ماده ۵۵ قانون شهرداری ها، به بیان وظایف شهرداری به طور کامل پرداخته است. همانطور که می دانید شهرداری ها در هر منطقه وظایفی بر عهده دارند که عمدتا در راستای توسعه و آبادانی شهر می باشد. وظایفی از جمله زیباسازی و تمیز نگه داشتن شهر، ایجاد خیابان ها و معابر، اتخاذ تصمیم مناسب در خصوص پیشگیری از خسارات ناشی از حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله و…
به همین منظور ماده ۵۵ قانون شهرداری ها به طور کامل وظایف این نهاد را مشخص نموده است. در این مقاله به بررسی و تحلیل این ماده قانونی می پردازیم.
وظایف شهرداری به موجب ماده ۵۵ قانون شهرداری
به موجب ماده ۵۵ قانون شهرداری ها وظایف این نهاد به شرح زیر می باشد:
- ایجاد نمودن خیابان ها و کوچه‌ها و میدانها و باغهای عمومی: و مجاری آب و توسعه معابر در حدود قوانین.
- نظافت و حفاظت از شهر: تنظیف و نگهداری و تسطیح معابر و رودخانه های عمومی و مجاری آبها و فاضلاب و تنقیه قنات های مربوط به شهر و تأمین آب و روشنایی به وسائل ممکنه.
به موجب این بند، وظیفه نظافت و حفاظت از شهر و مسطح سازی جاده ها و رودخانه ها و پاکسازی قنوات و … از جمله وظایف شهرداری هاست.
شهرداری در خصوص عوامل سد معبر در خیابان ها چه وظیفه ای دارد؟
این بند از قانون شهرداری ها در خصوص وظیفه شهرداری در برداشتن موانعی می باشد که موجب سد معبر در پیاده رو ها و پارک ها و… می باشد.
مانند دکه ها که مقرر شده چنانچه قبل از تصویب این قانون ایجاد شده باشند در صورتیکه در اثر برداشتن آنها توسط شهرداری خسارتی وارد شود؛ صاحبان آن ها می توانند ادعای خسارت نمایند ولی چنانچه بعد از تصویب این قانون باشد ادعای خسارت پذیرفته نمی شود.
اصولا سد معابر عمومی و اشغال پیاده روها و استفاده غیر مجاز آنها و میدانها و پارکها و باغهای عمومی برای کسب و یا سکونت و یا هر عنوان دیگری ممنوع می باشد و شهرداری مکلف است از آن جلوگیری و در رفع موانع موجود و آزاد نمودن معابر و اماکن مذکور فوق از طریق مأمورین خود رأساً اقدام نماید.
وظیفه شهرداری در خصوص دکه های موجود در معابر چیست؟
شهرداری مکلف است در خصوص دکه هایی که قبل از تصویب این قانون ایجاد شده اند، نسبت به برداشتن آنها اقدام و در صورتیکه صاحبان این قبیل دکه ها ادعای خسارتی داشته باشند با نظر کمیسیون مقرر در ماده ۷۷ نسبت به جبران خسارت آنها اقدام نماید ولی کسانی که پس ازتصویب این قانون اقدام به نصب دکه‌هائی در معابر عمومی کنند شهرداری میبایست رأساً و به وسیله مأمورین خود در برداشتن این قبیل دکه ها و رفع سد معبر اقدام کند و اشخاص مزبور حق ادعای هیچگونه خسارتی نخواهند داشت.
وظیفه شهرداری در خصوص احداث تاسیسات تولید و توزیع برق چیست؟
یکی از وظایف شهرداری احداث تأسیسات تولید و توزیع برق و تعیین نرخ آن در شهرها تا موقعی که وزارت آب و برق نیروی آن را تأمین ننموده است با موافقت قبلی وزارت آب و برق می باشد.
تهیه آب مشروب شهرها و تامین وسایل و امکانات توزیع آن و همچنین تعیین نرخ آب در شهرها به استثنای مواردی که سازمان های تابعه وزارت آب و برق عهده دار آن هستند با تصویب انجمن شهر به عهده شهرداری خواهد بود. همچنین می توانند با تصویب انجمن شهر و تأیید وزارت کشور تهیه آب مشروب و توزیع آن را به مؤسساتی که طبق اصول بهداشتی عمل نمایند واگذار نمایند.
