهدات پیمانکار

الف : پیمانکار تعهد نمود موارد ذیل را دقیقاً مراعات کند:

۱.

۲.

۳.

  • ماده ۱۴- تعهدات کارفرما

تعهدات کارفرما نیز به شرح زیر است:

۱.

۲.

۳.

  • ماده ۱۶- تحویل

پس از گذشت مدت …………. سال دوره تضمینی (پس از تحویل موقت) کمیسیون طبق ماده ۱۵ تشکیل و پس از بازدید کارها در صورت مطابقت آن با مشخصات مندرج در ماده ۸ و عدم وجود عیب و ایراد، تحویل قطعی طی صورت مجلس انجام می شود.

  • ماده ۱۷- فسخ قرارداد

در صورت عدم اجرای هر یک از مفاد قرارداد توسط پیمانکار، کارفرما حق دارد ضمن فسخ قرارداد و تضمین حسن اجرای تعهد، کلیه خسارات وارده را به تشخیص خود تعیین و از محل تضمین مزبور و سایر اموال پیمانکار به هر طریق که صلاح بداند وصول نماید.

تبصره : در هر حال کارفرما می تواند با ………… روز اعلام قبلی، قرارداد را به طور یک جانبه فسخ نماید و پیمانکار حق هیچ گونه مطالبه یا اعتراضی از این بابت ندارد و امور مالی قرارداد در صورت فسخ طبق بند ج ماده ۳ همین قرارداد خواهد بود.

  • ماده ۱۸- حل اختلاف

در صورت بروز هر گونه اختلاف در تفسیر و تعبیر و اجرای قرارداد موضوع به خانم/ آقای ……………… به عنوان داور مرضی الطرفین ارجاع داده می شود و رای داور برای طرفین قاطع و لازم الاجرا می باشد.

  • ماده ۱۹- سایر شرایط

۱.

۲.

۳.

  • ماده ۲۰- اسناد و مدارک پیمان

اسناد و مدارک پیمان به شرح زیر می باشد:

۱.

۲.

۳.

ماده۲۱- اقامتگاه

اقامتگاه کارفرما:

اقامتگاه پیمانکار:

این قرارداد در ۲۲ ماده و در سه نسخه به اعتبار واحد تنظیم و مبادله گردید.

امضاء نماینده پیمانکار                                           امضاء نماینده کارفرما

مقالات دیگر

با ما در ارتباط باشید