تفاوت طلاق سنی و اهل سنت

شما می‌توانید با به اشتراک گذاشتن دیدگاه و تجربیات خود در انتهای مقاله به گفتمان آنلاین با کارشناسان وینداد و دیگر کاربران بپردازید.

آنچه در این مقاله می آموزیم

طلاق همانگونه که می دانیم جدایی شرعی و قانونی زن و شوهر و طریق پایان دادن به نکاح می باشد. احوال شخصیه و از جمله نکاح طلاق و ارث و غیره عموماً طبق قوانین مذهب طرفین رسیدگی می شود و به همین دلیل بررسی مقررات طلاق طبق مذاهب عامه و اهل تسنن اهمیت می یابد. در فقه عامه و مذاهب اهل سنت مقررات طلاق و نکاح با فقه امامیه تفاوتهایی دارد. حتی میان مذاهب مختلف اهل سنت نیز تفاوتهایی به چشم می خورد. از آنجایی که در کشورمان عزیزان اهل تسنن نیز داریم قصد داریم به بحث طلاق در میان اهل سنت بپردازیم.

طلاق در اهل سنت

طلاق سنی و طلاق اهل سنت چه تفاوتی دارند؟

در تعریف انواع طلاق در فقه می خوانیم که طلاق ممکن است سنی یا بدعی باشد. این دو نوع طلاق معنایی خلاف هم دارند. یعنی طلاق سنی طلاقی است که طبق مقررات اسلامی واقع شده و همه شرایط صحت طلاق طبق مقررات اسلامی را داراست ولی طلاق بدعی طلاقی است که بدعت گذاری شده و شرایط صحت طلاق از دید اسلام را ندارد و طلاق بدعی صحیح نخواهد بود درحالی که طلاق سنی صحیح است. البته نکته مهم این که منظور از طلاق سنی طلاق اهل تسنن نیست و در طلاق اهل تسنن تفاوتهایی با طلاق امامیه به چشم می خورد. طلاق سنی در قمابل طلاق بدعی قرار دارد و طلاق اهل سنت در مقابل طلاق امامیه.

بنابراین همانگونه که ذکر شد طلاق بدعی، طلاقی را گویند که مطابق دستورهای شرع واقع نشود و از منظر  شرع بدعت و حرام محسوب شود. مصادیق چهارگانه آن را  طلاق مدخولۀ حائض، طلاق نفساً و طلاق در طُهر مواقعه و طلاق سه‌گانه در مجلس واحد و لفظ واحد دانسته اند. فقهای حنفی، هر چهار مورد فوق را هرچند مخالف شرع و سنت به حساب می‌آید، جایز و صحیح دانسته اند. در فقه امیه این چهار مورد صحیح نیستند و بدعت تلقی می شوند.

طلاق

طلاق در آیات قرآن

طلاق در آیات مختلفی ذکر شده است از جمله آیه۲۲۶ سوره مبارکه بقره که حکم ایلا را بیان نموده است:

” لِلَّذِینَ یُۆْلُونَ مِنْ نِسائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَهِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فاۆُ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ * وَ إِنْ عَزَمُوا الطَّلاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیم “

« کسانى که زنان خود را “ایلاء” مى‏‌نمایند [سوگند یاد مى‏‌کنند که با آنها، زناشویی ننمایند،] حق دارند چهار ماه انتظار بکشند. (و در ضمن این چهار ماه، وضع خود را با همسر خویش، از نظر ادامه زندگى یا طلاق، روشن سازند.) اگر (در این فرصت،) بازگشت کنند، (چیزى بر آنها نیست، زیرا) خداوند، آمرزنده و مهربان است و اگر تصمیم به جدایى گرفتند، (آن هم با شرایطش مانعى ندارد،) خداوند شنوا و داناست.»

همچنین  آیه۲۲۹ سوره بقره که می فرماید:

” الطَّلاقُ مَرَّتانِ فَإِمْساکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسانٍ وَ لا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَأْخُذُوا مِمَّا آتَیْتُمُوهُنَّ شَیْئ…”

« طلاق، (طلاقى که رجوع و بازگشت دارد،) دو مرتبه است، (و در هر مرتبه،) باید به طور شایسته همسر خود را نگاهدارى کند (و آشتى نماید)، یا با نیکى او را رها سازد (و از او جدا شود). و براى شما حلال نیست که چیزى از آنچه به آنها داده‏‎‌اید، پس بگیرید.»

