ماده ۱۰ قانون کار جمهوری اسلامی ایران چیست؟

ماده ۱۰ حقوق کار درباره موردی بحث می کند که قرارداد کار به چه نحوی باید بسته شود از مواد ۷ تا ماده ۳۳ قانون کار به قرارداد کار پرداخته شده است و پس از تعریفی از قرارداد کار در ادامه به شرایط آن می پردازد.

در ادامه و در ماده ۹ به شرایط قرارداد کار و در ماده ۱۰ به مفاد قرارداد کار اشاره شده است.

آنچه در ماده ۹ آمده همان اموری است که در قواعد عمومی بحث شده و حتی اگر این قانون به آن اشاره نمی کرد از قواعد عمومی برداشت می شد مثل مشروعیت و معین بودن مورد قرارداد و اصل صحت این قراردادها.

در ماده ۱۰ به مفاد قرارداد کار پرداخته شده که سعی داریم در ادامه به این ماده بپردازیم.

قرارداد کار طبق ماده ۷

ماده ۷ قانون کار را اینگونه توضیح می دهد که قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر موقت برای کارفرما انجام می‌ دهد.

از دیگر نکات راجع به قرارداد کار باید به این امر اشاره کرد که آن قرارداد و شروط ضمن آن نباید مزایایی کمتر از آنچه در قانون کار برای کارگر مشخص شده در نظر بگیرد و گرنه اعتباری ندارد.

متن کامل ماده ۱۰ قانون کار

‌ ماده ۱۰: قرارداد کار علاوه بر مشخصات دقیق طرفین، باید حاوی موارد ذیل باشد:

‌الف – نوع کار یا حرفه یا وظیفه‌ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد.

ب – حقوق یا مزد مبنا و لواحق آن.

ج – ساعات کار، تعطیلات و مرخصیها.

‌د – محل انجام کار.

ه – تاریخ انعقاد قرارداد.

‌و – مدت قرارداد، چنانچه کار برای مدت معین باشد.

‌ز – موارد دیگری که عرف و عادت شغل یا محل، ایجاب نماید.

ح- شرایط و نحوه فسخ قرارداد (در مواردی که مدت تعیین نشده است).

‌تبصره – در مواردی که قرارداد کار کتبی باشد قرارداد در چهار نسخه تنظیم می‌ گردد که یک نسخه از آن به اداره کار محل و یک نسخه نزد کارگر و یک نسخه نزد کارفرما و نسخه دیگر در اختیار شورای اسلامی کار و در کارگاه‌های فاقد شورا در اختیار نماینده کارگر قرار می‌ گیرد.

تفسیر ماده ۱۰ قانون کار، مفاد قرارداد کار

در ماده ۱۰ به توضیح این ماده پرداخته است که قرارداد کاری که منعقد می شود باید دارای چه محتوایی باشد.

ابتدا بهتر است به تبصره ۳ ماده ۷ برگردیم که در آن مقرر شده است که:

اگر قرارداد مزبور به صورت کتبی منعقد شد؛ باید در فرم مخصوصی باشد که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهیه می شود و در اختیار طرفین قرار می گیرد مکتوب شود.

همچنین در ماده ۱۰ قبل از ورود به بحث مفاد قرارداد خود ابتدائا تاکید کرده است که در قرارداد مربوطه باید مشخصات دقیق طرفین درج گردد و سپس به باقی موارد پرداخته است.

الف- نوع کار یا حرفه یا وظیفه ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد در قرارداد کار باید مشخص شود که فرد کارگر چه کاری باید انجام دهد یعنی نوع کار وی که باید به آن مشغول باشد چه خواهد بود.

برای مثال کارگر رستوران که آنجا قرار است مشغول به کار شود باید مشخص شود که وی باید به چه کاری بپردازد و نوع کار وی داخل رستوران به چه نحو است.

در بند ب ماده ۱۰ اشاره شده است که میزان حقوق یا مزد مبنا و لواحق آن باید در قرارداد ثبت شود.

برای مثال در قرارداد درج شود که حقوق کارگر به این میزان به صورت هفتگی یا ماهانه به حساب وی در فلان بانک پرداخت خواهد شد و اگر در این باره موارد ک لواحق دیگری را در نظر دارند می توانند اضافه کنند و هر آنچه را که لازم می دانند درباره حقوق و مزایای وی درج کنند.

