عقدی که بین طرفین واقع می شود برای هر یک از طرفین تعهدی را به همراه دارد مگر آنکه عقد مجانی مانند هبه باشد.
هر کسی که تعهد را مطابق توافق و تعهد بر عهده گرفته، ملزم است که آن را ایفا کند؛ در غیر این صورت فردی که شرط یا تعهد به نفع اوست می تواند از دادگاه بخواهد که متعهد را ملزم به انجام تعهد کند.
می توان گفت الزام به انجام تعهد در بسیاری از تعهدات و قرارداد ها جاری ست.
برای مثال اگر از فردی مالی مثل ماشین یا خانه ای خریداری شده اما از تسلیم آن خودداری می کند می توان از دادگاه الزام به ایفا یا انجام تعهد را خواستار شد.
دعوای الزام به انجام تعهد
همانطور که گفته شد بسیاری از طرفین تعهدی را بر عهده دارند که باید ایفا کنند و اگر با اختیار خود انجام ندهند می توان الزام و اجبار فرد متعهد را از دادگاه با طرح دعوای الزام به انجام تعهد تقاضا کرد.
لذا در دعوای الزام به انجام تعهد، کسی که تعهد را بر عهده گرفته متعهد نامیده می شود مانند این که کسی رنگ کردن ساختمان یا احداث یک بنا را تعهد کرده است.
حال کسی که تعهد به نفع او باید اجرا شود متعهد له نامیده می شود در دعوای مزبور خواهان متعهد له خواهد بود.
نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که اگر متعهد، خلف وعده کرد نمی توان قرارداد را فسخ کرد و باید از دادگاه الزام وی را تقاضا کرد حال اگر الزام ممکن نشد می توان قرارداد را فسخ کرد.
اما گاهی طرفین حتی خود متعهد له راضی به ادامه این عقد و قرارداد نیستند و مایل اند که مستقیما فسخ کنند اما در برخی موارد استثنایی این امر ممکن نیست و باید ابتدا الزام کند و اگر نشد سپس فسخ کند.
راه چاره این است که از ابتدا طرفین در قرارداد ضمانت اجرای خلف وعده و عدم انجام تعهد را فسخ قرار دهند تا فرد بتواند سریعا فسخ کند بدون اینکه گرفتار زمان طولانی رفت و آمد در دادگاه شود.
برای دعوای مزبور باید از طریق دادخواست الزام متعهد را خواستار شد. دادخواست مزبور از طریق دفاتر خدمات قضایی باید تکمیل و به دادگاه تقدیم شود.
نکته دیگر این که می توان ضمن دادخواست الزام به انجام تعهد خسارات پیش آمده را نیز مطالبه کرد که دادگاه پس از احراز به آن نیز حکم کند.
نمونه رای الزام به انجام تعهد ۱
خواسته: الزام به انجام تعهدات
رای صادره قاضی در دادگاه بدوی:
دادگاه ختم رسیدگی را اعلام می دارد و به شرح ذیل رأی صادر می گردد.
بسمه تعالی- رأی دادگاه
در خصوص دادخواست آقای غلامحسین به طرفیت آقای محمد صادق به خواسته الزام به انجام تعهدات مندرج در قرار داد مورخ ۸۲/۵/۲۵ و پرداخت خسارات وارده به انضمام هزینه دادرسی با توجه به توافق طرفین به استناد م ۱۷۸ قانون آئین دادرسی مدنی گزارش اصلاحی صادر می گردد (خوانده ابتدا تمامی اقساط معوقه همراه با جریمه متعلقه بابت وام دریافتی از بانک رفاه موضوع قرارداد مورخه ۸۲/۵/۲۵ را پرداخت و سند منزل را از رهن خارج می نماید؛ سپس کارشناسی منتخب دادگاه میزان هزینه ای که خوانده بابت ساخت منزل انجام داده است را محاسبه نموده و خواهان باید این مبلغ را طی سه قسط دو ماهه به خوانده پرداخت کند و ۱۳ درصد حق کارشناسی در محاسبه خرج کرد خوانده منظور نخواهد شد, پس از فک رهن از سند خواهان وی مکلف است از آپارتمان توقیفی خوانده رفع توقیف کرده و چک شماره ۲۳۷۱۱۴ بانک رفاه شعبه میلاد را به وی مسترد نماید در صورتیکه خوانده حداکثر تا ۳۰ روز دیگر از سند خواهان رفع توقیف نکند کلیه خسارات های ناشی از عدم اجرای قرارداد و نیز خسارتهای بانکی متوجه ایشان خواهد بود خوانده با آقای محمد اسمائیلی هم توافق کرد که مبلغ سی میلیون و پانصد هزار ریال به اضافه شصت درصد خسارت تأخیر نادید از ۸۲/۱۰/۲۵ تا زمان تادیه به آقای محمد اسماعیلی پرداخت نماید و مهلت پرداخت تا دو ماه پس از کارشناسی دادگاه می باشد) این گزارش اصلاحی نسبت به طرفین و قائم مقام و وراث آنها نافذ و معتبر بوده و لازم الاجرا است.