همچنین در آیه۲۳۰ همان سوره می خوانیم:

” فَإِنْ طَلَّقَها فَلا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ فَإِنْ طَلَّقَها فَلا جُناحَ عَلَیْهِم…”

« اگر (بعد از دو طلاق و رجوع، بار دیگر) او را طلاق داد، از آن به بعد، زن بر او حلال نخواهد بود، مگر اینکه همسر دیگرى انتخاب کند (و با او زناشویی نماید. در این صورت اگر (همسر دوم) او را طلاق گفت، گناهى ندارد که بازگشت کنند، (و با همسر اول، دوباره ازدواج نماید)…»

طلاق در اهل سنت

آیا طلاق در همه مذاهب اهل تسنن مجاز است؟

بله طلاق در تمام مذاهب اهل سنت مجاز است منتها در مذهب شافعی اصل «منع» می باشد و حتی طلاق زنی که مشکلی ندارد مکروه است و در مذهب حنفی اصل در طلاق «اباحه» است.

حکم ایلاء چیست؟

منظور از ایلاء سوگند خوردن مرد بر این است که از همخوابگی با همسرش خودداری می کند. ایلا در اسلام صحیح نیست و از اسباب طلاق محسوب نمی شود. در قبل از اسلام و دوره جاهلیت اعراب ایلا یکی از اسباب جدایی محسوب می شد و در میان اعراب رواج داشت. در بین مذاهب عامه فقط حنفیان معتقدند پس از گذشت چهار ماه از ایلاء و خودداری شوهر از رابطه جنسی با زن، زن خودبه‌خود مطلقه می‌شود، ولی باقی مذاهب معتقدند ایلا سبب جدایی محسوب نمی شود و مرد باید همسرش را به طریق شرعی طلاق دهد.


بیشتر بخوانید: توافق زوجین (طلاق توافقی) + مدت زمان


حکم ظهار چیست؟

ظهار نیز مانند ایلا از انواع طلاق های دوره جاهلیت است و در دوره جاهلیت اعراب مرسوم بوده و در دوره اسلامی از اعتبار افتاده است و تمام مذاهب اسلامی رای بر عدم صحت ظهار دارند. در ظهار مرد پشت همسرش را به مادرش شبیه اعلام و آمیزش با همسر را برخود حرام اعلام می نمود که این عمل در قران بسیار زشت اعلام و در اسلام ممنوع شده است. البته درصورتی که مردی همسرش را ظهار نماید از موجبات طلاق تلقی می شود و اگر بخواهد دوباره با او ازدواج کند باید کفاره بپردازد. در ظهار در دوره اعراب جاهلی ظهار موجب حرمت ابدی می شده است.

طلاق در اهل سنت

طلاق به اراده مرد در مذاهب اهل تسنن

در تمام مذاهب اسلامی طلاق حق مرد دانسته شده است زیرا مبنای آن آیه ای از سوره بقره است که بیان کرده طلاق حق مرد است. در مذاهب عامه نیز طلاق حق مرد دانسته شده است و معتقدند اگر تمایل مرد برای ادامه زندگی وجود نداشته باشد زندگی عملاً فروپاشیده خواهد شد. البته در فقه عامه طلاق تفویض شده و طلاق قضایی نیز مطرح است که عموماً به وسیله زن مطرح می شود. در فقه عامه طلاق تفویض شده صحیح است. در فقه شافعی طلاق حق مرد دانسته شده و می نویسند که مرد می تواند این حق را به شخص ثالث و یا زوجه تفویض کند و استناد می کنند به اجماع و سوره احزاب.

تقاضای طلاق از طرف غیر زوج

در مذهب حنفی طلاق از طرف غیر زوج به سه صورت است:

  1. وکالت: اگر مرد به شخصی غیر از زوجه وکالت دهد می تواند طلاق را واقع نماید و از دید حنفی این طلاق صحیح است.
  2. رسالت: منظور از رسالت این است که مرد کسی را ب هسوی زن خود می فرستد و می گوید نوع طلاق را انتخاب کن.
  3. تفویض: تفویض به اشکال مختلف صورت می گیرد و حق طلاقی که با تفویض به زن داده شده فوری و منحصر به همان مجلس است.

