قراردادها مجموعه گسترده ای از توافقات مالی و غیرمالی ما را تشکیل می دهد که برای بهره مندی از امتیازات و حقوق قانونی طرفین آن، به رشته تحریر درآمده و در اختیار ایشان قرار می گیرد.
هر چند که در قانون برخی از عقود می توانند در قالب قرارداد شفاهی منعقد گردند اما اصل و اولویت بر تنظیم مکتوب توافقات و تعهدات طرفین یک قرارداد است.
یکی از این قراردادها که اشخاص در قالب اعمال حقوق قانونی خود به دیگران اعطاء می نمایند، قرارداد وکالت است.
عقد وکالت می تواند در قالب یک سند رسمی در دفتر اسناد رسمی تنظیم تا وکیل بتواند موضوع یا مورد وکالت را به موجب آن قرارداد وکالت انجام دهند و یا اینکه ضمن یک عقد لازم یا جایز به دیگری وکالت داد و مهم تر از دو مورد اخیر، اعطای وکالت در دعاوی به وکیل دادگستری است.
لزوم مطالعه کامل قرارداد بین وکیل و موکل
عموم مردم مادامی که اقدام به استخدام وکیل دادگستری به منظور دفاع در دعاوی خویش می نمایند، بدون اینکه متن وکالتنامه را مطالعه کنند و بدانند از چه کیفیت و تعهداتی برخوردار است، وکالتنامه چاپی را امضاء نموده و در اختیار وکیل برای ایفای امور موضوع وکالت قرار می دهند و حتی نسخه ای از آن را نیز طلب نمی کند.
البته به دنبال امضای وکالتنامه، قراردادی مالی که لازمه پرداخت حق الوکاله وکیل است نیز، به امضای وکیل و موکل می رسد تا موکل متناسب با تعهدات پذیرفته شده، حق الوکاله وکیل را بپردازد.
اما شاید یکبار برای همیشه با مطالعه نکاتی که در ادامه این نوشتار نسبت به تعهدات و مواردی که در یک وکالتنامه امضاء شده میان وکیل و موکل وجود دارد، تمامی ابهامات پیش بینی شده رفع گردد که البته پیشنهاد مؤکد می گردد که موکل با صبر و حوصله و بدون تعجیل یا شرمساری، قرارداد وکالت را مطالعه نموده و نسبت به هر قسمت یا بخش از آن وکالتنامه ابهامی برایش ایجاد شد، از وکیل مربوطه جویا شود تا کاملاً برایش توضیح دهد.
در این مطلب به تفکیک بخش های یک وکالتنامه منعقده میان وکیل دادگستری و موکل، نکات آن مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و در انتها نمونه ای یک قرارداد وکالت برای آشنایی و شناخت قبلی آورده خواهد شد.
نکات قرارداد وکالت
یک قرارداد وکالت از اجزاء و مواد متعددی تشکیل شده است که بخش عمده آن شامل تعهدات طرفین قرارداد وکالت می باشد. از همین رو از ماده نخست یک قرارداد وکالت، به تشریح آن خواهیم پرداخت.
الف- مشخصات طرفین قرارداد وکالت
عموماً وکلاء در دفاتر خود قرارداد چاپ شده در اختیار دارند و اگر این امر با ذوق و سلیقه وکیل بیآمیزد، اطلاعات هویتی، نشانی اقامتگاه موکل و وکیل نیز به صورت چاپی در خواهد آمد اما اگر این چنین نبود، دقت نمایید که جدای از درج صحیح اطلاعات هویتی موکل و نشانی اقامتگاه و کد ملی، مشخصات هویتی وکیل نیز صحیحاً نگارش شود.
بعضاً مشاهده می شود که اطلاعات هویتی وکیل خالی گذاشته می شود با این دلیل که بعداً خودم پر می کنم که این امر به هیچ وجه پذیرفتنی نیست.
