گاهی شهرداری برای توسعه و آبادانی شهری و گسترش طرح های عمرانی، نیازمند قوانینی است که به وسیله آن بتواند با داشتن زمین لازم طرح های خود را انجام دهد.
گاهی انجام این کارها و توسعه و عمرانی با حقوق خصوصی افراد در تزاحم است و حتما شنیده و یا تجربه کرده اید که فلان طرح شهرداری از زمین های این منطقه می گذرد لذا نیاز است این زمین ها به شهر داری داده شود و شهرداری آن را تملک کند.
این موضوع که شهرداری برای امور خود نیازمند املاک مردم است و باید آن را به قیمت عادلانه بخرد تملک اراضی توسط شهرداری نامیده می شود.
تملک اراضی توسط شهرداری چیست؟
شهرداری ممکن است در راستای اجرای طرح های خود، نیاز داشته باشد که املاک و زمین های دیگران را خریداری نماید؛ این کار که تملک اراضی نامیده می شود دارای شرایطی است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
خرید زمین های مردم توسط شهرداری
طبق آنچه در بند ۱ ماده ۵۵ شهرداری ها آمده است وظیفه ایجاد خیابان ها، کوچه ها و میادین و باغ های عمومی، مجاری آب و توسعه معابر در حدود قوانین موضوعه بر عهده شهرداری است.
اما از آنجا که این دستگاه اجرایی این همه زمین برای اجرای طرح های خود را ندارد و مالک این همه زمین و مستحدثات نیست باید مالکان زمین را راضی کنند تا طی تشریفاتی خاص زمین های ایشان خریداری کنند. قوانینی هم وجود دارند در این زمینه که اجازه سوء استفاده را از شهرداری بگیرند. و شرایط نقل و انتقال و تشریفات آن را بیان می کند.
وضعیت زمین ها برای تملک شهرداری ها
زمین ها به دسته های مختلف تقسیم می شوند در قانون زمین شهری از زمین های موات، بایر و دایر نام برده شده زمین های موات که در اختیار دولت است و شهرداری برای تملک آن می تواند با مواردی مثل تهاتر یا طرح پرونده آن را به تملک خود در آورد.
نوع دوم زمین ها و اراضی بایر هستند که اگر مالک خاص نداشته باشد در اختیار ولی فقیه است. شهرداری ها هم برای تملک این نوع زمین ها باید تشریفات خاص آن را انجام دهند.
باقی زمین ها که دایر هستند و در دست افراد باید با موافقت آن ها تملک بشوند و اگر کسی حق انتفاعی و … در آن دارد باید تا انقضای مهلت صبر کنند و سپس اقدام کنند و اگر کسی حق ارتفاقی در آن دارد باید رعایت شود.
طبق ماده ۲ لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمومی، عمرانی و نظامی و دولتی، اجرای برنامه ها و طرح های مورد نظر تنها در صورتی ممکن است که هم لازم باشد و هم ضروری و ضرورت اجرای طرح باید به تصویب بالاترین مقام اجرایی آن دستگاه اجرایی برسد.
نحوه قیمت گذاری در خرید و تملک زمین توسط دولت و شهرداری ها
ملاکی که برای تعیین قیمت زمین گرفته می شود بدون در نظر گرفتن تاثیر اجرای طرح در قیمت های آن است و اگر آن ملک جایی باشد که مالک در آن سکونت دارد و یا در آن امرار معاش دارد هر قیمتی که دارد مثلا ۲ میلیارد، به این خاطر ۱۵ درصد اضافه به آن به مالک داده می شود.
کارشناس باید تعیین کند که محل سکونت یا ممر و اعاشه فرد در آنجاست. و اگر اختلافی در این زمینه وجود داشت دادگاه حل اختلاف می کند.
اگر ملک، محل کسب و پیشه برای فرد باشد و یا حداقل تا یک سال قبل محلی برای کسب و پیشه بوده؛ در صورت رضایت مالک شهرداری می تواند پس از اجرای طرح به جای حق پیشه محل کسبی در اختیار مالک قرار دهد.
تعویض کردن ملک شخصی با ملک دولتی
گاهی ممکن است برای تملک و خرید ملک افراد برای پیش بردن طرح های لازم، به جای وجه نقد و پول زمین دیگری به مالک بدهند. در واقع تعویض انجام دهند.
این کار باید با جلب رضایت مالک باشد. اما شهرداری نمی تواند برای تملک اراضی زمین های اشخاص حقوقی آنان را ملزم به این کار کند و اگر از اقدامات شهرداری خسارتی وارد شود باید جبران کند.