در مذهب مالکی به جز وکالت دو طریق دیگر وجود دارد آن عبارتست از تملیک و تخییر. تملیک یعنی مالک کردن زن بر طلاق که در این مورد مرد حق رجوع از تملیک ندارد. منظور از تخییر این است که زن را مخیر می کند براین که ادامه زندگی را انتخاب کند یا جدایی را.

در مذهب حنبلی تنها راه وکالت دادن به زجه است و در مذهب شافعی نیز حق دادن وکالت به زن پیش بینی شده است که اصولا این حق را فوری دانسته اند.

طلاق سنی

تقاضای طلاق از طرف زن

در مذهب شافعی تفاوتی که با فقه امامیه وجود دارد این است که در فقه امامیه مردی که نفقه زوجه خود را نمی دهد به زن اجازه می دهند که به استناد عدم پرداخت نفقه طلاق بگیرد که در قوانین ما نیز متجلی شده است منتها در فقه شافعی اگر مردی معسر باشد و توانایی پرداخت نفقه را نداشته باشد زن می تواند تقاضای طلاق نماید ولی اگر مرد توانایی پرداخت نفقه داشته باشد ولی از پرداخت نفقه خودداری کند اینجا زن حق طلاق ندارد.در فقه حنفی ندادن نفقه، حبس زوج یا غیبت او و رفتار و کردار نامناسب زوج نسبت به زوجه باعث طلاق نخواهد شد.

شرایط طلاق در مذاهب اهل سنت (فقه عامه)

در شرایط طلاق در اهل سنت باید گفت: طلاق در مذاهب اهل سنت درحال حیض حرام است(البته عملاً واقع می شود.) در مذاهب اهل سنت برخلاف فقه امامیه وجود شاهد لزومی ندارد. تنها جایی که وجود شاهد الزامی است در رجوع مرد در طلاق رجعی است که البته تنها مذهبی که در آن شاهد در رجوع مستحب است از میان مذاهب اهل سنت، مذهب حنفی است که وجود شاهد در رجوع را مستحب می داند.

در فقه حنفی، مالکی و حنبلی معتقدند که سه طلاق در یک لفظ درست نیست و حرام است؛ منتها در تمام مذاهب طلاق از دیدگاه اهل سنت سه طلاق در یک لفظ به صورت جمع را صحیح دانسته اند.

طلاق رجعی در حال حیض و نفاس و طلاق در طُهر مواقعه، با وجودی که «طلاق بدعی»، «بدعتی»، «معصیتی» و «شیطانی» نامیده شده و در اکثر مذاهب اسلامی ممنوع است در مذهب حنفی معتبر و صحیح دانسته شده است.

طلاق

طلاق درصورت غیبت زوج

سوالی که مطرح می شود این است که در صورت غیبت زوج آیا زوجه حق درخواست طلاق دارد یانه؟ در فقه امامیه و به تبع آن در قانون مدنی ایران بعد از۴ سال از غیبت زوج زوجه می تواند به استناد غیبت زوج درخواست طلاق نماید البته قبل از این مدت نیز می تواند به استناد عسر و حرج و مشقت در زندگی تقاضای طلاق نماید منتها در مذاهب شافعی و زیدیه و حنفی در صورت غیبت زوج قایل به صبر هستند و زوجه را مجاز در طلاق نمی دانند. البته هرکدام نیز به دلایلی استناد می نمایند. قایلین به صبر زوجه به اصل استصحاب استناد می کنند و می گویند باتوجه به این که مرد زنده بوده و حالا با شک در زنده بودن یا نبودن او باز زنده بودن او را استصحاب می کنیم و به زوجه حق طلاق نمی دهیم منتها قایلین به صحت درخواست طلاق زوجه معتقدند درصورت غیبت زوج باتوجه به قاعده لاضرر به زوجه حق طلاق خواهیم داد.

زیرا قاعده لاضرر مقرر می دارد ضرر در اسلام نیست و بنابراین با غیبت مرد زن دچار زیان و مشقت خواهد شد و بنابراین حق طلاق خواهد داشت.