وکلاً به دلیل اینکه ممکن است در وقت رسیدگی دادگاه موکل خود حاضر نشوند، نام وکیل دومی را نیز درج می کنند که در صورت ناتوانی نسبت به حضور در دادگاه، همکار خود یا همان وکیل دوم را به نیابت از خویش به دادگاه ارسال کند.
این جزء اختیارات شماست که نسبت به درج اطلاعات هویتی وکیل دوم رضایت دهید یا نه، و این تصور را وکیل برای شما ایجاد نکند که حتماً باید دو وکیل در قرارداد وکالت اطلاعاتشان باشد.
نکته مهمی که در این بخش حائز اهمیت است این می باشد که اگر رضایت به درج نام دو وکیل در بخش مشخصات طرفین قرارداد دادید، از این بابت پرداخت حق الوکاله بیشتر توجیهی ندارد و صرفاً همان حق الوکاله مورد توافق بایست پرداخت شود.
ب- موضوع قرارداد وکالت:
مطابق با این ماده یا بخش از یک قرارداد وکالت، محوریت آن مشخص می شود که وکیل در چه دعاوی حق ورود دارد.
وکلاً با بهانه تسریع در امضاء قرارداد وکالت این بخش را نیز چاپ شده در اختیار موکل قرار می دهند که این عبارت قید گردیده است.
” طرح دعاوی حقوقی و کیفری به طرفیت از اشخاص حقیقی و حقوقی و دفاع از موکل در قبال کلیه دعاوی اعم از حقوقی و کیفری از جانب اشخاص حقیقی و حقوقی”.
عام بودن و کلی بودن در این موضوع وکالت صراحتاً مشخص است و به موجب این وکالت وکیل می تواند وکالتنامه را در هر دعوایی که موکل له یا علیه دیگران یا خود مطرح شده، ارائه و اعلام وکالت کند.
اگر موضوع دعوا یا شکایت شما مشخص است و صرفاً قصد اعطای وکالت به وکیل در آن دعوا را دارید، پس دلیلی وجود ندارد با چنین عبارت عامی، محوریت قرارداد وکالت را گسترش داد بلکه بالعکس با درج خواسته دعوا یا شکایت، صرفاً وکیل را مجاز در ورود به آن دعوا یا شکایت کنید.
برای مثال اگر موضوع دعوای شما خلع ید یا مطالبه اجرت المثل ایام تصرف است، و همچنین یک شکایت کیفری جعل سند نیز علیه شما مطرح شده است، و قصد این را ندارید که وکیل بتواند در آن شکایت کیفری نیز ورود کند، صرفاً موضوع وکالت را طرح دعوا حقوقی با خواسته خلع ید و مطالبه هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل به طرفیت از اشخاص حقیقی و حقوقی و دفاع از موکل قید نمایید تا محوریت وکالتنامه محدود و به اصطلاح حقوقی مضیق گردد.
اما اگر دعاوی متعددی علیه شما یا شما علیه دیگران مطرح کرده اید، و شما خواهان این هستید که وکیل را در تمامی این دعاوی مجاز به ورود بدایند، صرف درج آن عبارت کلی در بخش موضوع قرارداد کفایت می کند و دیگر نیازی به انعقاد قرار وکالت دیگری نیست اما از بابت ابطال تمبر مالیاتی وکیل تجدید قرارداد امری ضروری و الزام آور است.
پ- حدود اختیارات وکیل:
ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی چهارده مورد از اختیارات یک وکیل دادگستری برای ورود به دعاوی حقوقی و کیفری را بیان کرده است که شامل:
- وکالت راجع به اعتراض به رأی، تجدیدنظر، فرجام خواهی و اعاده دادرسی.
- وکالت در مصالحه و سازش.
- وکالت در ادعای جعل یا انکار و تردید نسبت به سند طرف و استرداد سند.
- وکالت در تعیین جاعل.
- وکالت در ارجاع دعوا به داوری و تعیین داور.
- وکالت در توکیل.
- وکالت در تعیین مصدق و کارشناس.
