اگر تا بحال بخاطر مشکلی در دادگاه ها رفت و آمد داشتید، حتما می دانید که یکی از مراحل دعاوی، تجدید نظر در رای است و اگر تابه حال هیچ کار دادگاهی نداشتید بهتر است بدانید رای اول دادگاه، همیشه رای قطعی نیست و امکان تجدید در رایی که به ضرر شما صادر شده است، وجود دارد.
- اما در چه شرایطی می توانید درخواست تجدید نظر از رای را کنید؟
- اینکه دلایل شما برای این کار چیست؟
این دو سوال برای رسیدگی به درخواست تجدید نظر شما از رای اول دادگاه بسیار مهم است.
اگر به دنبال یادگیری این دلایل هستید در این مطلب در خصوص چگونگی تجدید نظر خواهی، مطالبی برای آگاهی بیشتر شما ارائه خواهد شد.
تجدید نظر خواهی چیست؟
زمانی که در دادگاه رایی برای پرونده ی شما صادر می شود ممکن است این رای اشتباه باشد مثلا قاضی به دلایلی که شما ارائه دادید توجه نکرده باشد یا رای صادر شده مخالف با قانون باشد.
برای حل این مشکل و به منظور جلوگیری از اشتباهات احتمالی در صدور رای، قانونگذار به شما اجازه ی درخواست تجدید نظر داده است.
از این راه شما دیگر نگران پایمال شدن حق و حقوق خود نیستید زیرا همیشه راهی برای تجدید نظر از رایی که به ضرر شما صادر شده است، وجود دارد.
اولین دادگاهی که به پرونده شما رسیدگی می کند دادگاه بدوی است.
زمانی که رای صادر می شود ممکن است هر کدام از طرفین دعوا معتقد باشن رای به درستی صادر نشده است. بنابراین شما به عنوان کسی که اعتقاد دارید این رای حق شما نبوده است، اجازه دارید تا درخواست تجدید نظر در رای را بخواهید.
- اما با چه شرایطی می توانید این تقاضا را داشته باشید؟
در ادامه به این بحث می پردازیم.
شرایط تجدید نظر خواهی
برای اینکه از رای دادگاه تجدید نظر خواهی کنید باید به دلایل قانونی باشد.
ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی در این مورد بیان می کند:
جهات درخواست تجدیدنظر به قرار زیر است:
- ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه: ممکن طرف مقابل شما مدارکی که به دادگاه ارائه داده است جعلی است و دادگاه به این موضوع توجه نکرده باشد، بنابراین شما می توانید درخواست تجدیدنظر کنید. زیرا دادگاه به پشتوانه ی مستنداتی رای صادر کرده است که اعتبار و ارزش قانونی ندارند.
- ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود: عده ای به دروغ، علیه شما شهادت داده باشند و شما مدارک دروغ بودن شهادت آن ها را ارائه دهید. همچنین ممکن شهودی که علیه شما شهادت داده اند اصلا شرایط ادای شهادت را نداشته باشند.
- ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی: گاه قاضی بدون توجه به مدارکی که شما به دادگاه ارائه کردید مانند سند مالکیت رای را صادر می نماید و این بی توجهی منجر به پایمال شدن حق شما می شود. بنابراین می توانید درخواست تجدید نظر کنید تا با توجه به مدارک و دلایل شما رای صحیح صادر شود.
- ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رای: زمانیکه قاضی پرونده، صلاحیت رسیدگی دعوا را نداشته باشد، شما می توانید به عنوان تجدیدنظر خواه به استناد این مورد، تقاضای تجدید نظر کنید. البته این به شرطی اتفاق می افتد که بتوانید این موضوع را اثبات نمایید.
- ادعای مخالف بودن رای با موازین شرعی و یا مقررات قانونی: زمانی که زایی که قاضی صادر می کند بر خلاف قانون یا قواعد اسلامی باشد شما می توانید درخواست تجدید نمایید. مثلا رای به پرداخت مبلغ قمار
تبصره – اگر درخواست تجدیدنظر به استناد یکی از جهات مذکور در این ماده به عمل آمده باشد درصورت وجود جهات دیگر، مرجع تجدیدنظر به آن جهت هم رسیدگی می نماید.»
نقش وکیل تجدید نظر
نکته ی مهم در خصوص تجدید نظر خواهی این است که هرچند که به نظر ساده باشد، اما در واقع دارای پیچیدگی هایی است که شما باید با یک وکیل مشورت نمایید.
اینکه شما از اشتباه بودن رای توسط قاضی خبر داشته باشید یک بحث است و نحوه ی اثبات آن بحث دیگر.
در واقع شما برای اثبات اینکه در رای باید تجدید نظر صورت بگیرد باید دادخواست را با پیوست دلایل به دادگاه ارائه دهید.