در صورتی که مؤسسات خیریه ای قبل از تصویب این قانون تأمین آب شهرها را به عهده داشته اند و عملیات آنها مورد تأیید شهرداری محل و وزارت کشور باشد، می توانند مثل قبل به کار خود ادامه دهند.
وظیفه شهرداری در خصوص تخلیه زباله ها چیست؟
شهرداری موظف است مکان های مخصوصی برای تخلیه زباله و نخاله و فضولات ساختمانی و مواد رسوبی فاضلاب ها و نظایر آن ها تعیین و ضمن انتشار آگهی به اطلاع عموم برساند. محل های تخلیه زباله میبایست خارج از محدوده شهر تعیین شوند و محل تأسیس کارخانجات تبدیل زباله به کود نیز به تشخیص شهرداری خواهد بود.
رانندگان وسایل نقلیه اعم از کندرو و یا موتوری مکلف می باشند آنها را فقط در محل های تعیین شده از طرف شهرداری تخلیه نمایند.
مجازات متخلفین طبق ماده ۲۷۶ قانون مجازات اسلامی تعیین میشود. در صورت تخلف مراتب هربار در گواهینامه متخلف قید و چنانچه ظرف یکسال سه مرتبه مرتکب همان تخلف شود بار سوم به حداکثر مجازات خلافی محکوم و گواهینامه او برای یکسال ضبط میشود و در همان مدت از رانندگی ممنوع خواهد شد. به تخلفات مزبور در دادگاه بخش رسیدگی خواهد شد.
وظیفه شهرداری در خصوص قیمت گذاری اجناس چیست؟
مراقبت و تلاش در نصب برگه قیمت بر روی اجناس همچنین اجرای تصمیمات انجمن نسبت به ارزانی و فراوانی خواروبار و اقلام مورد احتیاج عمومی و جلوگیری از فروش اجناس فاسد و نابود کردن آنها.
مراقبت در امور بهداشت ساکنین شهر و همکاری با مؤسسات وزارت بهداری در آبله کوبی و واکسیناسیون و غیره برای جلوگیری از بیماری های واگیردار .
شهرداری در قبال گدایان در سطح شهر چه وظیفه ای دارد؟
شهرداری مکلف است از تکدی گری در سطح شهر و وجود گدایان بکار جلوگیری نموده و اقدام به توسعه آموزش عمومی و غیره نماید.
وظیفه شهرداری ها درخصوص ایجاد بیمارستان ها و شیرخوارگاه ها و موسسات فرهنگی
در راستای اجرای تبصره یک ماده ۸ قانون تعلیمات اجباری تأسیس مؤسسات فرهنگی و بهداشتی و تعاونی شهرداری، موظف است به ایجاد بنگاه حمایت مادران و نوانخانه و پرورشگاه و درمانگاه و بیمارستان و شیرخوارگاه و تیمارستان و کتابخانه و کلاسهای مبارزه با بی سوادی و کودکستان و باغ کودکان و امثال آن در حد اعتبارات مصوب اقدام نموده و همچنین وظیفه کمک به این قبیل مؤسسات و مساعدت مالی به انجمن تربیت بدنی و پیش آهنگی و کمک به انجمن‌های خانه ومدرسه و همچنین اردوی کار را به عهده دارد.
در این قبیل موارد و همچنین در مورد موزه‌ها و خانه‌های فرهنگی و زندان، شهرداری با تصویب انجمن شهر از زمین ها و بنا های متعلق به خود با حفظ مالکیت به رایگان و یا با شرایط معین جهت ساختمان و استفاده در اختیار مؤسسات مربوط خواهد گذاشت.
وظیفه شهرداری در خصوص حفاظت از اموال خود
حفظ و اداره نمودن اموال منقول و غیرمنقول شهرداری و اقامه دعوی بر اشخاص و دفاع از دعاوی اشخاص علیه شهرداری به عهده این نهاد می باشد.