برای مثال ممکن است حقوق کارگر تا چند ماه اول به یک میزان و از تاریخی مشخص به بعد به فلان مقدار افزایش یابد‌.

در بند ج ماده ۱۰ از ساعت کار، تعطیلات و مرخصی ها سخن گفته شده است.

در ماده ۶۲ به بعد قانون کار از این امور سخن به میان آمده است و معمولا در قرارداد ها به این مواد استناد می شود.

لذا از آنجا که گفتیم قرارداد کار نباید مزایایی کمتر از قانون را مقرر کند توجه به این مواد مهم خواهد بود.

طبق ماده ۶۲، روز جمعه تعطیل می باشد و روزی است که تعطیلی کارگران با استفاده از مزد خواهد بود. البته ممکن است در قرارداد ها کار در کارگاه ها و یا خدمات عمومی روزی تعطیل به جز جمعه در نظر گرفته شده باشد.

مهم این است که کارگر در هفته یک روز تعطیل داشته و آن روز تعطیل به وی مزد تعلق بگیرد.

نکته دیگر اینکه کارگرانی که به هر عنوان به این ترتیب روزهای جمعه کار می‌ کنند، در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه ۴۰% اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد.

در ماده ۶۳ هم آمده است که:

علاوه بر تعطیلات رسمی کشور روز کارگر (۱۱ اردیبهشت) نیز جزء تعطیلات رسمی کارگران به حساب می‌آید. ساعات کار نیز در قرارداد باید درج شود. برای مثال کار مزبور از ساعت ۸ صبح تا ۱۷ عصر خواهد بود.

در بند د نیز به محل انجام کار اشاره شده است این هم از مواردی ست که باید به آن اشاره شود.

در قرارداد باید آدرس محلی که کار در آنجا انجام می شود اشاره کرد.

همچنین می توان درج کرد که اگر کارگر به دلیلی برای انجام کار به ماموریت کاری می رود هزینه ایاب و ذهاب بر عهده کارفرما باشد.

طبق بندهای “ه” همچنین “و” تاریخ انعقاد قرارداد از تاریخ انعقاد قرارداد و مدت قرارداد در صورتی که کار برای مدت معین باشد سخن به میان آمده است.

در بند دیگر اشاره شده است که شرایط و نحوه فسخ قرارداد پیش بینی شود.

طرفین می توانند با توجه به شرایط و شروطی که دارند حق فسخی را پیش بینی کنند. و این هم لازم است در قرارداد کار بدون مدت به آن اشاره شود.

نسخه های قرارداد کار

در تبصره ماده ۱۰ اشاره شده است که در مواردی که قرارداد کار کتبی باشد قرارداد در چهار نسخه تنظیم می‌ گردد که یک نسخه از آن به اداره کار محل و یک نسخه نزد کارگر و یک نسخه نزد کارفرما و نسخه دیگر در اختیار شورای اسلامی کار و در کارگاه‌های فاقد شورا در اختیار نماینده کارگر قرار می‌ گیرد.

نمونه قرارداد کار

نتیجه گیری

انعقاد قرارداد کار دارای شرایطی است که در قانون کار به آن اشاره شده است در ماده ۷ که تعریفی از آن ارائه می دهد در ادامه به توضیح شرایط محتوای آن می پردازد.

ماده ۱۰ قانون کار نیز در همین حیطه است و محتوا و مفاد قانون کار را بیان می کند.

در این ماده به موضوعاتی که در قرارداد باید ذکر بشود اشاره شده است و در بالا به این موارد پرداختیم.

برای آشنایی با قرارداد کار به نمونه قرارداد های مربوطه نیز اشاره کردیم.

سوالات متداول

در قرارداد کار باید چه مواردی درج شود؟

مدت قرارداد، ساعت کاری و محل اشتغال و میزان حقوق و مزایا از مواردی است که باید در قرارداد کار ذکر شود.

تعطیلات کارگر چگونه است؟

کارگر باید در هفته یک رو تعطیل با مزد داشته باشد در غیر این صورت اگر روز دیگر انتخاب شود اشکالی نخواهد داشت و در هر حال در هفته یک روز تعطیلی الزامی است.

قرارداد کار باید به چه نحوی نوشته شود یا منعقد شود؟

قرارداد کار باید شامل مفادی باشد که در تطابق یا قانون کار مزایای کمتری را برای کارگر پیش بینی نکند.