نحوه بدست آوردن دلایل و اثبات آن نیازمند یک وکیل است که با توجه به علم و تجربه ای که دارد بتواند مدارک لازم را برای تجدید نظر از رای ارائه دهد. به همین دلیل به شما توصیه می شود تا حتما در فرایند تجدیدنظر خواهی از یک وکیل مشورت دریافت کنید.
نکته دیگری در این ماده وجود دارد این است که، شما می توانید در دادخواست تجدید نظر به سایر جهات ماده ۳۴۸ نیز اشاره کنید.
مثلا اگر هم شهادت شهود فاقد اعتبار است و هم قاضی به اسناد و مدارک شما توجه نکرده است، می توانید با دلایل و مستندات، این موارد را در دادخواست تجدید نظر اعلام کنید.
زیرا دادگاه تجدید نظر به همه ی مواردی که شما به آن اشاره می کنید رسیدگی خواهد کرد.
مهلت تجدید نظر خواهی
بسیار مورد اتفاق افتاده که برای رایی که پنج سال قبل صادر شده اکنون درخواست تجدید نظر دارند، نکته ی بسیار مهم این است که شما همیشه فرصت تجدید نظر خواهی را ندارید؛ زیرا این فرصت محدود است و باید در یک بازه ی زمانی مشخصی دادخواست شما به دادگاه ارسال شود. بنابراین اگر شما در این مهلت معین، تجدید نظر خواهی انجام ندهید، دیگر امکان این کار وجود ندارد.
- در نهایت، رای صادر شده در دادگاه بدوی قطعی می شود و شما دیگر نمی توانید درخواست تجدیدنظر کنید. اما این مهلت چقدر است؟
در صورتی که تجدیدنظر خواه (متقاضی تجدیدنظر که رای اولیه به ضرر اوست) در ایران باشد، ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه از تاریخ ابلاغ است.
اما در صورتی که مهلت تجدیدنظر خواهی گذشته باشد و تجدیدنظر خواه دلیل موجهی برای عدم تجدید نظرخواهی داشته باشد می تواند مجددا در تجدید نظر خواهی کند.
بنابر این اگر عذر شما برای تاخیر در تجدید نظر خواهی موجه تشخیص داده شود، می توانید اینکار را انجام دهید به شرط اینکه مدارک عذر خود را به دادگاه ارائه کنید.
احکام غیر قابل تجدید نظر
زمانی که فردی به اقدامات خود اعتراف کرده باشد نمی تواند تقاضای تجدیدنظر نسبت به آن داشت. همچنین در خصوص آرایی که کارشناس نسبت به آن نظر تخصصی می دهد و قاضی با توجه به نظر کارشناس یا کارشناسان رای صادر کند، قابل تجدیدنظر خواهی نمی باشد.
نتیجه گیری
گاه ممکن است که دادگاه اشتباه رای دهد و حس کنید که حق شما پایمال شده است. اما برای پیشگیری از این کار قانونگذار می گوید اگر به هر دلیل مانند جعل مدارک طرف مقابل، اتهام به جعل و .. رای غلط صادر شود، شما نسبت به آن رای می توانید تقاضای تجدید نظر کنید.
شرایطی که باعث پذیرش تجدید نظر می شود مثل:
ادعای اشتباه قاضی و بی توجهی قاضی، ادعای بی اعتباری اسناد و مدارک، ادعای مخالف بودن رای با قانون و موازین شرعی.
شما برای تقاضای تجدید نظر خواهی باید این موارد را بنا به نوع و شرایط آن تعریف کنید. رایی که در ابتدا صادر می شود همیشه رای قطعی نیست و در صورتی که شما این رای را نا عادلانه بدانید می توانید تجدید نظر خواهی را انجام دهید.
سوالات متداول
آیا تجدیدنظر خواهی از طریق دفتر خدمات ممکن است یا باید حضوری انجام شود؟
بله شما می توانید از طریق دفاتر خدمات قضایی دادخواست تحدید نظر خود را ثبت نمایید.
آیا در مرحله تجدید نظر حق داشتن وکیل وجود دارد؟
بله شما می توانید در این مرحله وکیلی برای خود انتخاب نمایید. در کل توصیه می شود با توجه به اینکه تجدید نظر مهلت آخر است و از حساسیت بالایی برخوردار است؛ ترجیحا برای اینکار وکیل انتخاب نمایید تا کار ها زودتر پیش رود.
در صورت عدم موافقت تجدید نظر در دادگاه چه اتفاقی می افتد؟
اگر دادگاه تجدید نظر به این نتیجه برسد رای دادگاه بدوی صحیح است از تکرار خودداری می کند و رای دادگاه بدوی را تایید می کند.
