خیار عیب به معنای اختیار به هم زدن و فسخ عقد به دلیل عیب و عدم سلامت کالا و جنسی که خریده ایم است. این خیار در ماده ۴۲۲ قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است که مقرر می کند اگر بعد از معامله مشخص شود که مبیع معیوب و عیب دار بوده مشتری می تواند یا رضایت بدهد به عقد و آن را فسخ نکند و مابه التفاوت را بگیرد و یا آنکه عقد را فسخ کند. در ادامه به مصادیقی و مطالبی در این باره اشاره خواهیم کرد.
خیار عیب چیست؟
باید گفت جایی می توانیم بگوییم که در کالا عیب وجود دارد که نقصی وجود داشته باشد و از آن نقص، ارزش کالا کم شود و یا استفاده از آن را به طور متعارف کاهش دهد.
پس اگر مالی را خریداری کردیم مثل گوشی موبایل، لبت تاپ، اتومبیل، خانه و… در آن عیبی وجود داشته باشد می توانی یا عقد را به هم بزنیم و یا این که مابه التفاوت جنس سالم و معیوب را از فروشنده پس بگیریم.
برای مثال در خرید گوشی نو متوجه می شویم از قبل ضربه خورده و آسیب دیده و یا دوربین آن کار نمی کند؛ اینجا می توان عقد را به هم زد.
فسخ معامله ماشین به دلیل عیب
در مثال دیگر شما ماشینی را خریده اید و تحویل گرفته اید اما بعد متوجه می شوید که این ماشین زنگ خوردگی دارد و قبلا تصادفی بوده است هر چند زیاد نباشد.
در اینجا خریدار ۲ راه دارد طبق آنچه گفتیم اول این که می تواند عقد را فسخ نکند و مابه التفاوت را بگیرد (ارش) و دوم این که به طور کلی عقد را به هم بزند.
شرایط فسخ قرارداد به دلیل عیب
نکات مهمی را که باید در نظر داشته باشید این است که برای فسخ به استناد عیب، به هم زدن عقد باید به صورت فوری انجام شود؛ یعنی وقتی که شما متوجه عیب جنسی که خریده اید شدید؛ باید در اولین فرصت آن را فسخ کنید.
نحوه فسخ هم فرقی نمی کند چگونه باشد برای مثال در قالب تماس تلفنی یا پیامک یا در واتس آپ می توانید اعلام فسخ کنید اما راه مطمئن تر برای اثبات در دادگاه هم ارسال اظهار نامه است که اطمینان آور تر است.
اما شرایط دیگر که به نظر بدیهی می آید این است که شما از وجود آن عیب خبردار نبوده باشید یعنی جاهل به وجود عیب باشید لذا اگر در زمان معامله شما بدانید که ماشین زنگ زدگی یا رنگ خوردگی دارد با این حال معامله کنید؛ بعدا این حق فسخ برای شما وجود ندارد زیرا خود شما اقدام به این کار کرده اید.
چگونه قرار داد را به دلیل عیب فسخ کنیم؟
برای این کار همانطور که گفته شد مطمئن ترین راه ارسال اظهار نامه است که جنبه اثباتی در دادگاه دارد. یعنی موجب اثبات فسخ می شود. اگر چه تلفن زدن و پیامک کردن هم ممکن است اما به اندازه ارسال اظهار نامه اطمینان آور نیست.
در این باره توصیه می شود با وکیل مجرب دادگستری مشورت نمایید تا از جزئیات امر با در میان نهادن موضوع خود مطلع شوید.
همچنین می توانید از وکلای گروه وکلای سنا برای تنظیم اظهار نامه کمک بگیرید برای این کار با شماره تلفن های درج شده در سایت تماس بگیرید.
چه مواقعی نمی توان به استناد عیب قرارداد را فسخ کرد؟
- گاهی نحوه معامله کردن و یا شروطی که طرفین در قرارداد دارند طوری است که دیگر خیار عیب به وجود نمی آید و فرد حق فسخ نخواهد داشت. برای مثال اگر فروشنده به خریدار بگوید که جنس را خوب بررسی کند و من مسئولیتی در قبال عیب و… آن ندارم و مشتری هم قبول کند؛ اگر بعدا عیبی وجود داشته باشد؛ مشتری نمی تواند برای خودش مدعی حقی باشد.
