مهریه دینی است بر عهده مرد که با توجه به نوع آن باید توسط مرد به زن ایفا شود. لذا باید از مفهوم دین متوجه شویم که حتی با فوت مرد نیز زن می تواند مهریه را از ماترک ایشان وصول کند.
پس با فوت مرد، زن می تواند هم مهریه را از ماترک مطالبه کند و هم از ایشان ارث ببرد و از دو جهت از ماترک سهم خواهد برد.
فرض کنیم که زن دادخواست مطالبه مهریه داده است می خواهیم ببینیم در دادگاه که دعوای مهریه اقامه شود زن یا مرد چه استدلال هایی را باید به کار ببرند.
مطالبه مهریه
امکان مطالبه مهریه بدون دادخواست طلاق هم وجود دارد یعنی بدون طلاق و اختلاف هم زن می تواند از دادگاه مهریه خود را مطالبه کند اگرچه این امر در هنگام طلاق رنگ بیشتری به خود می گیرد.
این امر از دو طریق دادگاه و اجرای ثبت اسناد امکان پذیر است که هر کدام مزایا و معایبی دارند که در جای خود آن را بررسی کرده ایم.
و در همین سایت می توانید جزئیات آن را مطالعه کنید.
برای اقدام از طریق دادگاه که غالبا اینگونه است باید دادخواست مربوطه را از طریق دفاتر خدمات قضایی تنظیم کرد و از این طریق برای دادگاه ارسال شود.
البته دعوای مهریه دعوای مالی به حساب می آید و باید هزینه دادرسی آن پرداخت شود.
هزینه دادرسی مطالبه مهریه
دعوای مطالبه مهریه دعوایی مالی به حساب می آید پس به تناسب میزان آن هزینه دادرسی آن بیشتر خواهد بود.
به دلیل اینکه غالبا مهریه در جامعه با سکه و طلا تعیین می شود ارزش این امر توسط بانک مرکزی به نرخ روز محاسبه می شود.
حال هر مقدار که مورد خواسته زوجه باشد در مطالبه مهریه باید درصدی از آن را به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند. که در مرحله بدوی باید دو نیم درصد بهای خواسته را تحت عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند.
سخن وری در دادگاه مهریه
نکته ای که باید مد نظر داشت این است که هر تعداد سکه که مهریه فرد باشد طبق قانون تا ۱۱۰ سکه بدون نیاز به اثبات تمکن مرد قابل مطالبه است.
به عبارتی تا ۱۱۰ سکه را زن می تواند از دادگاه بخواهد بدون آنکه نیازی باشد ثابت کند مرد دارا است اما برای مطالبه بیش از این تعداد باید ثابت کند مرد دارایی کافی برای پرداخت مهریه را دارد.
و همچنین اگر قرار بر حبس باشد تا همین میزان ۱۱۰ سکه مرد حبس خواهد شد البته اگر اعسار خود را نتواند ثابت کند.
در اینجا زن می تواند قبل از دادخواست مهریه از دادگاه قرار تامین خواسته را بخواهد یا اینکه ضمن همان دادخواست تامین خواسته اموال شوهر را از دادگاه درخواست کند.
معمولا در این موارد، زوجه خانه مرد را معرفی می کند برای توقیف.
اما نکته مهم این است که اگر آن ملک تنها ملک همسر وی باشد از مستثنیات دین خواهد بود و برای وصول دین به فروش نمی رسد و اینکه مرد هم می تواند در این زمینه اگر قرار تامین خواسته صادر شده به این امر اعتراض کند.
و استناد کند به این امر که این خانه تنها ملک وی محسوب می شود و از مستثنیات دین به حساب می آید و دادگاه نیز بررسی می کند.
اگر زوجه از قبل مهریه را بخشیده اما حال تقاضای وصول آن را دارد مرد می تواند با اثبات این امر که ایشان مهر خود را بخشیده مانع محکومیت خود شود.
در هر حال لازم است اگر در این موضوع نوشته ای وجود دارد آن را ارائه بدهد.
در ادامه به نمونه ای دادخواست اشاره خواهیم کرد.
دادخواست مطالبه مهریه و توقیف اموال
خواهان: ………………………..
خوانده: ………………………..
وکیل یا نماینده قانونی: مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری
خواسته:
۱- مطالبه ۶۰ عدد سکه تمام بهار آزادی عندالمطالبه از مهریه مافی القباله مقوم به ۷۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
۲- تقاضای صدور تامین خواسته و توقیف اموال (به جهت ضرورت و حساسیت و بیم اخفای اموال، اجرا قبل از اموال)
دلایل و منضمات دادخواست:
۱- کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی
۲- کپی مصدق سند نکاحیه
۳- وکالتنامه وکیل دادگستری
شرح دادخواست مطالبه مهریه:
ریاست محترم دادگاه، با سلام، احتراما به استحضار می رساند موکل و خوانده به موجب عقدنامه شماره …….. مورخ ۰۶/۱۱/۹۱ به عقد دائم یکدیگر درآمده اند. مهریه موکل عبارت است از سیصد و سیزده عدد سکه تمام بهار آزادی که بر ذمه ی زوج عندالمطالبه می باشد. موکل به موجب این دادخواست شصت سکه از مهریه اش را مطالبه می نماید. با عنایت به مراتب فوق صدور حکم به پرداخت مهریه از آن مقام محترم مورد استدعاست.