- وکالت در دعوای خسارت.
- وکالت در استرداد دادخواست و دعوا.
- وکالت در جلب ثالث و دفاع از دعوای ثالث.
- وکالت در ورود شخص ثالث و دفاع از دعوای ورود ثالث.
- وکالت در دعوای متقابل و دفاع در قبال آن.
- وکالت در ادعای اعسار.
- وکالت در قبول یا رد سوگند.
البته این چهارده اختیار امری مطلق نیست و موکل می تواند نسبت به هر کدام از آنها درخواست کند تا از حدود اختیارات وکیل حذف شود و وکیل آن اختیار را نداشته باشد.
برای مثال وکیل اختیار وکالت در قبول یا رد سوگند را نداشته باشد، یا وکیل وکالت در استرداد دادخواست یا دعوا را نداشته باشد.
البته ممکن است علاوه بر این چهارده مورد اختیار، حدود اختیارات تا بعضاً بیست مورد نیز افزایش یابد که شامل:
- وکالت در اخذ محکوم به و وصول حق الوکاله و هزینه های دادرسی.
- وکالت در اعمال ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و بازداشت.
- وکالت در تمامی مراحل اجرای احکام.
- وکالت در صدور قرارهای مدنی و کیفری و اعتراض به آنها.
- وکالت در مزایده.
- وکالت در اعتراض به کارشناسی.
در خصوص وکالت در اجرای احکام، این موضوع را مدنظر داشت باشید که عموماً وکیل تعهد خود را تنها تا زمان صدور رأی قطعی می داند و بابت اجرای رأی صادره، حق الوکاله مستقلی درخواست دارد که پیشنهاد می گردد در همان ابتدا این موضوع را با وکیل خود در میان گذاشته که وکالت اعطایی تا زمانی صدور رأی قطعی است.
یا اینکه وکیل به موجب درج وکالت در اجرای رأی قطعی صادره، بایست بر مبنای همان حق الوکاله مورد توافق اقدام کند یا اینکه خواهان حق الوکاله ای مجزا می باشد.
ت- حق الوکاله وکیل:
بُعد مالی قرارداد وکالت در این ماده یا بخش نمایان می گردد که حق الوکاله وکیل بایست مشخص شود، چون وکیل بر مبنای این مبلغ حق الوکاله بایست مالیات مربوطه را در قالب ابطال تمبر، پرداخت کند.
البته عموم وکلا در قرارداد وکالت، تعرفه قانونی را مطابق با آیین تعرفه حق الوکاله و هزینه دادرسی وکلاء درج می کنند و در قرارداد مالی که مستقل از قرارداد وکالت است، حق الوکاله مورد درخواست را تعیین می کنند که البته تأکید می گردد یک نسخه از آن قرارداد مالی که به امضاء موکل و وکیل می رسد را درخواست کنید.
برخی از دعاوی به دلیل حق الوکاله بالا خود، پرداخت آن در چند مرحله انجام می شود.
برای مثال صرف طرح دعوا و ثبت دادخواست، موکل بایست درصد مشخص شده در قرارداد وکالت یا مالی را پرداخت کند، و با صدور رأی بدوی، درصد دیگری از آن حق الوکاله را پرداخت کند که تمامی اینها با توافق وکیل و موکل انجام می شود.
ث- سایر تعهدات وکیل و موکل:
برخی از قراردادهای وکالت صرفاً به موارد بالا اکتفاء می کنند اما برخی از وکلاء هستند که قرارداد وکالت را مشروحاً و با قید تعهداتی فراتر از بخش های بالا تنظیم و در اختیار موکل قرار می دهند.
برای مثال در قالب ماده ای مجزا در قرارداد وکالت، وکیل، موکل را متعهد می کنند که در زمان مقرر اصول مستندات دعوا را در اختیار وکیل بگذارد و در صورت نقض این تعهد، وکیل اختیاری از بابت حضور در دادگاه را ندارد.