منظور از اموال منقول، اموالی است که قابل جابجایی هستند بدون آنکه خراب شوند مانند ماشین. و منظور از اموال غیر منقول نیز اشیاء غیر قابل جابجایی مثل خانه می باشند. به موجب این بند، حفاظت و نگهداری اینگونه اموال متعلق به شهرداری، بر عهده خود این نهاد می باشد.
برآورد و تنظیم بودجه و متمم بودجه و اصلاح بودجه و تنظیم پیشنهاد برنامه ساختمانی و اجرای آن پس از تصویب انجمن شهر یک نسخه از بودجه مصوب و برنامه ساختمانی بوسیله فرماندار یا بخشدار به وزارت کشور ارسال می‌گردد.
محاسبه بودجه مورد نیاز برای شهر نیز به عهده شهرداری می باشد.
انجام معاملات شهرداری توسط این نهاد
یکی از وظایف شهرداری انجام معاملات این نهاد از جمله خرید و فروش اموال منقول (قابل جابجایی مثل ماشین) و غیرمنقول (غیر قابل جابجایی مثل خانه) و مقاطعه و اجاره و استیجاره پس از تصویب انجمن شهر با رعایت مصلحت و صرفه و مقررات آئین نامه مالی شهرداریها پیش بینی شده در این قانون می باشد.
اهدا و قبول اعانات و هدایای پرداخت شده به شهر توسط شهرداری
اعانات پرداخت شده به شهرداری یا مؤسسات خیریه از طرف وزارت دارائی جزء هزینه قابل قبول اعانه دهندگان پذیرفته میشود و اعانه دهنده نسبت به مبلغ اعانه ای که داده است از مالیات بردرآمد معاف خواهد شد.
نظارت بر ترازو ها و مقیاس ها توسط شهرداری
شهرداری موظف وسایلی را که فروشندگان و سایر مشاغل از طریق آن به سنجش وزن و ارزش اجناس می پردازند مانند ترازو … را از بررسی نماید تا از سالم بودن و دستکاری نشدن آن ها اطمینان حاصل نماید.
تهیه کردن آمار میزان تولد و وفات در شهر توسط شهرداری
شهرداری موظف است از تعداد متولد شده ها و فوت شده ها در شهر آماری تهیه نماید.
ایجاد قبرستان توسط شهرداری در شهر
ایجاد گورستان و غسالخانه و تهیه وسائل حمل اموات و مراقبت در انتظام امور آنها نیز از جمله وظایف شهرداری است.
حفاظت از شهر در قبال مخاطرات طبیعی توسط شهرداری
یکی از وظابف شهرداری، اتخاذ تدابیر مؤثر و اقدام لازم جهت حفاظت شهر از خطر سیل و آتش سوزی و همچنین رفع خطر از بناها و دیوارهای شکسته و خطرناک واقع در معابر عمومی و کوچه ها و اماکن عمومی و دالانهای عمومی و خصوصی و پرکردن و پوشاندن چاه‌ها و چاله‌های واقع در معابر و جلوگیری از گذاشتن هر نوع اشیاء در بالکن‌ها و ایوان های مشرف و مجاور به معابر عمومی که افتادن آنها موجب خطر برای عابرین است و جلوگیری از نصب ناودان‌ها و دودکش‌های ساختمان‌ها که باعث زحمت و خسارت ساکنین شهرها می باشد.
در خصوص رفع خطر از بناها و غیره و رفع مزاحمت های مندرج در ماده فوق، شهرداری پس از کسب نظر مأمور فنی خود به مالکین یا صاحبان اماکن یا صاحبان ادوات منصوب ابلاغ مهلت دار مناسبی صادر می کند و در صورتیکه دستور شهرداری در مهلت معین به موقع اجرا گذاشته نشود، شهرداری رأساً از طریق مراقبت مأمورین خود اقدام به رفع خطر یا مزاحمت خواهد نمود و هزینه مصروف را بعلاوه صدی پانزده خسارت از طرف دریافت خواهد کرد.