- گاهی هم خود مشتری از قبل این حق خود را ساقط می کند.
- در موردی دیگر وقتی جنس دسته دوم باشد عیب های متعارف مشمول فسخ قرار نمی گیرد زیرا فرد خود می داند با خریدن جنس دسته دوم امکان وجود ایراداتی در جنس و کالا وجود دارد.
- مورد دیگر هم که گفته شد عدم اعمال حق فسخ توسط مشتری زمانی است که حق فسخ فورا اعمال نشود.
در این رابطه قطعا هر کیس با کیس دیگر متفاوت خواهد بود و حکم هر قضیه را باید با شرایط آن معامله سنجید لذا توصیه می شود در این باره با وکلای سنا مشورت نمایید تا از حقوق خود در این باره بهتر آگاه شوید.
عیب داشتن کالای اینترنتی
نکته ای که اینجا مد نظر هست که باید بیان شود این است که طبق قانون تجارت الکترونیکی، اگر شما جنس را از طریق اینترنت خریداری کردید چه عیب داشته باشد و چه عیب نداشته باشد در هر حال ظرف ۷ روز فرصت دارید آن را پس بدهید و به نوعی عقد را فسخ کنید.
نمونه رای دادگاه به استناد خیار عیب
رای دادگاه – فسخ معامله به دلیل عیب
در خصوص دعوی خواهان حسن …………. به طرفیت آقای آقاجان ………… به خواسته مندرج در دادخواست تقدیمی به جهت آشکار نبودن عیب در موقع خرید و عدم بیان عیب عمده توسط فروشنده و با توجه به اینکه خوانده علیرغم ابلاغ قانونی حضور نیافته و قرار تامین دلیل و نظریات کارشناسی مبنی بر معیوب و به اصطلاح چپی بودن خودرو و اینکه تشخیص موضوع نیز توسط افراد عادی مقدور نبوده است مستنداً به مواد ۴۲۲ و۴۲۳ و۴۲۷ قانون مدنی خوانده به پرداخت مبلغ ۱/۵۰۰/۰۰۰ تومان ما به التفاوت معیوب و قیمت حقیقی محکوم می گردد .
رای صادره غیابی و ظرف مدت ۲۰ روز وفق مقررات قابل واخواهی در دادگاه صادر کننده رای خواهد بود و ظرف مدت ۲۰ روز پس از ابلاغ موافق قانون قابل تجدید نظر در دادگاه تجدیدنظر استان خواهد بود.
مشاوره حقوقی برای فسخ عقد به استناد عیب
برای اطلاعات بیشتر در این باره می توانید جزئیات معامله خود را که در آن عیب یافته اید با وکلا و مشاوران حقوقی گروه وکلای سنا در میان بگذارید تا در این باره راهکار های لازم را به شما ارائه دهند.
برای این کار می توانید به صورت تلفنی با شماره تلفن های درج شده در سایت تماس بگیرید.
نتیجه گیری
خیار عیب اختیار به هم زدن عقد به دلیل معیوب بودن جنس مورد معامله است که در قانون انجام آن به صورت فوری شرط شده است و همچنین فرد نسبت به آن عیب باید جاهل باشد یعنی از وجود عیب با خبر نباشد و اگر می دانسته که این جنس معیوب است بعدا حق استفاده از این خیار را ندارد.
سوالات متداول
شرایط اعمال فسخ با گرفتن مابه التفاوت به دلیل چیست؟
شرایط مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که فرد از عیب کالا خبردار نباشد و این که این حق خود را سریع اعمال کند.
اگر جنسی را که خریدیم معیوب باشد تکلیف چیست؟
در این رابطه می توان یا ارش (مابه التفاوت) گرفت و یا این که به دلیل همان عیب قرارداد را فسخ کرد.
چگونه قرارداد را به دلیل معیوب بودن فسخ کنیم؟
در این رابطه بهترین راه ارسال اظهارنامه است. اما از جهات دیگر مثل فرستادن پیام و یا تماس تلفنی اعمال فسخ ممکن است اما اگر فرد مخالفت کرد باید از دادگاه تایید فسخ را خواستار شد.