آیا طلاق الکترونیکی صحیح است؟

منظور از طلاق الکترونیکی طلاقی است که به وسیله تلفن، اینترنت یا شبکه های مجازی صورت می گیرد. در میان فقهای اهل سنت در این باب اختلافاتی به چشم می خورد. قاعدتاً فقهای قدیم نمی توانستند در این باب نظری بدهند فقهای متاخر اهل سنت در این باب اختلاف نظر دارند و برخی معتقدند در طلاق باید  اعلام اراده حضوری صورت بگیرد و اعلام اراده از طریق تلفن یا اینترنت صحیح نیست. منتها اخیراً علما و مراجع اهل تسنن و به خصوص علمای الازهر اعلام کرده اند که طلاق الکترونیکی صحیح است و مرد می تواند اراده خود را از طریق الکترونیکی اعلام نماید. البته زن باید اطمینان حاصل کند که اعلام اراده الکترونیکی از طرف همسرش بوده است.

طلاق سنی

عده طلاق در مذاهب اهل سنت

طبق فقه امامیه زن غیرمدخوله، صغیره و یائسه عده ندارند زیرا فلسفه عده علاوه بر احترام به زندگی سابق این است که احتمال بارداری اگر وجود دارد، وجود یا عدم وجود جنین مشخص گردد. عده را در واقع راهکار شارع برای جلوگیری از اختلاط نسل دانسته شده است. در تمام مذاهب عامه عده زن باردار را وضع حمل دانسته و عده وفات را چهار ماه و ده روز دانسته اند.همانگونه که در قران ذکر شده است، مدت عده در طلاق، سه قرء است که در فقه شافعی و مالکی قرء را تعبیر به طهر کرده اند و در مذاهب حنفی و حنبلی قر را حیض تعبیر کرده اند.طبق نظر فقهای عامه زن یائسه و صغیره سه ماه عده نگه می دارند و فقط طبق نظرحنبلی زن صغیره عده ندارد.

یک پاسخ

  1. اینجانب ازعشایر بنکوی عرب تیره ایگدر طایفه عمله ایل قشقایی هستم که از طرف پدر بزرگ خان محلی (درزمان احمد شاه قاجار) و پدر خان محلی (رضا شاه پهلوی) و خود خان محلی (محمد رضا شاه پهلوی) به جد اینجانب و پدر بزرگ اینجانب و پدراینجانب ظلم نموده اند که درنهایت به شخص اینجانب ظلم نموده اند. کلاس اول ابتدایی (قبل از انقلاب) خانم گشاده رو یا زیبا که احتمالا از اهالی شهر لار مرکز شهرستان لارستان یا شهر جهرم مرکز شهرستان جهرم بودند که خیلی مختصر اما با توجه به قدرت سرکوب حکومت شاهنشاهی حاکم بر کشور ایران احتمالا تمام توان ایشان بوده است اینجانب را با مرحوم آیت الله موسوی خمینی (امام خمینی) و کاری که می خواهد انجام دهد (انقلاب اسلامی) آشنا کردند اما ازاول انقلاب تا کمی قیل ازهم اکنون درشهرهای خنج و کلان شهر شیراز و شهرجدید صدرا بسیجی فعال بوده ام حدود بیش از دو سال داوطلبانه از طرف بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلاامی درخط مقدم دفاع مقدس از جنوبی ترین محور مرزی کشور تا غربی ترین محورمرزی کشور در دفاع مقدس حضوری فعال داشته ام حدود یکسال به عنوان وظیفه ای که صد درصد داوطلبانه بوده از طرف کمیته انقلاب اسلامی (لشکر ۲۸ روح الله) درخط مقدم محورهای مرزی جنوب کشورحضوری فعال دردفاع مقدس داشته ام ازاول دفاع مقدس تا پایان آن چند باری تا مرز اسارت و شهادت پیش رفته ام اما جانبازی (با سه بارمجروحیت) دردفاع مقدس نصیبم شده است که دلیل عدم حضورم درسوریه برای دفاع ازحرم می باشد با این سابقه طولانی که به شرح فوق درزندگی خود فعالیت هایی برای استحکام حکومت جمهوری اسلامی ایران داشته ام حال می گویم که تمام کارهایی که دولت جمهوری اسلامی ایران می گوید برای ایثارگران درکشورایران انجام داده است تبلیغات دروغین دولتی است برای مثال اینجانب اشتغالم را در … مدیون شخص آقای … هستم نه ایثارگربودنم خیلی دوست دارم تا محلی پیدا شود تا موارد دیگری را بنویسم و منتشر شود.

مقالات دیگر

با ما در ارتباط باشید