مقررات فوق شامل‌کلیه اماکن عمومی مانند سینماها، گرمابه‌ها، مهمانخانه‌ها، قهوه‌خانه‌ها، دکاکین، کافه‌رستوران ها، پاساژها و امثال آن که محل رفت و آمد مراجعه عمومی است نیز می باشد.
شهرداری در خصوص بیماری های واگیردار چه وظیفه ای دارد؟
شهرداری موظف است اقدام به پیشگیری از گسترش بیماری های واگیردار انسانی و حیوانی و اعلام اینگونه بیماری‌ها به وزارت بهداری و دامپزشکی و شهرداری های مجاور هنگام بروز آنها و دور نگهداشتن بیماران مبتلا به امراض مسری و معالجه و دفع حیواناتی که مبتلا به امراض ساریه بوده و یا در شهر بلا صاحب و مضر می باشند.
تهیه کردن مقررات صنفی توسط شهرداری
شهرداری موظف به تهیه مقررات صنفی و پیشنهاد آن به انجمن شهر و مراقبت در امور اصناف و پیشه وران می باشد.
توضیح آنکه هر شغلی برای خود صنفی دارد و هر صنفی نیز مقررات مخصوص به خود که تهیه این مقررات بر عهده شهرداری ها می باشد.
پیشنهاد اصلاح نقشه شهر توسط شهرداری:
یکی از وظایف شهرداری پیشنهاد اصلاح نقشه شهر در صورت لزوم و تعیین نمودن قیمت عادله اراضی و بناهای متعلق به اشخاص که مورد نیاز شهر باشد بر طبق قانون توسعه معبر، و نیز تأمین محل پرداخت آن و ایجاد و توسعه معابر و خیابان ها و میدان ها و باغ های عمومی و تهیه اراضی مورد احتیاج برای لوله کشی و فاضلاب اعم از داخل یا خارج شهر و همچنین تهیه اراضی لازم برای ساختمان مخزن و نصب دستگاه تصفیه و آبگیری و متعلقات آنها بر طبق قانون توسعه معابر می باشد.
تهیه و تعیین میدان‌های عمومی توسط شهرداری
از جمله وظایف شهرداری تهیه و تعیین میدان های عمومی جهت خرید و فروش اقلام و توقف وسائط نقلیه و غیره می باشد.
نظارت شهرداری بر عرضه و فروش گوشت نان در شهر
تهیه و تدوین آئین نامه ای جهت فراوانی و مرغوبیت و حسن اداره فروش گوشت و نان شهر و اجرای آن پس از تصویب انجمن شهر.
به موجب این بند شهرداری موظف است آیین نامه ای جهت تعیین مقدار توزیع و نحوه اداره فروش گوشت و نان تهیه نماید.
وظیفه شهرداری در قبال اماکن پر سر و صدا و مزاحم چیست؟
شهرداری موظف است از ایجاد و تأسیس کلیه اماکن که به هر نحوی موجب ایجاد مزاحمت برای ساکنین می باشد یا مخالف اصول بهداشت در شهرهاست جلوگیری نماید.
در این راستا شهرداری مکلف است از تأسیس‌کارخانه ها، کارگاهها، گاراژهای عمومی و تعمیرگاه‌ها و دکان‌ها و همچنین مراکزی که مواد آتش سوزی می‌سازند و اصطبل چارپایان و مراکزدامداری و به طورکلی تمام مشاغل و کسب‌هایی که ایجاد مزاحمت و سروصدا نمایند یا تولید دود و یا عفونت و یا تجمع حشرات و جانوران نمایند جلوگیری کند و همچنین جهت تخریب کوره‌های آجر و گچ و آهک پزی و خزینه گرمابه های عمومی که مخالف بهداشت است اقدام کند و با نظارت و مراقبت در وضع دودکش‌های اماکن و کارخانه‌ها و وسایل نقلیه که کار کردن آنها دود تولید می‌کند از آلوده شدن هوای شهر جلوگیری نماید و هرگاه تأسیسات مذکور قبل از تصویب این قانون ایجاد شده باشند آنها را تعطیل و اگر لازم شود آنها را به خارج از شهر انتقال دهد.