همچنین صدور تامین خواسته در خصوص ۶۰ عدد سکه تمام بهار آزادی به ارزش تقریبی ۷۸۰ میلیون ریال و اجرای قرار قبل از ابلاغ، مورد تقاضاست.
گردشکار پرونده خصوص توقیف اموال
نظر به اینکه خواهان ضمن دادخواست تقاضای صدور قرار تامین خواسته نموده است، چون ارکان و شرایط درخواست فراهم می باشد لذا دادگاه به استناد بند الف ماده ۱۰۸ و ۱۱۷ قانون آیین دادزسی مدنی قرار تامین خواسته معادل مبلغ ۷۸۰,۰۰۰,۰۰۰۰ ریال از اموال خوانده تا پایان رسیدگی صادر و اعلام می دارد هزینه اجرای قرار به عهده خواهان است. قرار قبل از ابلاغ اجرا و ظرف ده روز قابل اعتراض در این دادگاه می باشد.
سخن وری در دادگاه اعسار و تقسبط مهریه
معسر کسی است که به دلیل آن که مالی بجز مستثنیات دین ندارد توانایی پرداخت دین خود را ندارد.
مسثنیات دین هم عبارت اند از:
- منزل مسکونی فرد که عرفا در شان او باشد.
- اثاثیه زندگی،
- تلفن مورد نیاز و…
اگر مرد طبق حکم دادگاه محکوم به پرداخت مهریه شود می تواند که از طریق دفاتر خدمات قضایی دادخواست اعسار از پرداخت مهریه تقدیم کند.
برای اینکار می تواند از شاهد ها و ادله ای که گواهی دهنده نداری وی باشد کمک بگیرد.
برای این کار لازم است حکم محکومیت مهریه را پیوست دادخواست کند و استشهادیه و شهادت کتبی دو نفر را نیز الصاق کند و همچنین باید صورت اموال خود و میزان وجوه نقد را که در کلیه بانک ها دارد ارائه دهد.
استشهادیه فرم خاصی ندارد و می توان در برگه های A4 هم آن را مکتوب کرد اما برگه هایی برای فهرست کردن اموال و ارائه دادن آن را در همان دفاتر خدمات قضایی موجود است.
در ماده ۹ ق.ن.ا.م.م درباره شاهد مقرر کرده است که:
ماده ۹ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی:
شاهد باید علاوه بر هویت، شغل، میزان درآمد و نحوه قانونی امرار معاش مدعی اعسار، به این امر تصریح کند که با مدیون به مدتی که بتواند نسبت به وضعیت معیشت وی اطلاع کافی داشته باشد، معاشرت داشته و او افزون بر مستثنیات دین هیچ مال قابل دسترسی ندارد که بتواند به وسیله آن دین خود را بپردازد.
در دادگاه مرد می تواند با ادله ای که دارد ثابت کند مالی برای پرداخت مهریه مزبور ندارد و از دادگاه تقاضای صدور اعسار را بخواهد.
برای مثال اگر همسر ایشان منزل را برای توقیف معرفی کرده است مرد می تواند ثابت کند که تنها همین منزل را دارد و مستثنیات دین به شمار می رود.
در مقابل زوجه اگر مدعی تمکن مرد است می تواند به اموالی که وی دارد و ارائه نکرده است استناد کند.
برای مثال سهامی که وی در بورس دارد یا اینکه اگر در جایی دیگر تجارت کرده آن را ارائه دهد.
همچنین زوجه می تواند از دادگاه بخواهد ماشین مرد را توقیف کند در اینجا ماشین مرد تنها زمانی مستثنیات دین به حساب می آید که محل امرار معاش وی باشد.
دادخواست اعسار و تقسیط مهریه
خواهان: …………..
خوانده: ……………
وکیل: …………..
تعیین خواسته و بهای آن: تقسیط مهریه زوجه با استناد به ماده ۲۱ قانون اعسار
دلایل و منضمات دادخواست:
۱- فتوکپی مصدق عقدنامه
۲- استشهادیه
۳- فتوکپی مصدق اجراییه
۴- وکالت نامه
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه
با سلام و تقدیم احترام
به استحضار عالی می رساند با عنایت به صدور اجراییه شماره ۲۳۲۱ به تاریخ ۹۰/۱۱/۳ از اداره ثبت اسناد که ضم دادخواست می باشد به طرفیت موکل آقای ………. با موضوع مهریه با توجه به عدم کفایت و اعسار موکل از تادیه مهریه زوجه به مبلغ ششصد و پنجاه میلیون ریال که با عنایت به استشهادیه پیوست تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر تقسیط مهریه را دارند.
