تمامی افراد با کامل شدن ۱۸ سالگی و از اولین ماه تولدشان مشمول قانون وظیفه عمومی می گردند. در صورتی که در رشته ی کاردانش یا فنی حرفه مشغول تحصیل باشند؛ نهایتا تا انتهای سن ۲۲ سالگی و رشته های مختلف پیش دانشگاهی تا انتهای ۲۴ سالگی می توانند به تحصیل ادامه دهند.
دانش آموزان مدارس و دانشجویان مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت آموزش و پرورش و یا مورد تایید آن وزارت، دانشجویان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی دولتی و یا غیردولتی داخلی و خارجی مورد تایید وزارتخانه های علوم و بهداشت، طلاب حوزه های علمیه، که در حین تحصیل به سن مشمولیت رسیده و یا می رسند، تا وقتی به تحصیلات خود ادامه میدهند از خدمت معاف هستند.
درخواست معافیت تحصیلی دانش آموزان
در آخرین قوانین و تغییرات موجود در سال ۹۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی در صدد آن است بتواند سن سربازی را تا ۲۰ سالگی افزایش دهد که دانش آموزان و پشت کنکوری ها تا این سن، فرصت لازم را داشته باشند.
معاون واجدین شرایط و امور معافیت سازمان عمومی نیروی انتظامی در این خصوص عارض شد:
دانش آموزان می بایست تحصیلات خود را در سنوات مجاز مقطع متوسطه به صورت حضوری و پیوسته یعنی تا حداکثر ۲۰ سالگی به پایان برسانند، در غیر این صورت مجاز به ادامه تحصیل در دانشگاه نیستند.
سرهنگ علیدوست درباره ی تشریح ضوابط و مقررات معافیت تحصیلی دانش آموزی اظهار کرد:
دانش آموز می بایست در سنوات مجاز مقطع متوسطه به صورت حضوری و پیوسته، حداکثر تا ۲۰ سالگی تمام فارغ التحصیل شوند، در غیر این صورت مجاز به ادامه تحصیل در دانشگاه نخواهند بود.
وضعیت تحصیلی دانش آموزان، ابتدای هر سال توسط مدارس بررسی و در صورتی که به سن مشمولیت (۱۸ سالگی تمام) رسیده و واجد شرایط ادامه تحصیل باشند؛ برای ثبت درخواست معافیت تحصیلی به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی پلیس (۱۰+) ارجاع داده می شوند.
پس از آن معافیت تحصیلی دانش آموزان به صورت سالانه صادر می شود و دانش آموزان در صورت ادامه تحصیل و واجد شرایط بودن، می بایست بلافاصله بعد از اتمام معافیت تحصیلی یک ساله، مجددا با درخواست این معافیت از دفاتر خدمات الکترونیک (پلیس ۱۰+) اقدام تا نسبت به تمدید معافیت تحصیلی دانش آموزی به مدت یک سال دیگر اقدام شود.
وی افزود: دانش آموزان مشمول از تاریخ فراغت، اخراج، ترک و یا انصراف از تحصیل یک سال مهلت معرفی دارند. افرادی که قبل از سن مشمولیت در سن ۱۷ سالگی یا قبل از آن در مقطع دیپلم یا پیش دانشگاهی فارغ التحصیل می شوند، پس از رسیدن به ۱۸ سالگی تمام، شش ماه مهلت معرفی برای تعیین تکلیف وضعیت خدمتی دارند.
معافیت تحصیلی دانش آموزان تا چه زمانی اعتبار دارد؟
بعد وارد شدن به سن ۱۹ سالگی، پسرانی که با تابعیت ایرانی به صورت حضوری و پیوسته به تحصیل مشغول باشند، دانش آموز محسوب می شوند و اگر بخواهند ادامه تحصیل بدهند، می بایست اقدام به کسب معافیت تحصیل دانش آموزی کنند.
که برای این کسب این معافیت به مدارک زیر نیاز است:
- ارائه درخواست معافیت تحصیلی به مراکز خدمات الکترونیک انتظامی (۱۰+) از ابتدای ورود به ۱۹ سالگی.
- صدور معافیت تحصیلی دانش آموزان با سقف سنوات تحصیلی حداکثر تا ۲۰ سالگی تمام.
- ارائه معافیت تحصیلی به واحد آموزشی
- در صورت انتقال مشمول به واحد آموزشی دیگر: ارائه درخواست ثبت انتقال معافیت تحصیلی از واحد آموزشی ثانویه به مرکز خدمات الکترونیک انتظامی (پلیس ۱۰+) صدور معافیت تحصیلی جدید و ارائه آن به محل تحصیل جدید
- پس از فراغت از تحصیل، ترک تحصیل، اخراج و یا انصراف از تحصیل: ارائه فرم تکمیل شده از آخرین وضعیت مشمولان دانش آموز به مراکز انتظامی (پلیس ۱۰+)
تمدید معافیت تحصیلی دانشجویان
تمدید معافیت تحصیلی دانشجویان به راحتی امکان پذیر نخواهد بود. به موجب قوانین سازمان نظام وظیفه ناجا، تمدید معافیت برای تحصیل دانشجویان در شرایط خاص امکان پذیر خواهد شد. مشمولین عزیز باید دقت داشته باشند که سنوات معافیت تحصیلی آن ها در مقطع ها، متفاوت خواهد بود.
مثلا کسانی که در مقطع کاردانی درس می خوانند با افرادی که در مقطع ارشد ادامه تحصیل می دهند یک مدت مشخصی می توانند از سنوات تحصیلی استفاده کرده و درس خود را بخوانند. این تمدید معافیت به شکل زیر برای مقاطع مختلف در نظر گرفته شده است. آن ها را بادقت خوانده و به خاطر بسپارید.
تمدید معافیت تحصیلی دانشجویان و سنوات مشخص شده معافیت تحصیلی در مقاطع مختلف:
- برای مقطع دیپلم و استفاده از معافیت تحصیلی تا سن ۲۰ سالگی به مشمول ارفاق خواهد شد.
- برای مقاطع کاردانی مدت سنوات تحصیلی و تمدید معافیت آن ها تا دوسال و نیم امکان پذیر است.
- مشمولین محصل در مقاطع کارشناسی ناپیوسته مدت ۳ سال زمان دارند تا از معافیت تحصیلی استفاده کنند.
- استفاده از معافیت های تحصیلی برای دانشجویان کارشناسی ارشد ناپیوسته نیز به مدت ۳ سال است.
- سنوات تحصیلی و تمدید مهلت معافیت تحصیلی برای دانشجویان مقطع کارشناسی یا لیسانس ۵ سال است.
- مشمولین دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته می توانند از ۶ سال سنوات معافیت تحصیلی بهره مند شوند.
- مهلت استفاده از سنوات تحصیلی برای مشمولین در حال تحصیل در مقطع دکترای پزشکی پیوسته ۸ سال است.
- سنوات معافیت تحصیلی برای دانشجویان دکتری تخصصی به مدت ۶ سال است.