خوانده کیست؟

به طور خلاصه خوانده دعوا کسی است که در دادگاه حقوقی علیه او شکایتی شده است و او باید پاسخگو در مقام دفاع باشد و از این جهت که وی دعوا را اقامه نکرده است بلکه به دعوا فراخوانده شده و به نوعی احضار شده به او خوانده می گویند.

در مقابل کسی که طرح دعوا را شروع کرده است را خواهان می نامند. نام خواهان و خوانده در مراحل مختلف رسیدگی دادگاه تغییر می یابند که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

خوانده دعوا کیست با مثال؟

فرض کنیم شما طلبی از کسی دارید و مدت هاست که بدهکار از پرداخت آن خودداری می کند؛ برای اجبار وی از طریق قانونی در دادگاه شکایت می کنید حال نام شما خواهان است و آن شخص بدهکار شما خوانده نامیده می شود.

فرض کنیم شما خانمی هستید که برای با مثلا نفقه خود، علیه شوهر خود به دادگاه مراجعه می کنید؛ در اینجا شما خواهان هستید و شوهر، خوانده حساب می شود. به خوانده دعوا اوراق دادخواست ابلاغ و رسانده می شود تا وی بداند چه کسی و برای چه چیزی علیه وی شکایت کرده است.

خوانده در حکم غیابی کیست؟

حکم غیابی برای زمانی است که خواهان، دعوا حقوقی راه می اندازد اما خوانده دعوا و از جریان مطلع نیست و ابلاغ دادگاه هم به دست وی نرسیده است.

برای مثال فرض کنیم شخص الف علیه شما دعوای طرح می کند و بدون اطلاع شما دادگاه حکم به نفع وی صادر می کند و شما را محکوم می کند؛ حال قانون به این دلیل که شما در دادگاه، برای دفاع حضور نداشته اید به شما مهلت داده است که به رای صادر شده اعتراض کنید که به آن، اعتراض به رای غیابی یا اصطلاحا واخواهی می گویند.

حال اگر شما بخواهید به عنوان خوانده اعتراض کنید نام شما می شود ” واخواه” و آن کسی که از قبل علیه شما دعوا طرح کرده بود “واخوانده” نامیده می شود.

خوانده در دادگاه تجدید نظر

اگر شما به عنوان خوانده در دادگاه اول با شکست مواجه شوید و دادگاه شما را محکوم کند؛ می توانید اعتراض کنید تا در مرکز استان و دادگاه تجدید نظر به این اعتراض رسیدگی شود.

حال اگر شما از ابتدا خوانده بودید و بازنده دعوا حقوقی شده اید بخواهید اعتراض تجدید نظر کنید نام شما می شود ” تجدید نظر خواه” و نام کسی که اعتراض تجدید نظر را علیه وی مطرح کرده اید یا به عبارتی نام برنده دعوای اولی در مرحله تجدید نظر، “تجدید نظر خوانده” خواهد بود.

درج نام خوانده در دادخواست

نام خوانده ای که علیه وی دعوا طرح می شود باید در فرم چاپی مخصوص دادخواست درج شود. طبق ماده ۵۱ در بند ۱ و ۲ مشخصات خوانده نام و نام خانوادگی و محل اقامت وی باید مشخص شود.

برای مثال: اگر شما خواهان دعوا هستید در دادخواست باید در قسمت نام خواهان، نام خود و آدرس و در قسمت نام خوانده، نام خوانده و محل سکونت و آدرس وی باید ثبت شود.

نتیجه ی عدم درج مشخصات خوانده

در ماده ۵۳ و ۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی درباره این موضوع که اگر مشخصات خوانده درج نشود با چه ضمانت اجرایی روبرو است سخن گفته است.

طبق مواد مذکور اگر نام و محل اقامت خوانده درج نشود؛ مدیر دفتر دادگاه باید به خواهان اخطار بدهد و تذکر دهد به خواهان که دادخواستی که تقدیم کرده ای؛ مشکلاتی مثل نداشتن مشخصات خوانده را دارد.

حال خواهان ظرف ۱۰ روز فرصت دارد که ایراد را بر طرف کند اگر برطرف نکرد دادخواست او رد می شود.

حقوق خوانده در دعوا

بسیاری از اصول دادرسی برای دفاع از حقوق خوانده مقرر شده اند برای مثال اصل ابلاغ دادخواست به منظور این است که خواهان از اقامه دعوا علیه خود مطلع شود و بتواند از حقوق خود دفاع کند.

مهلت های واخواهی نیز برای همین امر ترتیب داده شده است.

از طرف دیگر یکی از حقوق خوانده در صلاحیت دادگاه برای اقامه دعوا نهفته است با این توضیح که اگر کسی بخواهد علیه کسی اقامه دعوا کند باید در دادگاهی این کار را انجام دهد که خوانده محل سکونت و اقامتگاه وی در آنجا واقع است زیرا اصل برائت به نفع خوانده حکم فرماست.

نتیجه گیری

خوانده دعوا کسی است که علیه وی در دادگاه دعوایی مطرح شده است و به وی ابلاغ می شود تا بتواند با اطلاع از نوع دعوا و ادله آن از خود دفاع کند.

لذا خوانده در مقابل خواهان قرار می گیرد به عبارت حقوقی، خواهان مدعی است و خوانده مدعی علیه یعنی کسی که علیه وی ادعایی مطرح شده است.

خوانده در اعتراض واخواهی با نام “واخواه” شناخته می شود و خواهان در اعتراض به رای غیابی نام ” واخوانده ” را پیدا می کند.

در بالا نحوه و تعریف واخواهی را توضیح دادیم.

سوالات متداول

خوانده در دعوا حقوقی چه کسی است؟

به زبان ساده کسی که شکایت و دعوای حقوقی علیه او اقامه شده و به دعوا فراخوانده شده خوانده نامیده می شود.

در حکم غیابی خوانده چه کسی است؟

در دعوا اعتراض به حکم غیابی خوانده ابتدایی در اینجا واخواه است و کسی که به این دعوا فراخوانده می شود؛ همان خواهان است که واخوانده نامیده می شود.

خوانده در دادرسی چه حقوقی دارد؟

همانطور که در بالا اشاره شده خوانده به عنوان یکی از طرفین دعوا شامل برخورداری از اصول دادرسی است که در بالا به آن اشاره کردیم.