منظور از به اجرا گذاشتن سفته، طلب کردن مبلغ آن به شکل قانونی است که این کار واخواست سفته نیز نامیده می شود.
در چک نیز برای مطالبه قانونی مبلغ آن باید گواهی عدم پرداخت گرفت
در این مطلب هر آنچه باید در خصوص اینکه سفته چگونه باید تنظیم شود و چه کسانی مسئول پرداخت سفته هستند و نحوه ی به اجرا گذاشتن سفته و هزینه های آن بدانید گردآوری شده است.
سفته چیست؟
در تعریف سفته مطابق با قانون تجارت باید گفت؛ سفته که نام دیگر آن فته طلب می باشد یک نوع سند تجاری می باشد که صادرکننده ی یا هریک از امضا کنندگان آن متعهد می شوند که مبلغی را در زمان معین یا عندالمطالبه (بیانگر به تاریخ روز می باشد) در وجه حامل (دارنده) یا شخص مشخص و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید (پرداخت نماید).
سفته دارای مندرجاتی از جمله تاریخ صدور، مبلغ، نام گیرنده و دریافت کننده سفته و تاریخ پرداخت سفته می باشد. که از مندرجات فوق فقط تاریخ صدور سفته امری الزامی است و بنابراین صدور سفته در وجه حامل صحیح می باشد.
سفته در وجه حامل به این معناست که هر کس سفته را داشته باشد می تواند مبلغ آن را دریافت کند.
سفته چه کاربردی دارد؟
اگرچه سفته مطابق با قانون تجارت یک سند تجاری محسوب می شود و از مزایای قانونی نیز برخوردار می باشد اما اصولا سفته وسیله ی پرداخت نمی باشد بلکه به نوعی بابت تضمین برای پرداخت دین، تضمین حسن انجام کار در قرارداد های کاری میان کارگر کارفرما و یا کارمند به کار برده می شود. (مانند اینکه در اکثر قرارداد های کاری، کارفرما از کارگر برای بهتر انجام دادن کارش سفته می خواهد)
این نکته را به خاطر داشته باشید که چنانچه تعهد اصلی و پایه میان طرفین، بر اساس یک تعهد نامشروع و قانونی صورت گرفته باشد یا به هر عنوان از قبیل جعل امضا، جعل و تحریف در مندرجات سفته محقق شده باشد، امکان طرح دعوا در محاکم دادگستری وجود داشته و با اثبات این موضوع امکان جلوگیری از پرداخت مبلغ سفته مطرح خواهد بود.
چه کسی مسئول پرداخت سفته هست؟
از مهم ترین قواعد و البته ی مزایای اسناد تجاری می توان به تضامنی بودن مسئولیت اشاره نمود. در این باره و مطابق با قانون تجارت، هریک از امضا کنندگان اسناد تجاری از قبیل برات، سفته و چک، اعم از صادرکننده سند، ظهر نویس سند (پشت نویسی و انتقال نمودن آن به شخص دیگری) و ضامن صادر کننده یا ظهر نویس، در برابر دارنده نهایی سند تجاری مسئول پرداخت تمام مبلغ سند تجاری هستند
به عبارتی دیگر دارنده سند تجاری در هنگام طرح دعوا به جهت وصول وجه سند تجاری، می تواند علیه همه ی امضا کنندگان سند تجاری طرح دعوا نماید یا اینکه فقط علیه برخی از آنها طرح دعوا نموده و خواستار پرداخت وجه سند باشد.
این نکته را نیز باید اشاره نمود که؛ هریک از مسئولان سند تجاری بجز صادر کننده اصلی، در صورت پرداخت وجه سند تجاری، مطابق با قانون تجارت می تواند به مسئولین ماقبل خود مراجعه کنند.
برای مثال اگر چکی توسط سه نفر پشت نویسی شده و انتقال یافته باشد، انتقال دهنده سوم درصورت پرداخت وجه چک به دارنده، می تواند برای پرداخت مبلغ چک به دو نفر انتقال دهنده قبلی چک و صادر کننده اصلی چک برای پرداخت وجه چک مراجعه کند.
نحوه و شرایط اجرا گذاشتن سفته
دارنده ی سفته برای مطالبه ی مبلغ سفته از صادرکننده یا هریک از مسئولان پرداخت؛ برخلاف چک فقط و فقط با طرح دادخواست در محاکم حقوقی دادگستری می تواند مبلغ سفته را مطالبه کند.
لازم به ذکر است در چک دارنده چک تحت شرایطی می تواند از طریق دادسرا و مراجع کیفری، از طریق اداره ی ثبت و صدور اجراییه، دادگاه ها حقوقی و طرح دادخواست و البته اخیرا به موجب اصلاحیه قانون صدور چک بدون طرح دادخواست با مراجعه به دوایر اجرای احکام، درخواست صدور اجرایه علیه صادرکننده چک را خواستار باشد و اقدام به مطالبه وجه چک نماید.