که البته این قسم تعهدات در هر قراردادی به تناسب طرفین آن متفاوت است و اگر به هنگام قرائت تعهدات فی مابین، ابهامی برای شما ایجاد شد، حتماً از وکیل درخواست کنید که برای شما تشریح کند تا با ابهام قرارداد وکالت را امضاء نفرمایید.
نتیجه گیری
نتیجتاً قرارداد وکالت نیز به مانند سایر قراردادهای عالم حقوق از جمله قرارداد بیع، قرارداد اجاره، قرارداد مشارکت و … نیازمند رعایت الزامات و تعهداتی است تا از موجبات اختلاف یا دعوای ثانویه را میان وکیل و موکل ایجاد نکند و هر چقدر قرارداد وکالت از صراحت کلام و مطالب، و شفافیت بیان قصد طرفین را دارا باشد، از بروز هر گونه ابهام و اختلاف جلوگیری می شود.
نمونه قرارداد وکالت:
- ۱- مشخصات طرفین :
۱-۱ موکل
آقا/خانم/شرکت ……… فرزند ……. شماره شناسنامه (ش.ش) ………… شماره ثبت ……….. به نشانی ……………………………. کد پستی ………. .
۲-۱ وکیل
آقا / خانم ………. فرزند ……… متولد ………. شماره شناسنامه (ش.ش) ……….. شماره ملّی ……….. شماره پروانه ……………… به نشانی ………………………… کد پستی ……… .
- ۲- موضوع قرارداد وکالت:
طرح دعوای حقوقی مطالبه نفقه معوقه زوجه، مطالبه هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل و یا …… (هر خواسته مطروحه)
- ۳- حدود اختیارات وکیل:
وکالت راجع به اعتراض به رأی، تجدیدنظر، فرجام خواهی و اعاده دادرسی
- – وکالت در مصالحه و سازش
- – وکالت در ادعای جعل یا انکار و تردید نسبت به سند طرف و استرداد سند
- – وکالت در تعیین جاعل
- – وکالت در ارجاع دعوا به داوری و تعیین داور
- – وکالت در توکیل
- – وکالت در تعیین مصدق و کارشناس
- – وکالت در دعوای خسارت
- – وکالت در استرداد دادخواست و دعوا
- – وکالت در جلب ثالث و دفاع از دعوای ثالث
- – وکالت در ورود شخص ثالث و دفاع از دعوای ورود ثالث
- – وکالت در دعوای متقابل و دفاع در قبال آن
- – وکالت در ادعای اعسار
- – وکالت در قبول یا رد سوگند
و یا هر اختیار دیگری که وکیل با رضایت موکل درج می کند.
- ۴- تاریخ انعقاد قرارداد :
به تاریخ …../…../….. .
- ۵- حق الوکاله وکیل:
۱-۵- حق الوکاله وکیل مطابق با تعرفه به مبلغ ……………………. ریال و به حروف ………………….. ریال می باشد.
۲-۵- ترتیب پرداخت در اقساط ذیل می باشد:
۱-۲-۵ به صرف طرح دادخواست …… درصد از حق الوکاله پرداخت می گردد.
۲-۲-۵ به صرف صدور رأی بدوی …… درصد از حق الوکاله پرداخت می گردد.
و …..
- ۶- تعهدات طرفین قرارداد:
تعهدات به ترتیب توافق طرفین مشخص می شود.
- ۷- این قرارداد در ….. نسخه و ….. صفحه تنظیم می شود که یک نسخه نزد وکیل، یک نسخه نزد موکل و نسخه های دیگر در اختیار ….. قرار خواهد گرفت.
محل امضاء و اثر انگشت موکل محل امضاء و اثر انگشت وکیل
2 پاسخ
سلام ایا قرارداددر دونسخه است و یک نسخه تقدیم موکل می شود؟ چون وکیل ما امتناع میکنه از این کار
سلام قرارداد در همیشه در دو نسخه تنظیم میشود و مانعی برای مورد فوق وجود ندارد