سخن وری در تعدیل مهریه
همانطور که در بالا گفتیم ممکن است زوج با تقاضای اعسار باعث شود که مهریه تقسیط و قسط بندی شود.
حال بحثی که پیش می آید این است که در آینده ممکن است وضعیت اقتصادی زوج فرق کند ممکن است پول دار تر یا فقیر تر بشود و همچنین ممکن است نوسانات قیمت ها باعث دگرگونی وضعیت طرفین شود.
برای مثال اگر چه امروز حکم اعسار مرد برای عدم تمکن صادر شده اما ممکن است فردا از اعسار خارج شود.
برای مثال ممکن است به مرد ارثی برسد که با آن بتواند مهریه را پرداخت کند یا اینکه بتواند میزان بیشتری از قسط های مهریه را پرداخت کند. لذا در اینجا زن می تواند درخواست تعدیل مهریه را از دادگاه بخواهد.
برای مثال اگر تا امروز میزان پرداخت سکه یک ربع سکه بوده؛ زن می تواند با توجه به تغییراتی که در وضعیت مالی مرد پیش آمده درخواست تعدیل را بخواهد.
در موردی دیگر اگر قسط مهریه به وجه نقد پرداخت می شود زن می تواند با توجه به این که حقوق کارمندی مرد افزایش یافته درخواست تعدیل را تقاضا کند.
در مقابل اتفاقاتی مانند ویروس کرونا که باعث شده کسب و کار مرد تغییر یابد از دادگاه درخواست تعدیل مهریه و کاهش قسط های آن را بخواهد.
یا اینکه مرد دچار بیکاری شود یا به دلیل بیماری نتواند برای مدتی طولانی کار کند؛ لذا در اینجا هم مرد می تواند درخواست تعدیل مهریه را از دادگاه تقاضا کند.
نمونه متن دادخواست تعدیل اقساط مهریه
خواهان: ……………………….
خوانده: ………………………..
وکیل و نماینده قانونی: ………………………
اطلاعات پیوست ها: دادنامه شماره …………………….. مورخ ……………………. صادره از شعبه ……………………..
تعیین خواسته و بهای آن: صدور حکم مبنی بر تعدیل اقساط مهریه
دلایل و منضمات دادخواست: کپی شناسنامه . اصل سند ازدواج و تصویر مصدق آن
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی:
احتراما به استحضار می رساند به موجب دادنامه شماره …………….. صادره از شعبه …………….. دادگاه ………………….
پس از موافقت با اعسار اینجانب و حکم به تقسیط مهریه میزان ……………… سکه پیش پرداخت و ماهیانه …………………… به عنوان اقساط مهریه مشخص گردید.
لذا به لحاظ افزایش هزینه ها و افزایش چشمگیر نرخ سکه در طی این مدت و ثابت ماندن در آمد بنده، توان پرداخت مبلغ مشخص گردیده را ندارم و با تقدیم این دادخواست و استشهادیه ضمیمه شده به دادخواست استدعای تعدیل و کاهش اقساط مهریه و پیش پرداخت را به نصف دارم.
نتیجه گیری
در اینجا متوجه شدیم که برای مطالبه مهریه چه اقدامی را انجام داد و چگونه باید آن را از دادگاه درخواست کرد و در مقابل اگر مرد دارایی کافی ندارد به چه شکلی اعسار را تقاضا کند و از مسثنیات دین هم سخن گفتیم.
در ادامه یه نمونه دادخواست هایی اشاره کردیم.
همچنین در ادامه به تقاضای اعسار از پرداخت مهریه پرداختیم و در انتها هم بیان کردیم که تعدیل مهریه به چه صورت است و به نمونه هایی از جنین دادخواست هایی اشاره کردیم.
سوالات متداول
آیا زن می تواند خانه مرد را برای مهریه توقیف کند؟
اگرچه احتمال تامین خواسته منزل وجود دارد اما اگر شامل مسثنیات دین باشد به فروش نمی رسد.
در چه مواردی درخواست تعدیل مهریه پذیرفته می شود؟
در مواردی که در وضعیت مالی زوج اتفاقی بیفتد مانند آنکه از اعسار خارج شود یا اینکه به دلیل بیکاری یا کرونا معسر تر بشود و موارد دیگر که اشاره کردیم.
آیا امکان کم کردن و کاهش مهریه قسطی وجود دارد؟
بله در این باره می توان به دلایل اقتصادی هم از جانب مرد و هم از جانب زن درخواست مزبور را از دادگاه به عمل آورد در بالا به این امر پرداختیم.