حال در خصوص مطالبه سفته و نحوه و شرایط اجرا گذاشتن سفته می بایست بیان نمود که:
دارنده سفته برای بهره مندی از مزایای تجاری بودن سفته می بایست ابتدا ظرف ده روز از موعد سفته و عدم پرداخت وجه سفته، با مراجعه به محاکم قضایی اقدام به واخواست یا به عبارتی ارسال اظهارنامه به صادرکننده یا سایر مسئولین سفته بنماید.
در واقع واخواست سفته و ارسال اظهارنامه، حاکی از نوعی اخطار نهایی و البته قانونی به مسئولین سفته است که سفته در تاریخ مقرر پرداخت نشده است و درصورت عدم پرداخت وجه سفته دارنده می تواند علیه مسئولین سفته اقدام به طرح دعوا نماید.
حال چنانچه پس از واخواست سفته، و عدم پرداخت مجدد مبلغ سفته، دارنده سفته با مراجعه به محل اقامت صادرکننده سفته، یا اگر بر مبنای تعهد یا قراردادی سفته صادرشده باشد، دادگاه محل محل وقوع تعهد و یا با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی با پرداخت هزینه دادرسی اقدام به ثبت دادخواست مطالبه وجه سفته بنماید.
مطالبه سفته هزینه دارد؟
در خصوص هزینه دادرسی و دادگاه رسیدگی کننده این موضوع را می بایست بیان نمود که؛ چنانچه مبلغ سفته تا بیست میلیون تومان باشد، هزینه دادرسی تا دو نیم درصد مبلغ مندرج در سفته و در شورای حل اختلاف رسیدگی خواهد شد و چنانچه مبلغ سفته بیش از بیست میلیون تومان باشد، هزینه دادرسی معادل سه نیم درصد مبلغ مندرج در سفته و در دادگاه حقوقی به موضوع رسیدگی خواهد شد.
البته لازم به ذکر است که درصورت محکومیت مسئول پرداخت سفته، امکان مطالبه هزینه دادرسی و وکیل قابل مطالبه می باشد.
حال درصورت طرح دعوا علیه مسئول یا مسئولین سفته، و محکومیت آنها به موجب حکم دادگاه، برای صدور اجرایه علیه و اقدامات قانونی پیش بینی شده در قانون نظیر توقیف اموال، حکم جلب و… لازم است هزینه صدور اجرائیه که به میزان پنج درصد از مبلغ سفته می باشد از سوی دارنده سفته پرداخت شود که این مبلغ نیز همانند هزینه دادرسی پس از دریافت اصل مبلغ سفته از مسئول پرداخت سفته به عنوان خسارت قابل مطالبه می باشد.
نتیجه گیری
یکی از اقسام اسناد تجاری در قانون تجارت که بسیار نیز مورد استفاده افراد در سطح جامعه و در معاملات و تعهدات واقع می شود، مربوط به سفته می باشد.
اگرچه سفته نیز همانند برات و چک وسیله ی پرداخت محسوب می شود اما اصولا از این سند تجاری برای ضمانت از دیون و تعهدات مورد استفاده قرار می گیرد.
برای مطالبه ی مبلغ مندرج در سفته، دارنده ی سفته می بایست ابتدا ظرف مدت ده روز از سر رسید سفته اقدام به واخواست سفته نموده و سپس با طرح دعوا در دادگاه عمومی حقوقی یا شورای حل اختلاف خواستار رسیدگی به موضوع باشد.
طرح دادخواست نیاز به دانش حقوقی دارد و بدون آن دادخواست اصلا قبول نمی شود که به مطالبه ی وجه شما رسیدگی شود؛ لذا پیشنهاد می کنیم برای طرح دادخواست و مطالبه ی حقوقی و انجام امور وکالتی با وکلای مجرب مشورت داشته باشید.
گروه وکلای سنا با بیش از ده سال سابقه وکالت تخصصی، جهت انجام امور بانکی آماده همکاری با شما گرامیان هستند.
سوالات متداول
آیا واخواست سفته امری الزامی می باشد؟
واخواسته سفته امری الزامی نمی باشد و دارنده می تواند همان ابتدا برای مطالبه ی سفته در دادگاه اقدام حقوقی نماید؛ اما باید توجه داشت که این امر موجب از دست رفتن برخورداری از مزایای تجاری سفته خواهد بود.
چه دادگاهی صلاحیت رسیدگی به دعوای مطالبه ی سفته را دارد؟
دادگاه رسیدگی کننده به دعوای سفته، بر اساس مبلغ سفته تعیین خواهد شد، بنابراین چنانچه مبلغ سفته تا بیست میلیون تومان باشد، در صلاحیت رسیدگی شورای حل اختلاف و بیشتر از آن در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی خواهد بود.
آیا به سفته خسارت تاخیر تادیه تعلق می گیرد؟
مطابق با قانون تجارت؛ از طریق سررسید مندرج در سفته، درصورت طرح دعوا و درخواست دارنده امکان صدور حکم به پرداخت خسارت تاخیر تادیه وجود خواهد داشت اما می بایست شرایط مقرر در قانون دادرسی مدنی برای مطالبه ی خسارت نظیر اختلاف فاحش در قیمت زمان سررسید و مطالبه، تمکن مالی و عدم پرداخت سفته و… در نظر گرفته شود.