تبصره- شهرداری در خصوص تعطیل و تخریب و انتقال به خارج از شهر مکلف است مراتب را ضمن اعطای مهلت مناسبی به صاحبان آنها ابلاغ کند و اگر صاحب ملک به نظر شهرداری اعتراض داشته باشد باید طی ده روز اعتراض خود را به کمیسیونی متشکل از سه نفر که از طرف انجمن شهر انتخاب خواهند شد تسلیم کند. رأی کمیسیون قطعی و لازم الاجرا می باشد.
هرگاه رأی کمیسیون مبنی بر تأیید نظر شهرداری باشد و یا صاحب ملک در موقع اعتراض نکرده و یا در مهلت مقرر شخصاً اقدام ننماید شهرداری به وسیله مأمورین خود رأساً اقدام خواهد کرد.
احداث مکان های عمومی توسط شهرداری
شهرداری موظف است اقدام به احداث بناها و ساختمان‌های مورد نیاز شهر از قبیل رختشویخانه و مستراح و حمام عمومی و کشتارگاه و میدانها و باغ کودکان و ورزشگاه مطابق اصول صحیح و فنی و بکارگیری تدابیر لازم برای ساختن خانه‌های ارزان قیمت برای اشخاص بی بضاعت ساکن شهر نماید.
شهرداری در خصوص اطفال بی بضاعت و سرراهی چه وظیفه ای دارد؟
طبق بند ۲۶ این ماده شهرداری مکلف است جهت رعایت شرایط بهداشت در کارخانه‌ها و مراقبت در پاکیزگی حمام ها و نگاهداری اطفال بی بضاعت و سر راهی تلاش خود را بکار گیرد.
صدور پروانه ساخت توسط شهرداری
شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده مکلف است طبق ضوابط نقشه مذکور در پروانه های ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را ذکر کند. در صورتی که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیر تجاری، محل کسب یا پیشه و یا تجارت احداث شود شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره ۱ ماده ۱۰۰ این قانون مطرح می‌نماید و کمیسیون در صورت احراز تخلف مالک یا مستأجر با تعیین مهلت مناسب که نباید از دو ماه تجاوز نماید، در مورد تعطیلی محل کسب یا پیشه یا تجارت ظرف مدت یکماه اتخاذ تصمیم خواهد کرد.
این تصمیم به وسیله مأمورین شهرداری اجراء می شود و کسی که آگاهانه از محل مزبور پس از تعطیلی برای کسب و پیشه و یا تجارت استفاده نماید به حبس جنحه‌ای از شش ماه تا دو سال و جزای نقدی از پنج هزار و یک ریال تا ده هزار ریال محکوم خواهد شد و محل کسب نیز مجدداً تعطیل میشود.
دایر کردن دفتر وکالت و مطب و دفتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتر روزنامه و مجله و دفتر مهندسی به وسیله مالک از نظر این قانون استفاده تجاری محسوب نمی‌شود.
ایجاد خیابان‌ها و آسفالت کردن آن توسط شهرداری
شهرداری موظف است اقدام به ایجاد خیابان ها و آسفالت کردن سواره روها و پیاده‌روهای معابر و کوچه‌های عمومی و جوی ها و جدول‌های طرفین از سنگ آسفالت و امثال آن به هزینه خود نماید.
پیشنهاد برقراری یا لغو عوارض شهری توسط شهرداری
یکی از اختیارات شهرداری پیشنهاد برقراری یا لغو عوارض شهری و همچنین تغییر نوع و میزان عوارض اعم از کالاهای وارداتی و صادراتی کشور و محصولات داخلی و … و ارسال یک نسخه از تصویب نامه برای اطلاع وزارت کشور می باشد.
تبصره ۱- جهت تشویق صادرات کشور نسبت به کالاهای صادراتی بیشتر از یک درصد قیمت کالا نباید عوارض وضع شود.
تبصره ۲- کالاهای عبوری از شهرها که به مقصد معینی حمل میشود؛ از پرداخت هرگونه عوارض به شهرداری‌های عرض راه معاف خواهند بود.