ماده ۶ در مواردی که «دستگاه اجرایی» مقتضی بداند و در صورت رضایت مالک عوض اراضی تملیک شده, از اراضی مشابه ملی یا دولتی متعلق به خود تأمین و با حفظ ضوابط مندرج در قوانین و مقررات مربوط, به مالکین واگذار می نماید. در این صورت نیز تعیین بهای عوض و معوض به عهده هیئت کارشناسی مندرج در این قانون می باشد.
شرایط تملک اراضی
- از شرایط تملک اراضی برای اجرای طرح های عمرانی و… این است که در آن باره هم ضرورت ایجاب کند و هم این که این ضرورت به تایید بالاترین مقام اجرایی آن سازمان برسد.
- شرط دیگر این است که تنها ضرورت داشتن کافی نیست و باید طرحی در باره این امور مثل طرح عمرانی مصوب شود و این طرح ها باید به تصویب مراجع مربوطه برسد. که در هر مورد متفاوت خواهد بود.
- دستگاه های اجرایی وقتی می توانند خرید زمین را انجام دهند که برای این خرید و تملک، تامین اعتبار شده باشد. اگر بدون تامین اعتبار این کار انجام شود هم مسئولان قابل تعقیب کیفری هستند و هم این که زمین قابل اعاده به مالک است.
مشاوره حقوقی و گرفتن وکیل برای تملک اراضی
برای تملک اراضی مقررات پیچیده ای در قوانین مختلف وجود دارد که تسلط بر آن از عهده فردی که دانش حقوق ندارد بر نمی آید لذا اگر با چنین مشکلی مواجه شده اید می توانید از طریق مشاوره با گروه وکلای متخصص سنا از وکلا متخصص در حوزه شهرداری کمک بگیرید و راهکارهای لازم را از ایشان جویا شوید.
نتیجه گیری
آن وقتی که دستگاه های دولتی و شهرداری ها برای اجرای طرح های ضروری خود نیاز داشته باشد از ملک و زمین های دیگران استفاده کنند و به اصطلاح تملک اراضی کنند؛ باید با شرایط و تشریفاتی آن را انجام دهند که در بالا به برخی از این موارد اشاره شد برای اطلاع از جزئیات آن می توانید با وکلا و مشاوران این حوزه اخذ مشاوره کنید.
سوالات متداول
تملک اراضی به چه معناست؟
وقتی که دولت یا شهرداری طرح هایی برای عمران و… دارد و نیازمند زمین افراد است باید آن را تملک کند که به آن تملک اراضی گفته می شود.
شرایط تملک اراضی توسط دولت چیست؟
در بالا به برخی از شرایط و مهم ترین شرایط تملک اشاره کردیم مانند ضرورت داشتن و تامین اعتبار و تایید بالاترین مقام اجرایی.
برای محل های مسکونی که در طرح شهرداری هستند چه قیمتی پرداخت می شود؟
به جز قیمت واقعی ملک ۱۵ درصد هم به آن اضافه می شود.
4 پاسخ
در نیازی که شهرداری به املاک مجاور طی بازدید شهردار وقت مقرر شد ملک ورثه خریداری شود صلحنامه ای تنظیم گردید که با مخالفت من قیمت ار ۳۰ میلیون به کارشناس سپرده و به هفتاد میلیون تغییر کرد شهرداری مدت ۸ ماه مخالفت من را بهانه و از پرداخت وجه خوداری نمود قیمت ملک به ۱۲۰ میلیون تومان رسیده بود طی نامه ای درخاست فسخ یا نظه کارشناسی جدید نمودم از بابتی که دیگر وراث همکاری نکرده و شهرداری ملک را که تجاری بود به یکباره فضای سبز اعلام نمود را به جایی نبردم همکنون متوجه شدم قبل از من وراث امضا من را جعل کرده اند اکنون استفاده غیر از فضای سبز میشود نسبت به جعل امضا و اعتراض به ماب اتفاوت مبلغ ۷۰ میلیون تا ۱۲۰ میلیون مطالبه ضرر زیان چگونه میتونم بدم تامین دلیل جعل هم گرفتم
سلام:می توانید با ارائه ادله و مدارک خودتان ادعای جعل خودتان را مطرح نموده و تعیین جاعل نیز نماییدو مطالبه خسارت را نیز داشته باشید.برای راهنمایی بیشتر از طریق سامانه با شماره گیری اقدام به مشاوره نمایید.
سلام زمین بنده در طرح احداث میدان شهرداری قرار گرفته ،بعد از شکایت شهرداری در مواب دادگاه گفته که زمین در طرح قرار داره ولی هنوز مصوب نیست از طرفی شهرداری در محل اقدام به شروع کرده ،میخاستم ببینم چه مدت طول میکشه که به خسارت زمینم برسم؟ تشکر
سلام: باید از طریق دادگاه دادخواست مطالبه خسارت بدهید