رئیس شعبه ۱۱ دادگاه حقوقی مشهد شیعه علی
نمونه رای الزام به انجام تعهد ۲
در مورد دعوای آقای … علیه خانم… به خواسته الزام به ایفای تعهد که پرداخت باقی مانده اقساط وام گرفته شده از موسسه قوامین به مبلغ … ریال به همراه خسارت های دادرسی با توجه به گفته های شاکی و همچنین موارد ذکر شده در پرونده و همچنین دادخواست و مستندات پیوستی پرونده که شامل تعهدنامه و نبود حضور مدعی علیه و با وجود ارسال اخطاریه و نبود دفاع و ارسال لایحه ای که بر گرفتن حق شاکی و تبرئه خود، دادگاه با استناد به ماده ۱۰ قانون مدنی و مواد ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آئین دادرسی مدنی حق شاکی را ثابت کرده و مدعی علیه را به ایفای تعهدات نوشته شده در قرارداد، الزام کرده و همچنین به پرداخت جریمه به مبلغ … ریال به عنوان دادرسی و حق الوکاله وکیل مربوطه صادر کرده و محکوم اعلام می کند و همچنین رای صادر شده به مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی در محاکم تجدید نظر استان ارسال می شود.
نتیجه گیری
کسی که قرار است تعهد به نفع وی انجام شود؛ متعهد له و کسی که قرار است تعهد را انجام دهد؛ متعهد نامیده می شود.
دعوای الزام به انجام تعهد زمانی است که فرد متعهد از وظیفه و تعهدی که ضمن عقد بر عهده گرفته است خودداری کند که در این حالت باید از دادگاه اجبار و الزام وی را درخواست کرد.
نکته دیگر اینکه در تعهد بین طرفین با خلف وعده و عدم انجام تعهد حق فسخ وجود ندارد.
به جز موارد استثنایی و فرد باید به جای فسخ ابتدا الزام را از دادگاه بخواهد و اگر ممکن نشد سپس اقدام به فسخ کند.
سوالات متداول
دعوای الزام به انجام تعهد چیست؟
دعوایی که متعهد له علیه متعهد برای انجام دادن تعهد در دادگاه اقامه می کند؛ دعوای الزام به انجام تعهد می باشد.
در تعهد به انجام تعهد الزام متعهد چگونه ممکن است؟
در این حالت فرد باید با تقدیم دادخواست از دادگاه الزام فرد را بخواهد دادگاه در صورت احراز، حکم صادر می کند و اجرای احکام به متعهد برای اجرا ابلاغ می کند. درصورت عدم انجام آن سایر مراحل انجام می شود.
در صورت تخلف از انجام تعهد آیا حق فسخ وجود دارد؟
باید گفت به جز موارد استثنایی حق فسخ وجود ندارد و متعهد له باید الزام فرد را بخواهد.
2 پاسخ
سلام در شرکت مسئولیت محدود در حال تصفیه ،مدیرتصفیه در بازه زمانی ۹۴.۶لغایت ۹۶.۶ به هیچ یک از وظایف خود عمل ننموده اند آیا میشود دادخواست مطالبه خسارت حاصل از عدم انجام تعهد علیه مدیر تصفیه مطرح نمود؟ممنون از محبتتان
سلام: بله می توانید الزام به انجام تعهدش را از دادگاه بخواهید