تبصره ۳- ماده اول قانون مصوبه بهمن ماه ۳۳ راجع به تشویق صادرات و تولید از تاریخ این قانون طبق تبصره ۱ این بند تصحیح میشود.
تبصره ۴- آئین نامه‌های گریز از پرداخت عوارض شهری و استنکاف از آن با موافقت وزارت کشور و دادگستری تنظیم و پس از تصویب هیئت وزیران به اجرا گذاشته خواهد شد.
نام گذاری کوچه ها و خیابان ها توسط شهرداری
شهرداری موظف است مقررات خاصی برای تعیین نام معابر و نصب لوح نام آنها وضع و اقدام به شماره گذاری اماکن و نصب تابلوی چسباندن اعلانات و برداشتن و محو کردن آگهی‌ها از محل‌های غیر مجاز و هرگونه اقداماتی که در حفظ نظافت و زیبایی شهر مؤثر باشد نماید.
صدور پروانه کسب برای اصناف و پیشه وران توسط شهرداری:
کلیه اصناف و پیشه وران موظفند برای محل کسب خود از شهرداری محل پروانه کسب دریافت کنند.
تبصره- شهرداری می‌تواند نسبت به تعطیل محل کسب فاقد پروانه رأساً و از طریق مأمورین خود اقدام نماید.
چگونه و به کجا از شهرداری شکایت کنیم؟
در صورتی که شخصی بخواهد از شهرداری بابت تخطی از وظایف و مقررات این نهاد شکایت نماید میبایست شکایت خود را در دیوان عدالت اداری مطرح نماید.
برای طرح شکایت از شهرداری در دیوان عدالت اداری میبایست مراحل زیر را طی نمایید:
- ابتدا میبایست فرم چاپی دادخواست دیوان عدالت اداری را تهیه و آن را تکمیل نمایید.
این فرم را می توانید از باجه ها و ادارات پست در سراسر کشور خریداری نمایید. مشخصات فردی خود از جمله نام و نام خانوادگی خود را در جاهای خواسته شده فرم وارد نمایید. در قسمت اقامتگاه حتماً میبایست نشانی خود را به ترتیب نام شهر – میدان – خیابان – کوچه و شماره پلاک منزل ذکر نمایید. شماره پلاک منزل باید دقیق باشد.
همچنین مشخصات اداره یا نهادی که از آن شکایت دارید نیز باید به درستی ذکر شود.
- پس از تکمیل نمودن فرم دادخواست میبایست چنانچه ساکن تهران هستید به دفتر دیوان عدالت اداری به نشانی تهران ضلع جنوبی پارک شهر خیابان بهشت ساختمان شماره ۱ دیوان عدالت اداری مراجعه و دادخواست و ضمائم آن را به دبیرخانه تسلیم و شماره کلاسه عمومی رایانه ای دریافت نمایید و چنانچه ساکن شهرستان هستید میبایست دادخواست و ضمائم آن را به وسیله پست سفارشی به نشانی دبیرخانه دیوان عدالت اداری که ذکر گردید با اخذ رسید از پست ارسال کنید.
جهت آشنایی بیشتر کاربران گرامی با نحوه نوشتن دادخواست و تکمیل نمودن فرم مخصوص آن یک نمونه متن دادخواست شکایت از شهرداری در دیوان عدالت اداری در سایت قرار می دهیم.
پرسش و پاسخ های مهم در خصوص شهرداری
- از شهرداری در کدام مرجع میبایست شکایت کرد؟ دیوان عدالت اداری.
- دادخواست شکایت خود از شهرداری را کجا تحویل دهیم؟ به دفتر دیوان در تهران به آدرس تهران ضلع جنوبی پارک شهر خیابان بهشت ساختمان شماره ۱ دیوان عدالت اداری.
- صدور پروانه کسب برای اصناف مختلف وظیفه چه مرجعیست؟ شهرداری.
- وظیفه شهرداری در خصوص دکه های موجود در معابر چیست؟ برچیدن آنها.
